در این بخش چواب فعالیت های درس 12 مطالعات هشتم از صفحات 70، 73، 75 مربوط به عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایران اسلام را تهیه کرده ایم که در ادامه می توانید آن را مشاهده کنید.
پاسخ فعالیت های درس ۱۲ مطالعات هشتم
جواب فعالیت صفحه 70 مطالعات اجتماعی هشتم
۱- با توجه به متن درس، آیا سلسلههای ایرانی از نظر رابطه با خلافت عباسی و چگونگی به قدرت رسیدن، مانند هم بودند؟ مثال بزنید.
پاسخ: خیر – طاهریان و سامانیان به شرط پرداخت مالیات و حفظ حکومت مورد تأیید و حمایت خلیفه قرار گرفتند، اما صفاریان – علویان طبرستان و آل بویه ، بدون اجازه خلفای عباسی حکومت خود را تأسیس کردند و مایل نبودند تحت هر شرایطی از عباسیان اطاعت کنند و با آنان دشمنی کردند.
۲- متنی را که از کتاب تاریخ سیستان انتخاب شده بخوانید. از این متن به چه نکاتی درباره رابطه صفاریان با خلافت عباسی پی میبرید؟
پاسخ: نتیجه می گیریم که عباسیان با حیله حکومت را به دست گرفتند و قابل اعتماد نیستند زیرا کسانی که به عباسیان خدمت می کردند در نهایت توسط عباسیان به طرز فجیعی کشته شدند و به همین دلیل صفاریان دشمن آنها بودند.
جواب فعالیت صفحه 73 مطالعات هشتم
٣- با توجه به نمودار خط زمان در صفحه ۶٩ و نقشه های صفحه ٧٠ و ٧١، جدول زیر را کامل کنید.
| نام سلسله | دوره حکومت | مؤسس | پایتخت | قلمرو | اقدامات مهم |
| طاهریان | قرن ۳ | طاهر بن حسین | نیشابور و مروه | خراسان و سیستان و طبرستان | نافرمانی نسبت به مأمون؛ موروثی شدن حکومت در خاندان طاهر؛ توسعهٔ کشاورزی و ترویج سوادآموزی |
| صفاریان | قرن ۳ و ۴ | یعقوب لیث | زرنگ یا زرنج | سیستان و نواحی مجاور | تسلط یعقوب بر سیستان و تأسیس حکومت صفاری؛ برانداختن سلسلهٔ طاهریان؛ لشکرکشی به عراق و شکست از سپاه خلافت، شکست عمرو، جانشین یعقوب از سامانیان. |
| علویان | طبرستان | ۲۵۰- ۳۱۶ ق | حسن بن زید | آمل طبرستان (گیلان و مازندران) | نتخاب حسنبن زید به رهبری توسط مردم طبرستان؛ نبرد با طاهریان، صفاریان، سامانیان و خلافت عباسی؛ ترویج فرهنگ شیعه |
| سامانیان | ۳۹۵-۲۶۱ ق | امیر اسماعیل | بخارا | ماوراء النهر | تأیید حکومت امیر اسماعیل سامانی توسط خلیفه عباسی؛ شکست صفاریان و توسعه قلمرو سامانی؛ نبرد با علویان طبرستان؛ درگیری با آل بویه؛ ترویج زبان و ادب فارسی. |
| آل بویه | ۴۴۷-۳۲۰ ق | پسران بویه (علی، حسن، احمد) | اصفهان | بیشتر ایران امروزی و شرق عراق | پسران بویه ولایات مرکزی و جنوبی ایران را تصرف کردند؛ بغداد را تصرف و بر خلافت عباسی تسلط یافتند؛ درگیری با سامانیان؛ ترویج فرهنگ شیعه؛ حمایت از دانشمندان و عالمان |
بکار ببندیم صفحه 75 مطالعات هشتم
1- به طور گروهی با مراجعه به منابع مختلف از جمله دانشنامهی شبکهی رشد درباره یکی از اندیشمندان ایرانی مسلمان که در این درس نامبرده شده، مطالبی گردآوری کنید و به کلاس بیاورید.
«تحقیق برعهده شما میباشد اما میتوانید از مطلب زیر استفاده نمایید.»
پاسخ: محمد بن محمد بن عبیدالله التمیمی البلعمی معروف به ابوعلی بلعمی در بخارا متولد شده است و در ارتباط با دوران کودکی و ایام ابتدایی زندگی اش اطلاعات چندانی در دست نیست. علت شهرت او به بلعمى به خاطر انتساب او و نیاکان وى به بلعمان از قراء مرو بود.
ابوعلی بلعمی مورخ و ادیب ایرانی است که وزارت عبدالملک بن نوح و منصور بن نوح از پادشاهان سامانی را بر عهده داشته است و به دستور منصور بن نوح، تاریخ طبری را از عربی به فارسى ترجمه کرده است. بلعمى در این ترجمه بسیاری از موارد تاریخ طبری را تلخیص کرده و در موارد بسیاری از منابع دیگری استفاده کرد به گونه ای که کتاب او حکم تألیف جدیدی را پیدا کرده است.
تاریخ مرگ ابوعلی بلعمی چندان روشن نیست. همچنین ممکن است بلعمی اشعاری نیز سروده باشد که مانند بسیاری از آثار کهن فارسی، متاسفانه اثری از آن به جای نمانده است
2 – تصویری از یک اثر علمی یا هنری مربوط به قرن های سوم تا پنجم هجری پیدا کنید و به کلاس بیاورید.
«بر عهده شما است.»
