دلیل پا درد در بارداری به تغییرات فیزیکی و هورمونی مربوط میشود و بروز آن جای نگرانی ندارد. درد و گرفتگی عضلات پا در هر مرحله از بارداری رخ می دهد؛ اما در ماههای آخر شدت بیشتری دارد. برای مثال درد ساق پا در سه ماهه اول کمتر شایع است، اما برخی زنان با همچنان با آن درگیر هستند. عواملی مانند وضعیت نامناسب و فشار عضلانی به افزایش درد در این دوران کمک میکنند. در این رایجترین دلایل پا درد در بارداری را مطالعه می کنید.
مهمترین دلایل پا درد در بارداری چیست؟
علت پا درد در حاملگی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
افزایش وزن
مهمترین عاملی که در افزایش وزن در دوران بارداری نقش دارد، رشد و تکامل جنین است. با رشد جنین، وزن او افزایش می یابد و این به افزایش کلی وزن مادر کمک میکند. همچنین در این دوران ذخایر چربی بدن مادر نیز افزایش مییابد.
باید بدانید افزایش وزن در دوران بارداری نه تنها طبیعی است، بلکه برای بارداری سالم و سلامت جنین نیز ضروری است. با این حال، افزایش وزن بیشازحد میتواند خطر عوارضی مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی و نوزادان بزرگتر از حد متوسط را افزایش دهد. به همین دلیل پزشکان متخصص زنان و زایمان به طور مرتب وزن زن باردار را کنترل میکنند و شرایط سلامتی او را میسنجند. اگر در این میان مشکلات ارتوپدی وجود داشته باشد آنها مادر را به فوق تخصص ارتوپد معرفی خواهند کرد.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در دوران بارداری بر سیستم اسکلتی -عضلانی و سیستم گردش خون تاثیر میگذارد و منجر به انواع مختلف پا درد میشود. رابطه پا درد در بارداری و تغییرات هورمونی را میتوان به شکل زیر توضیح داد:
هورمون ریلاکسین (Relaxin)
یکی از هورمونهای کلیدی که باعث ایجاد تغییرات اسکلتی و عضلانی در دوران بارداری میشود ریلاکسین است. این هورمون توسط جسم زرد و در ادامه توسط جفت تولید میشود. منظور از جسم زرد ساختاری است که پس از تخمکگذاری در تخمدان تشکیل بوجود میآید. ریلاکسین به شل شدن عضلات رحم و جلوگیری از انقباض کمک میکند. همچنین بر سایر ماهیچهها و رباط های بدن نیز تاثیرگذار است و آنها را انعطافپذیرتر میکند. در حالی که این انعطافپذیری در زایمان اهمیت زیادی دارد اما منجر به بیثباتی در مفصل لگن، ران و درد پا در بارداری میشود.
تورم یا ادم (Edema)
تغییرات هورمونی بر تعادل مایعات در بدن تاثیرگذار هستند و منجر به ادم یا تورم در پاها میشوند. افزایش حجم خون و شل شدن دیواره رگهای خونی باعث تجمع مایع در اندامهانی تحتانی میشود و با ناراحتی و سنگینی همراه است
وریدهای واریسی (Varicose Veins)
تغییرات هورمونی در بارداری دیوارههای رگهای خونی را تحت تاثیر قرار میدهند و آنها را مستعد گشاد شدن و بزرگشدن میکنند. این امر زمینه برای ایجاد رگهای واریسی شود و درد پا در دوران بارداری فراهم خواهد کرد.
سیاتیک
فشار روی عصب سیاتیک به دلیل رشد رحم میتواند منجر به درد پا شود. درد سیاتیک از کمر به سمت پشت ساق پا کشیده میشود. با بزرگ شدن رحم و رشد کودک، مرکز ثقل بدن به سمت جلو حرکت میکند. برای جبران این تغییر، بسیاری از زنان وضعیت بدنی خود را تغییر میدهند. این تغییر وضعیت فشار بیشتری را به کمر و لگن وارد میکند و منجر به درد پا و سیاتیک در بارداری میشود.
بارداری و زایمان منجر به اختلال عملکرد کف لگن نیز میشود که باعث علائمی شبیه درد سیاتیک خواهد شد. عضلات کف لگن نقش مهمی در حمایت از کمر و لگن دارند. تغییرات هورمونی و افزایش سطح هورمون ریلاکسین نیز میتواند باعث شدت درد سیاتیک را در زنان باردار افزایش دهد.
همه زنان باردار درد سیاتیک را تجربه نمیکنند و شدت علائم نیز در آنها میتواند متفاوت باشد. گزینههای درمانی سیاتیک در دوران بارداری شامل مواردی مانند فیزیوتراپی، تمرینهایی برای تقویت عضلات مرکزی و پشت، گرما یا سرما درمانی و در برخی موارد دارو است. اگر در این زمینه مشکلی دارید، بهتر است با بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران مشورت داشته باشید.
گرفتگی عضلات
بارداری گاهی اوقات باعث تغییر در تعادل مایعات و الکترولیتهای بدن میشود. این عدم تعادل، به ویژه کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم، میتواند به گرفتگی عضلات کمک کند.
برخی از زنان نیز قبل از بارداری با شرایط پزشکی خاصی مانند آرتریت (arthritis) مواجه هستند. این نوع بیماریهای زمینهای نیز میتوانند علت پا درد در بارداری باشند.
فعالیت، حفظ وزن مناسب، پوشیدن جورابهای واریس و هیدراته ماندن به کاهش خطر پا درد در دوران بارداری کمک میکنند.
روش درمان پادرد و گرفتگی پشت پا در بارداری چگونه است؟
روش درمان گرفتگی پشت پا در بارداری به شدت و علت آن بستگی دارد. در بیشتر مواقع شما میتوانید با درمانهای خانگی این مشکل را مدیریت کنید. از رایج ترین تکنیکهای درمان پا درد در بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای این کار میتوانید چند بالش زیر پای خود بگذارید. این وضعیت به کاهش تورم و درد پا کمک میکند. :
- با توجه به وضعیتی که دارید از تمرینات کششی ملایم برای پاها، مچ پا و کشش ساق پا استفاده کنید. این نوع تمرینات به بهبود گردش خون و کاهش تنش در عضلات کمک میکنند. قبل از شروع هر فعالیت ورزشی در بارداری حتما با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد به کاهش التهاب و تورم پاها کمک میکند.
- ماساژ ملایم پا میتواند به شل شدن عضلات و کاهش تنش کمک کند. برای این منظور حتما از متخصصان کمک بگیرید. آنها با توجه به وضعیت شما، از تکنیک مناسب ماساژ استفاده میکنند.