سکنجبین یکی از شربت های ایرانی است که به همراه کاهو سرو می شود. سرکه و شکر مواد اصلی سکنجبین هستند. اگر می خواهید با خواص سکنجبین آشنا شوید این بخش گهر را تا پایان مطالعه نمایید.
خواص سکنجبین چیست؟
سکنجبین معرب سیکنگبین پارسی سرکه انگبین: شربتی که از سرکه و شکر درست کنند.
سکنجبین در واقع سرکه و انگبین و مخلوطی است از سرکه و عسل که به میزان و مقدار معین در هم می‌آمیختند و از مخلوط آن شربتی خوش گوار و معطر وفرح بخش به وجود می‌آوردند. در برخی نقاط که عسل یافت نمی‌شد یا می‌خواستند شربتی ارزان قیمت فراهم کنند سکنجبین را از مخلوط سرکه و شکر تهیه می‌کردند ولی همچنان آن را سکنجبین می‌نامیدند؛ و امروز که عسل گران یا کمیاب تر از گذشته شده به طور کلی این شربت را با شکر تهیه می‌کنند.
السکنجبین (رساله فی … ایضأ تحت عنوان منافع الشراب المسمی سکنجبین) رساله‌ای به زبان عربی و درباب منافع سکنجبین است و از آثار مسلم شیخ ابن سینا می‌باشد.
نسخه‌های خطی آن دراغلب کتابخانه‌های جهان و ایران موجود است. ترجمه لاتین آن بسال ۱۵۴۷ میلادی توسط آندره آ آلپاگو بعمل آمده و با ترجمه رساله «دفع‌المضارالکلیه عن‌الابدان الانسانیه بتدارک انواع خطاءالتدبیر» دریک جلد تحت عنوان:Trectus ejussden … de syrupo acetoso در ونیز (ایتالیا) به چاپ رسیده‌است.
طرز تهیه سکنجبین مواد لازم: سرکه طبیعی ۲ واحد، عسل زنبوری چند گیاهی ۵ واحد، آب سالم بدون کلر ۴ واحد، یا آنقدر که لازم باشد با توجه به غلظتی که مورد نظر است. طرز تهیه: ابتدا هر سه جزء را مخلوط کرده بجوشانید و کف آن را بگیرید تا به یک چهارم برسد و به قوام آید و عده‌ای معتقدند آنقدر بجوشد تا یک پنجم مخلوط باقی بماند.
نکته: در تهیه سکنجبین می‌توان عرق نعناع یا خود نعناع را نیز استفاده کرد تا از عطر و خواص آن بهره‌مند شد. تذکر: هر جا مصرف سکنجبین (سرکه انگبین) توصیه شده‌است، منظور سکنجبینی است که با سرکه طبیعی، عسل زنبوری چند گیاهی و عرق یا خود نعناع در ظرف مسی با آب سالم بدون کلر تهیه شده باشد.
فواید
هر غذایی در طب سنتی دارای یک یا چند مصلح می‌باشد. منظور از مصلح یعنی نوعی مادهٔ غذایی یا گیاهی دارویی که مصرف آن به همراه غذای مورد نظر، در اصلاح و تعدیل عوارض جانبی احتمالی آن غذا و جذب غذا و اثر گذاری غذا را در بدن و ارگانهای مربوطه مضاعف خواهد کرد. در تغذیه سنتی ایرانیان مصرف مصلحات به طور کامل مراعات می‌شده است و تقریباً غذایی و میوه‌های یافت نمی‌شود که بدون مصلحات مصرف شود. سکنجبین نیز از ان جمله است: برای تسکین عطش، بازکردن انسداد عروق، رفع سر درد، گرم، برای تقویت معده و کبد مفید است. اگر سرکه و عسل برابر باشد برای بیمارهای بلغمی، بازکردن انسداد عروق، تقویت کبد و معده و تب‌های مزمن نافع است ولی اگر از سرکه و شکر سرخ برابر استفاده شود، مزه آن ترش خواهد بود و نوشابه مایل به سردی است و برای رفع صفرا، تب، بازکردن انسداد عروق، رفع تشنگی، ناراحتی‌های طحال، کبد و معده مصرف می‌شود.
- اگر کاهو را با سکنجبین یا سرکه بخورند، اشتها آور است.
- اگر شیرین‌بیان را در آب سکنجبین و فراسیون یا با ماءالجبن بخورید برای قولنج که در اثر غلبه سردی است، مفید خواهد بود.
- اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تب‌های طولانی و مداوم است.
- در درد کبد اگر با سرخی رنگ و امتلا بدن همرا باشد. علاجش زدن رگ باسلیق، دادن شیره کاسنی با سکنجبین بزوری، مالیدن صندل سفید با گلاب و کافور به ناحیه کبد و نوشاندن جو آب و سکنجبین و خوراندن نان با آبغوره است.
- اسطوخودوس گیاهی است بی ضرر که همه می‌توانند از آن استفاده کنند. فقط برای اشخاص صفراوی مزاج خوب نیست و باعث آشفتگی می‌شود. اینگونه اشخاص باید آنرا با سکنجبین یا کتیرا بخورند.
- فرونشاننده صفرا
- برطرف کننده عطش
- پاک کننده بلغم از معده و امعا
- خنک کننده
- بازکننده انسدادهای کبدی (این مورد بیشتر در سکنجبین بزوری که با استفاده از بزرهای خاصی تولید می شود وجود دارد)
