روش های درمان سریع اسهال
اسهال یک بیماری نادر نیست اما درد و پیامد های ناشی از آن می توان برای بیماران بسیار آزار دهنده باشد. درمان سریع اسهال بهترین گزینه پیش از مراجعه به پزشک های متخصص و عمومی برای بزرگسالان و کودکان می باشد.
درمان سریع اسهال بزرگسالان و کودکان
از طرف دیگر، علائم اسهال مزمن کمی متفاوت هستند. این علائم، بسته به رژیم غذایی و سبک زندگی فرد مانند وضعیت سیستم ایمنی بدن و میزان استرس فرد، متغیر هستند. بر اساس تحقیقات، حدود ۳ درصد از افرادی که به کشورهای در حال توسعه سفر میکنند، مبتلا به اسهال مزمن میشوند. اسهال حاد معمولا بدون دارو درمان میشود. هرچند درمان اسهال مزمن مشکلتر است. اگر این نوع اسهال به درستی درمان نشود، میتواند باعث کمبود آب و مواد مغذی در بدن شود. در ادامه به راه کارهایی برای غلبه بر علائم اسهال اشاره میکنیم.
عوامل بروز اسهال
اسهال نوعی واکنش طبیعی به کم آبی، عفونت یا سموم بوده که باید از دستگاه گوارش خارج شوند. یکی از خطرات ناشی از اسهال این است که اگر بیمار باشید، اسهال میتواند باعث کم آبی بیشتر و بدتر شدن حال شما شود. زیرا در این شرایط، بدن آب و مواد معدنی مانند سدیم را سریعتر از دست میدهد.
شایعترین علائم اسهال عبارتند از:
- افزایش اجابت مزاج
- مدفوع آبکی
- درد شکم، گرفتگی و گاهی اوقات نفخ معده
- گاهی تهوع و استفراغ
- درد شکم و گاهی اوقات کاهش اشتها و یا کاهش وزن
- افزایش تشنگی
بسته به علت اسهال (مانند عفونت یا بیماری)، گاهی علائم تب نیز بروز پیدا میکنند
علائم کم آبی بدن مانند ضعف، عدم تمرکز، ناراحتی معده، سرگیجه و تغییرات فشار خون
بسته به علت بروز اسهال، میتوان علائم آن را از بین برد. اسهال میتواند به دلایل مختلف، از جمله کم آبی، بیماری یا مسمومیت غذایی به وجود آید. کودکان، نوزادان، بزرگسالان و افراد مسن به دلایل مختلف ممکن است دچار اسهال شوند. دلایلی مانند مشکل هضم غذا، سندرم نشت روده، فشارهای عاطفی مرتبط با سندرم روده تحریک پذیر، عدم مصرف آب کافی.
- عوامل خطرزا در بروز اسهال
- عوامل خطرزا در بروز اسهال در بزرگسالان عبارتند از:
- عفونت باکتریایی. این عفونت میتواند از فرد به فرد و یا از سطوح آلوده به شخص منتقل شود.
- آلرژی غذایی، مانند عدم تحمل لاکتوز. کارشناسان معتقدند که عدم تحمل لاکتوز یکی از دلایل شایع برای بروز اسهال در کودکان و بزرگسالان است.
- مصرف آب آلوده. که میتواند شامل انگل ها، باکتریها و غیره باشد.
- مسمومیت غذایی
- کم آبی بدن. به علت عدم مصرف آب کافی و یا از دست دادن آب زیاد به علت استفراغ یا بیماری
- ضعیف بودن معده و شرایطی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری التهابی روده (IBD)، یا بیماریهای خودایمنی مانند بیماری کرون.
- پرخوری یا نوشیدن مایعات به سرعت
- خوردن میوههای کال یا بیش از حد رسیده
- خوردن بیش از حد غذاهای چرب که به درستی هضم نشوند.
- مصرف بیش از حد کافئین یا الکل، که میتواند منجر به کم آبی و سوء هاضمه شود.
- استرس و اضطراب
عوارض جانبی برخی داروها به ویژه آنتی اسیدها. کارشناسان معتقدند که مصرف آنتی اسیدها از عوامل شایع در بروز اسهال هستند. این نوع داروها حاوی منیزیم بوده که باعث شل شدن و آبکی شدن مدفوع میشوند. اگر از این داروها برای کنترل علائم رفلاکس اسید معده استفاده میکنید، بهترین راه این است که سعی کنید علائم اصلی سوء هاضمه را برطرف کنید. یا اگر باید از این داروها استفاده کنید، سعی کنید آنهایی که حاوی منیزیم نیستند را مصرف کنید.
مکملها و داروهایی مانند آنتی بیوتیکها، کینیدین، لاکتولوز و کلشی سین نیز میتوانند باعث اسهال شوند. مصرف بیش از حد ویتامین C و منیزیم نیز باعث بروز اسهال میشوند.
عوامل خطرزا در بروز اسهال در کودکان و نوزادان عبارتند از:
- روتاویروس، که یکی از شایعترین دلایل اسهال در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال است.
- آلرژی غذایی، از جمله حساسیت به شیر (عدم تحمل لاکتوز) و دیگر مواد مانند بادام زمینی، تخم مرغ و غیره.
- واکنش به شیر بچه یا شیر مادر
- عدم مصرف مایعات کافی یا مصرف بیش از حد مایعات (مانند آب میوه).
- عفونت باکتریایی، از جمله لمس سطوح کثیف و اسباب بازی ها.
- مصرف آنتی بیوتیکها که میتوانند به از بین رفتن باکتریهای سالم و در نتیجه تغییر در دستگاه گوارش منجر شوند.
درمانهای متداول برای اسهال
۱. داروهای ضد اسهال: این داروها میتوانند به سرعت علائم اسهال را از بین ببرند و به عنوان روشی برای درمان فوری اسهال مورد استفاده قرار بگیرند، اما این موضوع، لزوما همیشه خوب نیست. زیرا اسهال یکی از مکانیزمهای طبیعی بدن برای از بین بردن سموم یا میکروبهایی است که وارد دستگاه گوارش شدهاند. بنابراین مصرف این نوع داروها ممکن است باعث شوند که باکتریهای مضر در بدن شما باقی بمانند. به همین دلیل بسیاری از پزشکان توصیه میکنند که در موارد اسهال حاد، تا جایی که میتوانید از دارو استفاده نکرده و کم آبی بدن را به طور طبیعی از بین ببرید.
۲. پیروی از رژیم غذایی حذفی: اگر به علائم اسهال مزمن مبتلا شدهاید، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که با استفاده از رژیم غذایی حذفی، موادی که قادر به هضم آنها نیستید را شناسایی کنید. بدین منظور و جهت درمان فوری اسهال باید از مصرف برخی غذاها مانند محصولات لبنی برای مدتی اجتناب کنید. اگر پس از مدتی دوباره از آن غذاها استفاده کردید و علائم اسهال دوباره عود کردند، بهتر است از مصرف آنها خودداری کنید.
۳. تامین آب بدن و خوردن غذاهای سبک و بدون ادویه تا زمانی که بهبود پیدا کنید.
۱. خوردن غذاهای تسکین دهنده و غذاهایی که به آسانی قابل هضم هستند
خوردن غذای سبک – هر چقدر بیشتر غذا مصرف کنید، به اندامهای گوارش بیشتر فشار خواهد آمد. در زمان اسهال، احتمالا میل زیادی به غذا نخواهید داشت، بنابراین سعی کنید میزان غذای خود را کم و دفعات آن را بیشتر کنید.
مصرف غذاهای ساده که به راحتی قابل هضم هستند – در چند روز اول از غذاهایی مانند غلات، سیب، موز و برنج استفاده کنید. این غذاها به راحتی قابل هضم بوده و میتوانند به تامین فیبر بدن کمک کنند.
عسل و زنجبیل – برخی افراد گزارش کردهاند که اضافه کردن مقدار کمی عسل و ریشه زنجبیل به چای گیاهی، به تسکین معده و کاهش سوزش آن کمک کرده است.از سوی دیگر، از مصرف غذاهای زیر در زمان اسهال حاد یا مزمن اجتناب کنید:
لبنیات – هضم لبنیات فرآوری شده مشکل بوده و میتوانند باعث بدتر شدن اسهال شوند. با این حال، لبنیات تخمیر شده مانند ماست، منبعی غنی از پروبیوتیکها بوده که میتوانند به عملکرد روده کمک کنند.
هرگونه غذای آلرژی زا – همان طور که قبلا ذکر شد، اسهال میتواند ناشی از مصرف غذاهای آلرژی زا باشد، مانند گلوتن، آجیل، صدف و لبنیات.
چربیها و روغنهای فرآوری شده – مصرف بیش از حد چربی میتواند باعث ناراحتی معده شده و اسهال را بدتر کند. این چربیها میتوانند از موادی مانند محصولات بسته بندی شده با روغنهای گیاهی، غذاهای فست فود، غذاهای پنیری، گوشت فرآوری شده یا غذاهای سرخ شده به دست آیند.
شکر و شیرین کنندههای مصنوعی – باکتریها عاشق شکر هستند. در بسیاری از موارد، شکر باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی و عملکرد گوارش میشود.
کافئین – کافئین میتواند عضلات دستگاه گوارش را تحریک کرده و باعث افزایش حرکات روده و گرفتگی شکم شود.
نوشیدنیهای گازدار
الکل
غذاهای حاوی کربوهیدراتهای فودمپ (اگر علائم شما را بدتر میکنند). واکنش افراد نسبت به این غذاها متفاوت است. غذاهایی مانند گلابی، جو، لوبیا، گندم، ذرت، سویا، سیب زمینی و هر نوع سبوس.
۲. تامین آب بدن
نوشیدن آب نارگیل (منبعی طبیعی برای الکترولیتها)، آب سبزیجات تازه یا مکیدن یخمکهای میوهای نیز میتوانند به تامین آب بدن کمک کنند. هرچند به یاد داشته باشید که این مواد ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند. همچنین مراقب باشید که مصرف بیش از حد مایعات، موجب بدتر شدن اسهال شما نشوند. اگر ادرار شما به رنگ زرد تیره است، این امر نشان میدهد که بدن شما به آب نیاز دارد.
۳. استراحت کافی
پروبیوتیک ها: پروبیوتیکها میتوانند با عفونت مبارزه کرده و به تشکیل باکتریهای سالم در روده کمک کنند.
آنزیمهای گوارشی: این آنزیمها به جذب مواد مغذی کمک میکنند.
پودر گلوتامین: گلوتامین نوعی اسید آمینه بوده که به بهبود دستگاه گوارش کمک میکند. این ماده به خصوص برای افراد مبتلا به اسهال مزمن مفید است. این ماده همچنین در عصاره استخوان نیز وجود دارد.
آب آلوئه ورا: آلوئه وا به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک میکند.
دانههای کتان و چیا: فیبر موجود در این دانهها میتواند به سفت شدن مدفوع و کاهش اسهال کمک کند.
۵. مصرف اسانس های روغنی
به نوزاد، نسبت به گذشته، مایعات بیشتری بدهید. با این حال به یاد داشته باشید که نوشیدنیهایی مانند آب میوه میتوانند علائم اسهال را بدتر کنند؛ بنابراین از آنها اجتناب کنید.
بیشتر متخصصان اطفال در حال حاضر توصیه میکنند که به نوزادان، مواد حاوی الکترولیت داده شود، به ویژه سدیم.
به کودکان غذای حاوی پروبیوتیک بدهید. غذاهایی مانند ماست و سبزیجات و مکمل یا قطرههای خوراکی حاوی پروبیوتیک. این مواد برای کاهش بسیاری از انواع ناراحتیهای گوارشی مفید هستند.
اگر کودک دچار سوزش پوست و بثورات پوشک شد، به جای استفاده از صابون و دستمالهای مرطوب، از لیف و آب گرم برای شستشوی آنها استفاده کنید. اجازه دهید بدن آنها خشک شود، سپس از پماد یا مرطوب کنندههایی مانند وازلین یا زینک اکسید استفاده کنید.
اسهال باید در عرض ۱ تا ۳ روز از بین برود. در غیر این صورت با پزشک اطفال تماس بگیرید.
احتیاطهای لازم در زمان ابتلا به اسهال
- وجود خون یا مخاط در مدفوع
- کاهش وزن
- تب