پزشکان غالباً برای پایین آوردن کلسترل تام ،قرص استاتین که در موارد بالا بودن کلسترل و کاهش خطر حمله ی قلب یا استروک، استاتین تجویز می‌کند. در این مطلب با نحوه مصرف و عوارض و دیگر اطلاعات این دارو آشنا شوید.
قرص استاتین
نحوه مصرف و عوارض
داروهای گروه استاتین شامل موارد زیر می شوند:
• آلتوکر،آلتوپرو، مواکور (اواستاتین)
• کرستور (رسوواستاتین)
• لسکل (فلوواستاتین)
• لیپیتور (آتورواستاتین)
• لیوالو (پیتا واستاتین)
• پراواکل (پراواستاتین)
• زکر (سیمواستاتین)
آزمایشات بالینی نشان می دهند که همه این داروهای پایین آورنده کلسترول بین 25% تا 30% خطر بیماریهای قلبی را پایین می آورند.
در ایالات متحده حدود 33 میلیون بزرگسال داروی استاتین مصرف می کنند.
آیا داروهای استاتین خیلی خطرناکند؟
اگر بیماری قلبی داشته باشید یا به شدت در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی با کلسترول بالا باشید، استاتین ها جزء بهترین گروههای دارویی برای شما هستند.
اگر استاتین ها را با دقت و نظارت دقیق مصرف کنید بسیار ایمن و موثر هستند.
همه ما باید مراقب سطح کلسترول مان باشیم. اما درمان با استفاده از استاتین برای همه مناسب نیست.
برخی از مردم می گویند باید استاتین را در منبع آب ریخت تا همه مصرف کنند اما این طرز فکر اشتباه است.
استانین باید با رژیم غذایی خوب و ورزش توام باشد. این داروها نمی توانند جایگزین یک شیوه زندگی سالم باشند.
چه کسانی باید استاتین ها را مصرف کنند؟
استاتین ها برای کسانی مناسبند که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در آنها وجود دارد.
این خطر بستگی دارد به سن شما، سطح کلی کلسترول تان، سطح HDL یا همان کلسترول خوب، فشار خون تان و اینکه سیگار می کشید یا نه.
سطح CRP خون تان و اینکه پدر یا مادرتان دچار حمله قلبی زود هنگام شده اند یا نه نیز می تواند از عوامل موثر باشد. اما تصمیم در مورد مصرف یا عدم مصرف استاتین ها باید با مشورت پزشکتان گرفته شود، پزشکتان می تواند تمام عوامل خطر را در تجویز این دارو لحاظ کند.
درد و صدمه عضلانی
درد عضله، شایع ترین عارضه‌ی جانبی استاتین است. ممکن است این درد به صورت درد ناشی از سفتی، خستگی یا ضعف عضلات بروزکند.
درد، ممکن است به صورت ناراحتی خفیف باشد و یا آنقدر شدید شود که انجام فعالیت‌های روزانه دشوار گردد. به عنوان مثال، ممکن است بالا رفتن از پلکان یا راه رفتن ناراحت کننده یا خسته کننده باشد.
در موارد بسیار نادر، مصرف استاتین‌ها سبب بروز صدمه در عضله می‌شود که تهدید کننده بوده و رابدومیولیز rhabdomyolysis نام دارد.
رابدومیولیز سبب درد شدید عضله، صدمه‌ی کبد، نارسایی کلیه و مرگ می‌شود. زمانی که استاتین به همراه بعضی داروها یا با مقدار خوراک بالا مصرف می‌شود رابدومیولیز ایجاد میگردد.
صدمه کبـد با مصرف قرص استاتین
گاهی، مصرف استاتین ها ممکن است سبب افزایش تولید آنزیم‌های کبدی شود که به هضم غذا، نوشابه‌ها و داروها کمک می‌کنند.
در صورتی که این افزایش خفیف باشد، می‌توان مصرف دارو را ادامه داد، اما اگر این افزایش شدید باشد، ممکن است لازم باشد دارو قطع شود. در این صورت ممکن است از یک استاتین دیگر استفاده شود.
بعضی از سایر داروهای کاهنده‌ی کلسترل مانند جمفیروزیل gemfibrozil و نیاسین niacin سبب افزایش اندک احتمال بروز مشکلات کبد در افراد مصرف کننده‌ی استاتین می‌گردند.
با وجودی که میزان بروز مشکلات کبد نادر است ولی پزشک پیش و اندکی پس از شروع مصرف استاتین‌ها دستور انجام آزمایش آنزیم‌های کبدی خواهد داد. به جز مواردی که شناسه‌ها و نشانه‌های اختلال کبد موجود است، بیمار به آزمایش اضافی آنزیم‌های کبد نیاز نخواهد داشت.
در صورت وجود خستگی یا ضعف غیر معمول، کاهش اشتها، درد بخش فوقانی شکم، تیره‌شدن رنگ ادرار یا زردشدن پوست یا چشم باید بلافاصله با پزشک تماس گرفت.
مشکلات گوارشی
ممکن است در مصرف‌کنندگان استاتین، حالت تهوع، بروزگاز، اسهال یا یبوست پس ازمصرف دیده شود. این عوارض جانبی نادر می‌باشند. بسیاری از افرادی که دچار این عوارض جانبی می‌شوند، قبلاً به سایر مشکلات گوارش مبتلا بوده‌اند. برای کاهش بروز عوارض جانبی دستگاه گوارش، باید استاتین را عصرها با یک وعده غذا مصرف نمود.
بثورات یا گرگرفتگی
ممکن است پس از شروع مصرف استاتین، بثورات یا گرگرفتگی بروزکند. در صورتی که از استاتین و نیاسین با هم استفاده شود احتمال بروز این عوارض جانبی بیشتر است. ممکن است مصرف آسپیرین پیش از مصرف استاتین به رفع این حالت کمک‌کند، اما در این مورد باید نظر پزشک را خواستار شد.
افزایش قندخون یا دیابت نوع2
وقتی استاتین مصرف می‌شود، ممکن است میزان قند خون افزایش یابد، که این حالت به بروز دیابت نوع 2 منتهی می‌شود. این احتمال اندک است ولی آنقدر اهمیت دارد که سازمان غذا و داروی آمریکا روی برچسب جعبه‌ی استاتین درمورد افزایش میزان گلوکز و دیابت، اخطاریه یی الحاق کرده است. در صورت وجود نگرانی در این مورد باید نظر پزشک را خواستار شد.
علل بروز عوارض جانبی
هنوز معلوم نیست چه عاملی سبب بروز عوارض جانبی به ویژه درد عضلانی میگردد.
استاتین‌ها از طریق آهسته کردن تولید کلسترل تأثیر می‌کنند. بدن انسان با هضم غذا و تولید یاخته های جدید تمامی کلسترل مورد نیاز خود را تولید می‌کند. وقتی این تولید طبیعی کند شود، بدن کلسترل مورد نیاز خود را از غذای مصرفی تأمین می‌کند و به این ترتیب میزان کلسترل تام کاهش می‌یابد.
استاتین‌ها نه تنها بر تولید کلسترل در کبد تأثیر می‌گذارند بلکه بر چندین آنزیم موجود در یاخته‌های ماهیچه‌یی هم تأثیر دارند که مسوول رشد ماهیچه هستند. آثار استاتین‌ها بر این یاخته‌ها ممکن است علت درد عضلات باشد.
