در ایران شرکت های هواپیمایی زیادی فعالیت می کنند اما شرکت هواپیمایی هما یا همان شرکت ایران ایر از قدمت بیشتری نسبت به دیگر شرکت های هواپیمایی برخوردار است. برای آشنایی با تاریخچه هواپیمایی هما این بخش گهر را بخوانید. در ادامه مطالبی در مورد شرکت هواپیمایی هما و تاریخچه شرکت ایران ایر می خوانید.
تاریخچه هواپیمایی هما ؛ شرکت ایران ایر
تاریخچه هواپیمایی هما
هواپیمایی ایران ایرانین ایرویز در اردیبهشت ماه سال 1325 تاسیس گردید و اولین خدمات مسافرت هوایی خود را در مسیر تهران به مشهد مقدس و پس از جنگ جهانی دوم آغاز نمود.
هواپیمایی هما در طول 17 سال (از سال1324 تا 1341) و به تدریج با دارا بودن تنها چند پرواز بین المللی به مهمترین خط هوایی داخلی تبدیل شد. در سال 1333 خط هوایی خصوصی دیگری تحت عنوان پرشین ایرویزیا پارس تاسیس گردید. در ابتدا، خط هوایی پرشین ایرویز فقط وظیفه ی حمل باربه اروپا را به عهده داشت.
وضعیت جغرافیایی کشور ایران و گسترش وسیع آن، دور بودن مراکز نسبتاً پرجمعیت از یکدیگر، کمبود وسیله ی نقلیه اعم از جاده ای و ریلی، لزوم ارتباط سریع و مطمئن سازمان های علمی و دولتی و از همه مهمتر نبود یک شبکه منظم با قابلیت های بالا در راستای احیای حقوق متقابل هوایی با سایر کشورها و همچنین تامین رفاه و آسایش بیشتر ملت ایران، همه و همه شرایطی را فراهم سا خت تا هیات وزیران در تاریخ بیست و یکم بهمن سال 1340 ، پیشنهاد وزیر راه را مبنی بر تاسیس یک شرکت هواپیمایی متعلق به ملت، به تصویب برساند. در پی اتخاذ این تصمیم شرکت هواپیمایی ملی ایران در تاریخ پنجم اسفند ماه سال 1340 با ادغام دو شرکت هواپیمایی ایرانین ایرویز و پرشین ایرویز و ایجاد خط هوایی جدیدی بانام هواپیمایی ملی ایران با علامت اختصاری و سمبل هما تاسیس شد و از فروردین ماه سال 1341 فعالیت های خود را آغاز نمود.
از جمله اهداف اولیه ی تاسیس هما ، پوشش احتیاجات حمل و نقل هوایی داخل کشور همراه با رعایت بیشتر اصول ایمنی پروازی و برقراری سرویس های حمل و نقل هوایی با کشورهای هم جوار و دور دست ، ضمن مراعات همزمان قرارداد های متقابل مبانی تجاری و مصالح کشوربود. شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران حدود نیم قرن است که به عنوان بازویی توانمند در اختیار مردم ایران بوده و می کوشد تا با جابجایی مسافر، بار صادراتی و وارداتی و پست در شبکه داخلی و بین المللی به نحو مطلوب انجام وظیفه نماید. برای یک شرکت هواپیمایی که پرچم ملی را به دوش می کشد، افتخاری بالاتر از این نیست که همواره در خدمت مردمی باشد که موجودیت خود را مدیون همراهی و مساعدت آنان می داند.شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران “هما “55سال سابقه فعالیت دارد و در این مدت میلیون ها مسافر ایرانی و خارجی را از طریق صدها پرواز ایمن به مقصد رسانده است . با اتکا به چنین کارنامه ای هما قصد دارد مسیر توسعه را با کارایی مناسب ادامه دهد
تاریخچــه هواپیمایی هما (شرکت ایران ایر)
اگرچه تاریخچه پروازهای بازرگانی در ایران به سال‌های 1320و 30 خورشیدی باز می گردد اما در 5 اسفند سال 1340 بود که برای نخستین بار یک شرکت هواپیمایی بازرگانی ملی تاسیس گشت . این شرکت با نام بین المللی IRAN AIR و عنوان هواپیمایی ملی ایران با نام اختصاری “هما” امکانات سایر شرکت‌های خصوصی که تا پیش از آن تاریخ در ایران فعالیت می کردند را در اختیار گرفت و بدینسان تاریخ پر فراز و نشیب هما که تا امروز بیش از نیم قرن است ادامه دارد رقم خورد.نشان آشنای «مرغ هما» که برگرفته از سازه موجود از این پرنده افسانه ای در تخت جمشید باستانی بود را جوانی به نام «ادوارد زهرابیان» در سال 1341 طراحی نمود که از آن زمان تاکنون یکی از زیباترین نشانههای طراحی شده و از برترین برندهای بین المللی به شمار می رود.
“هما” پروازهای خود را با بهره‌گیری از هواپیماهای داگلاس دی سی ۳، دی سی ۶، ویکرز و آورویورک آغاز نمود و در سال 1964 به عضویت کامل یاتا در آمد.
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی
اولین پرواز “هما” با هواپیماهای «جت» در سال ۱۹۶۵ (1344) با استفاده از یک فروند بویینگ ۷۲۷-۱۰۰ در مسیر تهران-بیروت انجام شد. پس از آن شرکت تصمیم به تبدیل تمام ناوگان خود به هواپیماهای «جت» گرفت. با شروع دهه ۱۹۷۰(از سال 1349 به بعد) عصر طلایی “هما” نیز آغاز گشت. در سال ۱۹۷۱ (1350) تعدادی بویینگ ۷۳۷-۱۰۰ و در سال ۱۹۷۴ (1353) تعدادی بویینگ ۷۲۷-۲۰۰ وارد ناوگان شرکت شد. همچنین تحویل هواپیماهای گران قیمت بویینگ ۷۴۷ از نوع ۱۰۰ و ۲۰۰ و SP از سال ۱۹۷۵ (1354) آغاز گشت.
در میانه دهه هفتاد میلادی، “هما” پروازهای بدون توقف بسیاری را به طور روزانه به قاره اروپا داشت. در این دوره هواپیمایی ملی ایران تنها در مسیر تهران-لندن بیش از 30 پرواز هفتگی انجام می‌داد. خط هوایی تهران به فرودگاه جان اف کندی نیویورک در سال ۱۹۷۵(1354) با بهره‌گیری از بویینگ ۷۰۷ و با یک توقف در فرودگاه “هیث‌رو” لندن آغاز شد. با خرید بویینگ‌های ۷۴۷ اس پی، هما این هواپیماهای دوربرد را در مسیر تهران-نیویورک به کار گرفت و به این ترتیب طولانی‌ترین خط هوایی بدون توقف جهان را راه اندازی کرد.
در اکتبر سال ۱۹۷۲ (مهر ماه 1351)، “هما” قرارداد خرید دو فروند هواپیمای مافوق صوت کنکورد را با کنسرسیوم انگلیسی-فرانسوی آن به امضا رساند. البته این هواپیماها هرگز به ناوگان هما وارد نشدند، چرا که در آوریل ۱۹۸۰ (فروردین 1359)با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی ایران و دگرگون شدن سیاست‌ها ، این قرارداد فسخ شد.
در سال ۱۹۷۸ (1356)، “هما” ۶ فروند ایرباس مدل A۳۰۰ را برای به کارگیری در مسیرهای محلی از شرکت اروپایی ایرباس خریداری کرد و نخستین بهره بردار هواپیماهای ایرباس در خاورمیانه لقب گرفت. در پایان این سال “هما” به بیش از ۳۱ مقصد در داخل و خارج از ایران، از پکن و توکیو تا نیویورک به طور روزانه پرواز می‌کرد و در حال راه‌اندازی خطوط هوایی جدیدی به مقاصد لس آنجلس و سیدنی بود.
در سال‌های پایانی دهه هفتاد، هواپیمایی ملی ایران به عنوان رو به رشدترین شرکت هواپیمایی جهان شناخته می‌شد و در عین حال یکی از ایمن‌ترین، مدرن‌ترین و پردرآمدترین شرکت‌های هواپیمایی دنیا نیز به شمار می‌رفت. در سال 1976 (1355) “هما” پس از شرکت استرالیایی “کوانتاس” ایمن‌ترین شرکت هوایی جهان لقب گرفت
پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ملت ایران، با دگرگون شدن سیاست‌ها ، انجام برخی پروازهای بین‌المللی “هما” تغییر نمود و از فوریه ۱۹۷۹(اسفند1358) تعدادی از آنها به کلی تعطیل شد.
آخرین فرود “هما” در فرودگاه جان اف کندی نیویورک در روز ۷ نوامبر سال ۱۹۷۹ (16 آبان 1358)اتفاق افتاد. دولت آمریکا پرواز روز بعد “هما” را درحالی که برای فرود آماده می‌شد به فرودگاه مونترال تغییر مسیر داد و اعلام کرد به دلیل تنش‌های ایجاد شده در روابط دو کشور در جریان تسخیر لانه جاسوسی در تهران، هواپیماهای ایرانی حق فرود در هیچ یک از فرودگاه‌های ایالات متحده را ندارند. با تعطیلی خط هوایی نیوِیورک هواپیماهای بویینگ ۷۴۷ اس پی هما به طور گسترده در مسیرهای آسیایی و اروپایی به کار گرفته شدند.
نام رسمی شرکت در سال 1360به «هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران» ،”هما” تغییر یافت. در این سال “هما” 7/1 میلیون نفرمسافر را جابه جا کرد.
هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های جنگ تحمیلی علی رغم فشارها و تهدیدهای موجود خدمات خود را به بهترین نحو ممکن به انجام می رساند و اگرچه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با مساله تحریم های بین المللی به ویژه از سوی امریکا و خروج پرسنل خارجی و متخصص خود دست به گریبان بود اما به مدد نیروهای توانمند و متعهدش توانست با جایگزینی نیروهای بومی و آموزش نیروی جوان و تحصیلکرده نیازهای خود را برطرف نماید و دانش تعمیرات هواپیما را که زمانی تنها در اختیار متخصصان خارجی بود بومی سازد. امروز هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با توانمندی کامل امکانات انجام انواع تعمیرات اساسی و نیمه اساسی بر روی هواپیماهای خود و سایر شرکت‌های هواپیمایی داخلی را در اختیار دارد. خدمات فرودگاهی “هما” نیز با توجه به تعهد جدی و پایبندی “هما” به اصول مورد پذیرش جهانی و تطابق با استانداردهای مورد پذیرش بین المللی به بیش از 20 شرکت هواپیمایی خارجی سرویس میدهد.
در سال‌های پس از پیروزی انقلاب تعدادی هواپیمای فوکر 100، ایرباس و بویینگ نیز به شرکت “هما” اضافه شدند و در حال حاضر تعداد ناوگان عملیاتی “هما”( هواپیماهای موجود در خط پروازی) به 43 فروند رسیده است.
“هما” همچنین برای نخستین بار از آغاز تحریم ها ، موفق شد 3 فروند هواپیمایی باری به ناوگان خود اضافه و آنها را جایگزین ناوگان فرسوده ای نماید که سال ها بود از خط پروازی “هما” خارج شده و کاهش سهم “هما” در بازار بین المللی حمل و نقل بار را موجب گردیده بودند.
اقدام مغایر با کلیه اصول انسانی و حقوق بشری کشورهای غربی در تحریم فروش هواپیما و قطعات مورد نیاز به یک شرکت هواپیمایی بازرگانی که تنها انتقال مسافر و بارهای تجاری را بر عهده دارد بی تردید از سوی تمام آزاداندیشان جهان محکوم است. دعواهای سیاسی و فشارهای زورگویانه امریکا و هم پیمانانش از طریق این اقدام به طور مستقیم متوجه ملت ایران و مردمانی است که برای سفرهای تفریحی یا کاری خود نیازمند استفاده از هواپیما هستند.
اما هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران “هما” به تمامی مسافران گرانقدر خود اطمینان می بخشد که علی رغم تمام محدودیت های ناجوانمردانه، ذره ای از اصول ایمنی و استاندارد جهانی عدول نکرده و انتقال ایمن و راحت مسافران با ارزش خود را در دستور کار همیشگی دارد و با تکیه بر توان بالای نیروهای فنی و خلبانان کارآزموده و سایر نیروهای غیورش ، پروازی راحت و آرام را در آستانه پنجاه و ششمین سالگرد پرگشودن پر افتخارش تدارک می بخشد . “هما” همچنان آشناترین واژه پرواز برای هر ایرانی است و تا همیشه خواهد ماند .
تاریخچه لوگوی هواپیمایی هما (شرکت ایران ایر)
پس از آغاز به کار “هواپیمایی ملی ایران” و ثبت آن به عنوان شرکت ملی، نام “هما” از ترکیب سه حرف نخست این سه کلمه بوجود آمد و برای معادل انگلیسی، به دلیل ثقیل بودن نام Iran National Airline از ترکیب ساده تر IranAir استفاده شد. انتخاب آرم برای هما از طریق اعلام فراخوان در روزنامه های کیهان و اطلاعات در سال 1340 به مسابقه گذاشته شد. امر داوری توسط هیئتی از دانشکده هنرهای زیبا انجام شد.
در این مسابقه طرح یک جوان ایرانی با الهام از یکی از سرستون های تاریخی تخت جمشید برنده شد.”ادوارد زهرابیان” طراح نشان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران “هما” ، زمانی این نشان ماندگار را طراحی کرد که فقط 22 سال داشت. این جوان با استفاده از یک سری موتیف های ایرانی طراحی خود را انجام داد. بهترین الگویی که وی می توانست برگزیند، پرنده ای در اسطوره های ایرانی به نام “هما” بود که نمونه اش را تنها در تخت جمشید می شد یافت. نام این پرنده هم چنین در کتاب های “گریشمن”، باستان شناس مشهور فرانسوی که حوزه تخصصی مطالعاتش ایران باستان بود، آمده است. سرستون پرنده ای را به تصویر می کشید که دارای سه خصوصیت منحصر به فرد بود: سر عقاب، گوش های گاو و یال اسب. در برخی از منابع آمده است که هما هرگز نمی آرامد و در تمام طول زندگی خود تا حدی در اوج پرواز می کند که از دیده گان نهان شده و هرگز بر روی زمین نمی آساید. رنگ پیشنهادی طراح برای این لوگو، آبی فیروزه ای بود.
