مننژیوم یکی از انواع تومور مغزی است که روی غشاهایی که مغز و نخاع را در داخل جمجمه میپوشانند، شکل میگیرد. به طور خاص، این تومور در سه لایه غشاء ایجاد میشود که مننژ نامیده میشود.
علایم و روش های درمان تومور مغزی
مننژیومها شایعترین تومور اولیه مغزی هستند به این معنی که این تومورها از سیستم عصبی مرکزی سرچشمه میگیرد. خوشبختانه اکثر آنها خوشخیم بوده و کند رشد میکنند اگرچه تا 10 درصد میتوانند به سرعت رشد کنند.
این تومورها اغلب کند رشد میکنند و تا 90 درصد خوشخیم هستند (سرطانی نیستند). بیشتر مننژیومها در مغز ایجاد میشوند. اما همچنین میتوانند در قسمتهایی از نخاع نیز رشد کنند. اغلب، مننژیومها هیچ علامتی ندارند و نیازی به درمان فوری ندارند. اما رشد مننژیومهای خوشخیم میتواند مشکلات جدی ایجاد کند. در برخی موارد، رشد چنین توموری میتواند کشنده باشد. این بیماری در زنان بیشتر از مردان شایع است و میتواند در همه سنین رخ دهد اما معمولاً در افراد میانسال و مسن دیده میشود.
برخی از مننژیومها به عنوان تومورهای بی قاعده طبقه بندی میشوند. این نوع مننژیوم نه خوشخیم و نه بدخیم (سرطانی) در نظر گرفته نمیشوند. در حالی که ممکن است بدخیم شوند. تعداد کمیاز مننژیومها سرطانی هستند. مننژیومهای سرطانی تمایل دارند به سرعت رشد کنند و همچنین میتوانند به سایر قسمتهای مغز و فراتر از آن، اغلب به ریهها سرایت کنند. اکثر مننژیومهایی که نیاز به جراحی دارند میتوانند با یکی از چندین روش سوراخ کلیدی با حداقل تهاجم برداشته شوند.
علائم مننژیوم:
علائم تومور مننژیوم کاملاً به محل آنها بستگی دارد. مواردی که در قاعده جمجمه نزدیک غده هیپوفیز، اعصاب بینایی و سینوس غار ایجاد میشوند اغلب باعث از دست دادن بینایی یا دوبینی میشوند. مواردی که در بالای سر یا کنار سر با فشار روی سطح مغز به وجود میآیند ممکن است باعث ضعف، از دست دادن بینایی، تغییرات شخصیتی، تشنج و سردرد شوند. تومورهایی که در حفره خلفی هستند میتوانند باعث درد یا ضعف صورت، دوبینی، مشکل در بلع، عدم تعادل و عدم هماهنگی شوند.
الگوهای رشد:
مننژيومها ممكن است از هر سطح در مننژ به وجود آيند و معمولاً به دورا (لایه خارجی مننژها) متصل شدهاند. مکانهای متداول مننژیوم عبارتاند از:
- برآمدگی سر (بالای سر)
- ناحیه گیجگاهی (بال اسفنوئید)
- سینوس غار
- حفره پیشانی (شیار بویایی، tuberculum sella)
- سطوح داخلی دورا شامل falx و تنتوریوم
- حفره خلفی مجاور ساقه مغز و مخچه
- همچنین در اطراف فورامن مگنوم (جایی که ساقه مغز به نخاع منتقل میشود)
روشهای درمان مننژیوما:
اگر تومور هیچ علامتی ایجاد نکند، اغلب توصیه میشود که زیر نظر گرفته شود. اسکنهای منظم مغز برای تعیین میزان و چگونگی رشد تومور انجام میشود. اگر رشد تومور باعث ایجاد مشکل شود یا علائم ظاهر شوند، ممکن است جراحی لازم باشد.
هدف اصلی جراحی برداشتن کامل تومور است. اگر این امکانپذیر نیست یا تومور تهاجمیاست، پزشکان ممکن است از ترکیبی از اشعه و سایر روشها برای کند کردن یا توقف رشد تومور استفاده میکنند.
جراحی مننژیوما
مننژیوما میتواند در هر نقطه از پوشش جمجمه رخ دهد. محل تومور تا حد زیادی تعیین کننده میزان پیچیدگی و حساسیت عمل جراحی است. تومورهای بالای مغز را میتوان به راحتی از طریق جراحی برداشت. تومورهایی که در قسمت جمجمه قرار دارند میتوانند ساعتها توسط تیم جراحان به جراحی نیاز داشته باشند. جراحیهای پیچیده نیاز به جراحانی دارد که در اطراف و درون استخوانهای جمجمه کار کنند. در نتیجه، تمام تومورها ممکن است به طور کامل برداشته نشوند. این امر به ویژه در صورت وجود شریانها، وریدها و اعصاب جمجمهای در اطراف تومور مهم است، یا اگر تومور در بافت مغز رشد کرده است. این مسائل برای تومورهایی که دوباره رشد و عود کردهاند چالشبرانگیزتر است.
جراحانی که میدانند چه انتظاری باید داشته باشند برای موفقیت یک عمل جراحی بسیار مهم هستند. در اغلب جراحیهای مغز، از طیف وسیعی از تکنیکهای تصویربرداری پیچیده، از جمله MRI استفاده میشود. این روشها به پزشکان اجازه میدهد قبل از شروع جراحی تومورها را ببینند. تصویربرداری را میتوان با یک دید کامپیوتری از مغز ترکیب کرد. این کار به جراحان کمک میکند تا دریابند که در طول عمل چه میزان از تومور قابل دستیابی است و آیا خطری برای عملکرد مغز وجود دارد یا خیر. گاهی اوقات از تکنیکهای نقشه برداری مغز استفاده میشود. این تکنیکها به پزشکان کمک میکند تا بهترین روش را برای افزایش ایمنی در جراحی مننژیوم پیدا کنند و اگر تومور در نزدیکی بخشهای مهم مغز قرار دارد، ایمنی را به حداکثر برسانند.
محل مننژیوما میزان دسترسی آن به جراح را تعیین میکند. اگر از طریق جراحی نمیتوان به آن دسترسی پیدا کرد، ممکن است نیاز باشد تا از پرتودرمانی استفاده شود. تابش میتواند تومور را کوچک کرده یا از بزرگ شدن آن جلوگیری کند. اگر تومور بدخیم باشد، میتوان از اشعه برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده کرد. همچنین ممکن است برای درمان قسمتهایی از تومور که جراح قادر به برداشتن آن نبوده استفاده شود.
گاهی اوقات درمان مننژیومهای مکرر شامل براکی تراپی میشود. این کار شامل قرار دادن منابع رادیواکتیو به طور مستقیم در تومور است. جراحان برای تشخیص افرادی که از این درمان سود خواهند برد، با انکولوژیستهای پرتودرمانی همکاری نزدیک دارند. انکولوژیستهای پرتودرمانی و فیزیکدانان پزشکی درمان را از قبل برنامه ریزی کرده و برای کمک به جراحان به اتاق عمل میآیند.
انتخاب جراح
وقتی صحبت از جراحیهای مغز به میان میآید، انتخاب بهترین مراکز و بهترین جراحان میتواند یکی از مهمترین مسائل باشد. مسلماً در مواردی که بیمار در شرایط اورژانسی به سر میبرد، در دسترس ترین درمان و پزشک بهترین است. اما در مواردی که فرد برای درمان زمان دارد، با توجه به حساسیت محل جراحی انتخاب بهترین جراح مغز و اعصاب و پذیرش در یک مرکز با امکانات تخصصی میتواند در افزایش احتمال بهبودی و کاهش خطرات ناشی از جراحی تأثیر بسزایی داشته باشد.
جراحیهای مغز و اعصاب نیاز به تکنولوژیهای پیچیده دارد و پزشکی که تجربه زیادی در این جراحیها داشته باشد و بتواند با تکنولوژیها و روشهای جدید و کم تهاجم تر جراحیهای موفقیتآمیز بیشتری داشته باشد میتواند ریسک ناشی از جراحی را کاهش دهد. شما میتوانید پس از توصیه پزشک به جراحی با پزشکان مغز و اعصاب دیگری نیز مشورت کنید تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید. همچنین میتوانید با بررسی عملکرد پزشک موردنظرتان از طریق بررسی میزان تجربه و تبحر و میزان رضایت بیماران در تصمیم گیری برای درمان خود حضور فعال داشته باشید.
/ر/پ