زمانی که فردی دچار مشکلات قلبی می‌شود و یا علائمی را تجربه می‌کند که می‌تواند نشانه یک بیماری قلبی باشد، پزشک از آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری‌های قلبی استفاده می‌کند. پزشک شما با گرفتن سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما، ثبت علائم فعلی و گذشته و انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی و الکتروکاردیوگرام شروع می‌کند. بر اساس نتایج ارزیابی و آزمایش‌ها، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را تجویز کند.
روش های تشخیص بیماری های قلبی
برخی از این آزمایش‌ها غیر تهاجمی هستند، به این معنی که هیچ وسیله‌ای در بدن وارد نمی‌شود. اما برخی آزمایش‌ها تهاجمی هستند و نیاز به قراردادن ابزار در بدن دارند. آزمایشات تهاجمی همواره در اولویت دوم قرار دارند. به‌طوری که اگر روش های تشخیصی غیرتهاجمی نتواند اطلاعات مورد نیاز پزشک را ارائه دهد، پزشک روش های تهاجمی را تجویز می کند. در زیر به بررسی رایج‌ترین روش‌های بررسی قلب می‌پردازیم.
نوار قلب
تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG) آزمایشی است که فعالیت‌های الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کند. الگوهای خاصی در نوار قلب وجود دارد که پزشک به دنبال آنهاست تا مشخص شود آیا ناهنجاری‌هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی (ریتم غیرطبیعی) یا حمله قلبی جدید یا قدیمی وجود دارد.
نوار قلب یکی از اولین تست هایی است که در صورت مشکوک شدن پزشک به وجود مشکل قلبی، برای بیمار تجویز می‌گردد. در طول آزمایش، فرد روی تخت دراز می‌کشید در حالی که دستگاه الکتروکاردیوگراف اطلاعات را ثبت می‌کند. شما توسط برچسب‌هایی روی سینه خود که به سیم‌های منتهی به دستگاه متصل هستند، به دستگاه نوار قلب متصل می‌شوید. این تست کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
چرا تست نوار قلب انجام می‌شود؟
از ECG برای اندازه گیری موارد زیر استفاده می‌شود:
- هرگونه صدمه به قلب
- ضربان قلب شما چقدر سریع است و آیا ضربان طبیعی دارد؟
- اثرات داروها یا وسایل مورد استفاده برای کنترل قلب (مانند ضربان ساز)
- اندازه و موقعیت حفره‌های قلب شما
نوار قلب اغلب اولین آزمایشی است که تعیین می‌کند فرد مبتلا به بیماری قلبی است یا خیر. پزشک شما ممکن است این آزمایش را تجویز کند، اگر:
- درد قفسه سینه یا تپش قلب دارید.
- شما برای جراحی آماده شده‌اید.
- شما در گذشته مشکلات قلبی داشته‌اید.
- شما سابقه قوی بیماری قلبی در خانواده دارید.
این آزمایش هیچ گونه خطری برای بیمار ندارد.
اکو کاردیوگرام
اکو کاردیوگرافی یا “اکو” یک نوع سونوگرافی از قلب است. یک وسیله کوچک مانند میکروفون، به نام مبدل، در قسمت‌های مختلف روی سینه قرار می‌گیرد. امواج فراصوت ارسال شده توسط مبدل از قسمت‌های مختلف قلب باز می‌گردند. رایانه موجود در دستگاه، زمان بازگشت موج صوتی به مبدل را تعیین می‌کند و با داده‌ها تصویری ایجاد می‌کند.
در حین انجام آزمایش، هنگام ضبط تصاویر، شما به پشت یا سمت چپ خود، روی تخت حدود 45 دقیقه دراز می‌کشید. متخصص اکوکاردیوگرافی قبل از بازگشت شما به خانه تصاویر را بررسی می‌کند تا مطمئن شود تمام اطلاعات لازم به دست آمده است.
چرا اکو کاردیوگرام انجام می‌شود؟
این آزمایش برای ارزیابی دریچه‌ها و حفره‌های قلب از خارج بدن شما انجام می‌شود به این معنی که این روش یک روش غیرتهاجمی است. اکو کاردیوگرام می‌تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:
- دریچه‌های قلب غیرطبیعی
- بیماری قلبی مادرزادی (ناهنجاری‌های موجود در هنگام تولد)
- آسیب به عضله قلب در اثر حمله قلبی
- زمزمه‌های قلبی
- التهاب (پریکاردیت) یا مایع در کیسه اطراف قلب (افیوژن پریکارد)
- عفونت روی یا اطراف دریچه‌های قلب (اندوکاردیت عفونی)
- فشارخون ریوی
- قابلیت پمپاژ قلب (برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی)
- منبع لخته خون پس از سکته مغزی یا TIA
پزشک شما ممکن است TEE را توصیه کند اگر:
- نتیجه اکو کاردیوگرام معمولی یا نامشخص است. نتایج نامشخص ممکن است به دلیل شکل قفسه سینه، بیماری ریه یا چربی اضافی بدن باشد.
- ناحیه‌ای از قلب باید با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گیرد.
TEE یا اکو کاردیوگرام از طریق مری یک روش اکو قلب است که برای دریافت تصویر با جزئیات بیشتر یا بررسی نواحی از قلب که در اکو معمولی قابل مشاهده نیست، یک پروب مخصوص از طریق مری وارد بدن شده و به قلب نزدیک می‌شود.
آنژیوگرافی قلب
به آنژیوگرافی، کاتتریزاسیون قلب نیز گفته می‌شود. کاتتریزاسیون قلبی و آنژیوگرافی قلب و عروق کرونر یک روش رایج است که می‌تواند به تشخیص بیماری‌های قلبی کمک کند. در برخی موارد، از کاتتریزاسیون برای درمان بیماری‌های قلبی با باز کردن عروق مسدود شده با آنژیوپلاستی بالون و قرار دادن استنت نیز استفاده می‌شود. این روش در گروه روش های تهاجمی تشخیص مشکلاتی قلبی قرار می‌گیرد، که گاهی با روش های درمان قلب نیز ترکیب می‌شود.
کاتتریزاسیون قلبی می‌تواند موارد زیر را نشان دهد:
- عروق خونی قلب شما تنگ شده است.
- قلب شما به طور عادی پمپاژ می‌کند و خون به درستی جریان دارد.
- دریچه‌های قلب شما به طور عادی کار می‌کنند.
- با هرگونه ناهنجاری قلبی متولد شده‌اید.
- فشارها در قلب و ریه طبیعی باشد. در غیر این صورت، کاتتریزاسیون می‌تواند به ارزیابی مشکل کمک کند.
در طول آنژیوگرافی، متخصص قلب یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر را از طریق شریان مچ دست یا شریان کشاله ران وارد رگ خونی می‌کند و تحت هدایت اشعه ایکس آن را به آرامی به سمت قلب شما هدایت می‌کند. به محض اینکه کاتتر در محل مورد نظر قرار گرفت، اشعه ایکس و آزمایش‌های دیگر انجام می‌شود تا به پزشک شما در ارزیابی انسداد عروق کرونری و عملکرد قلب شما کمک کند.
در برخی موارد یک ماده حاجب از طریق کاتتر به قلب تزریق می‌شود تا بررسی قلب با جزئیات دقیق‌تری انجام گیرد. گاهی اوقات نیز، ممکن است لازم باشد که پزشک یک کاتتر کوچک را داخل ورید قرار دهد تا فشارهای خاص در قلب و ریه اندازه گیری شود. این روش را می‌توان از طریق ورید گردن، رگ بازو یا ورید کشاله ران انجام داد.
چرا آنژیوگرافی انجام می‌شود؟
این روش اغلب برای به دست آوردن اطلاعات در مورد قلب یا عروق خونی آن انجام می‌شود. همچنین ممکن است برای درمان برخی از انواع بیماری‌های قلبی یا برای تشخیص نیاز به جراحی قلب انجام شود.
پزشک شما ممکن است برای تشخیص یا ارزیابی موارد زیر آنژیوگرافی قلب انجام دهد:
- علل نارسایی احتقانی قلب یا کاردیومیوپاتی
- بیماری عروق کرونر
- نقایص قلبی موجود در هنگام تولد (مادرزادی)
- فشارخون بالا در ریه‌ها (فشارخون ریوی)
- مشکلات دریچه‌های قلب
پزشک ممکن است روش‌های زیر نیز ممکن است با استفاده از کاتتریزاسیون قلبی انجام شود:
- انواع خاصی از نقایص قلبی را ترمیم کند.
- دریچه تنگ شده (تنگی) قلب را باز کند.
- باز کردن انسداد شریان‌ها یا پیوندهای قلب (آنژیوپلاستی با یا بدون استنت گذاری)
تمامی موارد بالا به روش‌های مختلفی به پزشک کمک می‌کند تا دید دقیق‌تری از قلب و عملکرد آن در بدن بیمار داشته باشد و با داشتن اطلاعات کامل از شرایط بیمار مسیر درمان را برنامه ریزی نماید. هر روش بنا به تشخیص پزشک و بر اساس شرایط بیمار توصیه و تجویز می شود.
