معرفی منطقه 21 تهران

همانطور که می دانید تهران دارای مناطق زیادی است. برای آشنایی با مناطق تهران این بخش گهر را بخوانید چرا که به معرفی منطقه 21 تهران می پردازیم.

معرفی منطقه 21 تهران

منطقه ۲۱ شهرداری تهران یکی از مناطق شهری تهران واز غربی‌ترین مناطق این شهر است. این منطقه در امتداد و جنوب منطقه ۲۲ (در جنوب اتوبان تهران-کرج) و در غرب مناطق ۹ و ۵ می‌باشد.

تاریخچه منطقه 21 تهران

با نضج گرفتن زندگی در تهران قدیم ( قاجار ) صنایع در اندازه ها و فرم های قدیم و جدید در آن شکل گرفت . برخی صنایع قدیم در محورهای بازار و … به صورت سنتی شکل گرفتند و بعضی کارخانه ها در داخل  و به خصوص اطراف شهرها مستقر شدند . سابقه گسترش بافت های صنعتی – کارگاهی – انبارداری بیشتر از بافت های مسکونی منطقه بوده است و عمدتاً به سال های دهه 1340و1350 باز می گردد که به شکلی محدودتر در دهه های اخیر نیز ادامه یافته است . این منطقه در اولین طرح جامع شهر تهران به عنوان پهنه اصلی استقرار کارخانجات صنعتی و فعالیت های وابسته به آن در نظر گرفته شده است .

با استثنای وردآورد و بخشی از چیتگر که از گذشته به ترتیب به صورت روستا و حاشیه نشین و دارای جمعیت بوده اند و نیز بخش محدودی از شمال تهرانسر که بافت آن مربوط به دهه 1350 می باشد ، بخش عمده بافت مسکونی منطقه ( شامل شهرک های فرهنگیان ، آزادی ، استقلال ، آسمان  ، شهرداری ، دژبان ، دریا ، ثامن ، هواپیمائی کشوری ، چیتگر ، 22 بهمن و تهرانسر ) در سال های دهه 1360 و پس از آن گسترش یافته است .

مثلثی کشیده در منتهی الیه غرب تهران

منطقه 21 به صورت مثلثی کشیده در منتهی الیه غرب تهران در امتداد جاده های ارتباطی تهران – کرج تا بعد از دوراهی کاروانسراسنگی گسترده شده است . این منطقه از شمال به اتوبان تهران – کرج ، از جنوب به جاده قدیم تهران – کرج ، از شرق به مسیل کن و از غرب به امتداد شمالی – جنوبی طول جغرافیائی 51 درجه حد فاصل اتوبان و جاده قدیم کرج محدود است . همچنین ، این محدوده از شمال با منطقه 22 ، از شرق با مناطق 5و9و18 ، از غرب به شهرستان کرج و از جنوب با کمربند سبز جنوب تهران و شهرستان شهریار همجوار است ،

مساحت محدوده منطقه 21 بالغ بر 5156 هکتار است که 7/8 درصد مساحت کل مناطق شهر تهران بوده و درقیاس با مساحت سایر مناطق در زمره بزرگ ترین مناطق شهرداری تهران قرار دارد .

امتداد جاده مخصوص کرج در جهت شرق به غرب و نیزامتداد بزرگراه آزادگان در جهت شمال به جنوب ، به صورت لبه های مشخص ، محدوده منطقه را به چهار پهنه تقسیم کرده است که لبه های آنها خوانائی و شفافیت قابل ملاحظه ای دارند . این پهنه ها در شمال شرقی ( پهنه شماره 1 ) ، در جنوب شرقی ( پهنه شماره 2 ) ، شمال غربی ( پهنه شماره 3 ) و جنوب غربی ( پهنه شماره 4 ) قرار گرفته است و مساحت پهنه شمال شرقی 7/427 هکتار ، جنوب شرقی 2/1147 هکتار ، شمال غربی 5/1371 هکتار و جنوب غربی 2/2235 هکتار است .

اقتصاد و فرهنگ در منطقه بیست و یک

پیشنهاد طرح جامع تهران – فرمانفرما در زمینه استقرار بخشی از فعالیت های صنعتی شهر تهران در محدوده منطقه 21 ، قرار داشتن این محدوده در خارج از محدوده خدماتی شهر و نیز قرارگیری در محدوده آزاد نشده شهر و به حساب آمدن به عنوان بخشی از حریم استحفاظی شهر، تصرف بسیاری از اراضی منطقه توسط نهادهای نظامی در سال های پس از انقلاب، عبور محورهای تجهیزشده عملکردی  کلان مقیاس تهران – کرج از درون و لبه های منطقه ، پیشنهاد منطقه به عنوان جزئی از پهنه توسعه شهر تهران در غرب این شهر ، واگذاری بخشی از زمین های منطقه به عنوان شرکت های تعاونی مسکن به کارکنان رده میانی و پائین سازمان های اجرائی( مانند شهرداری، دانشگاه تهران، صدا و سیما، دژبان، دادگستری و … ) مجموعاً عواملی هستند که دارای تاثیراساسی بر ویژگی های اقتصادی محدوده و شکل دهی آن بوده و از این نظر ، نظام فعالیت و اشتغال جمعیت  نیز نظام تولید کارگاهی آن را متاثر ساخته است .

قبل از تهیه طرح جامع اول تهران ، این منطقه و به خصوص جنوب بزرگراه کرج بستر عبور محور اصلی تهران – قزوین ( شاید ری و قزوین ) به شمار می آمد و تقاضاهای زیادی برای توسعه آن وجود نداشت . البته در این دوران محدوده موردنظر شکل و هیئتی از نظر استقرار صنایع دردانه تهران به خود گرفته بود ولی بافت بسیار ناپیوسته ای را تشکیل می داد . لازم به اشاره است که در اواخر دوره پهلوی دوم و به هنگام اوج گیری بحران ها ، محدوده 5 ساله تهران آزاد شد . این اتفاق و حدود و مساحت پهنه آزادسازی شده می تواند میزان تقاضاهای معطل مانده واقعی و مجازی را نمایش دهد .

هسته های کوچک جمعیت مثل وردآورد و قلعه ها و کاروانسراهایی چند شامل قلعه سلیمان خان، قلعه چیتگر، قلعه ارامنه( دو قلعه) قلعه حسن خان، کاروانسراسنگی و … در سر راه تهران ( کرج ) – قزوین در دوره های گذشته می تواند تجسمی کامل از فضای حومه ای خلوت را ادا نمایند .

طرح جامع اول تهران دو سند تصویری را بدست می دهد که اجمالاً گویای سمت گیری خاصی است که امروز بیشتر به آن نسبت “طرح توسعه در محور شرقی – غربی” را می دهند که البته معلوم نیست اگر این طرح تهیه نمی شد، تهران در کدام جهت توسعه می یافت .

یکی از این اسناد ، شمائی کلی از جوامع آینده تهران و محدوده های نیمه مستقل را نشان می دهد . در بخش غرب مسیل کن دوجامعه جدا از هم به ترتیب نزدیکی به تهران جامعه لتمر و جامعه وردآورد می باشد .

به عللی چند بعد از طرح مذکور ، گزارش و طرح جامع کن تحت عنوان توسعه و طرح شهر جدید کن توسط مشاور فرمانفرما تهیه می شود که از بی توجهی مسئولان به مولفه های اصلی طرح جامع اول سخن دارد و سیمای دوبعدی جامعه ای نسبتاً مستقل در طرح منعکس است و به تصویب هم نمی رسد .

طرح دیگری که معمولاً نسبت به آن اشاره ای وجود ندارد طرح اجرائی تهران است که توسط سازمان برنامه و تقریباً بلافاصله بعد از تهیه و تصویب طرح جامع اول و با فوریت و جسارت ” مورد ادعای طراح ” به موسسه دوکسیادیس سفارش داده می شود . عمده توجه این طرح معطوف به غرب مسیل کن و به خصوص اراضی زراعی جنوب نهر فیروز بهرام است . این طرح بنا به اراده حاکم برتهیه آن ، کاملاً ” شماگونه ” و ” گزاف ” است یعنی مقدار مداخله آن در اراضی غرب و جنوب غربی تهران بسیار زیاد است .

جمعیت منطقه 21 تهران

طبق امار سرشماری نفوس سال 95 جمعیت منطقه 21 ، 186821 نفر می باشد. کلیه امار زیر مربوط به سال 90است.

منطقه 21 با داشتن 162085 نفر جمعیت 2درصد جمعیت تهران را در بر دارد و در بین مناطق 22 گانه رتبه 20 ام را داراست.

محلات منطقه 21 تهران

وردآورد

چیتگر شمالی

چیتگر جنوبی

شهرک غزالی

ویلاشهر

شهرک شهرداری

شهرک دانشگاه

شهرک استقلال

تهرانسر غربی

باشگاه نفت

شهرک دریا

شهرک آزادی و فرهنگیان

شهرک پاسداران