آزمایش ویتامین دی، سطح این ماده ضروری را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. عملکرد اصلی ویتامین D کمک به جذب کلسیم در طول تشکیل استخوان است. مقدار کافی ویتامین D برای داشتن استخوان‌های سالم و سلامت سیستم ایمنی و عصبی شما ضروری است.
آزمایش ویتامین دی چیست؟
ویتامین D برای حفظ سلامت بدن ضروری است. این به بدن شما کمک می‌کند تا مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و فسفر را از رژیم غذایی جذب کند. ویتامین دی همچنین به حفظ سطح مناسب کلسیم، فسفات و هورمون پاراتیروئید در خون شما کمک می‌کند.
ویتامین دی نقش مهمی در کمک به جذب کلسیم در بدن دارد، که آن را برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری می‌کند. میزان ناکافی ویتامین D می‌تواند منجر به رشد غیر طبیعی استخوان، ضعف استخوان و درد شود.
برخلاف سایر ویتامین‌ها، ویتامین D می‌تواند در بدن انسان ایجاد شود. هنگامی که پوست شما در معرض نور مستقیم خورشید قرار می‌گیرد، اشعه فرابنفش یک ماده شیمیایی موجود در پوست را به شکل فعال ویتامین دی تبدیل می‌کند. ویتامین دی را می‌توان از طریق رژیم غذایی، از جمله از غذاهای غنی شده با ویتامین دی و مکمل‌های ویتامین دی نیز دریافت کرد.
دو شکل عمده ویتامین D وجود دارد:
1- ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول): ویتامین D2 در خوارکی‌هایی مانند مخمر یا قارچ ایجاد می‌شود. همچنین به صورت مکمل و نیز در غذاهای غنی شده موجود است.
2- ویتامین D3 (کوله کلسیفرول): ویتامین D3 در هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید در پوست تولید می‌شود. همچنین در برخی از غذاهای حیوانی یافت می‌شود و در برخی از غذاهای غنی شده یا مکمل‌های غذایی نیز وجود دارد.
عدد نرمال ویتامین دی در آزمایش چقدر است؟
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، عدد نرمال ویتامین دی در آزمایش، بین ۲۰ تا ۵۰ نانوگرم در میلی متر، معمولا در محدوده کافی برای افراد سالم است. با این حال، سطح مناسب ویتامین D از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند به عوامل مختلفی مانند سن یا اینکه آیا فردی شرایط پزشکی خاصی دارد یا خیر بستگی داشته باشد.
علائم پایین بودن ویتامین دی در بدن
بزرگسالان مبتلا به کمبود ویتامین D ممکن است دچار علائم زیر شوند:
– خستگی
– نازک شدن مو
– درد یا گرفتگی عضلات
– تغییرات خلق و خو
– افسردگی یا ضعف
علاوه بر این، سطح پایین ویتامین دی ممکن است با افزایش خطر برخی از بیماری‌ها مانند ضعف استخوان (استئومالاسی) و بیماری قلبی مرتبط باشد.
در کودکان، سطح پایین ویتامین دی ممکن است منجر به راشیتیسم شود. راشیتیسم یک اختلال نادر است که باعث درد استخوان، بدشکلی مفاصل و ضعف عضلانی می‌شود. علاوه بر راشیتیسم، کودکانی که کمبود ویتامین دی دارند ممکن است عضلات دردناک یا ضعیف داشته باشند.
چه عواملی می‌تواند باعث کمبود ویتامین D شود؟
کاهش سطح ویتامین دی می‌تواند عوامل متعددی داشته باشد شایع‌ترین دلایل آن شامل موارد زیر است:
کمبود نور خورشید یا دریافت ناکافی از رژیم غذایی
قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید باعث تولید ویتامین D در بدن می‌شود. نور خورشید را به منبع اصلی ویتامین D می‌نامند. همچنین، مکمل‌های غذایی می‌توانند سطح ویتامین D را افزایش دهند، اما اگر دریافت ویتامین دی در رژیم غذایی شما کم باشد و نور خورشید کافی نباشد، سطح ویتامین دی کاهش می‌یابد.
بعضی از انواع بیماری‌ها
فیبروز کیستیک، بیماری کرون و بیماری سلیاک می‌توانند از جذب مقادیر کافی مواد مغذی مختلف از جمله ویتامین دی توسط روده جلوگیری کنند.
جراحی کاهش وزن
هدف از جراحی کاهش وزن، کاهش اندازه معده است تا غذا بخشی از روده کوچک را دور بزند. این روش می‌تواند جذب مواد مغذی مانند ویتامین دی موجود در مکمل‌های غذایی را برای دستگاه گوارش دشوارتر کند، به همین دلیل است که افرادی که تحت این جراحی‌ها قرار گرفته‌اند، معمولا تحت نظارت دقیق پزشک قرار می‌گیرند.
بیماری کلیوی
بیماری کلیوی می‌تواند تولید آنزیمی را که برای تبدیل ویتامین D به شکل فعال و قابل استفاده لازم است را در بدن کاهش دهد که در نهایت منجر به سطوح پایین ویتامین دی می‌شود.
چه زمانی باید آزمایش ویتامین دی انجام دهم؟
آزمایش ویتامین دی برای تعیین اینکه آیا کمبود، نارسایی یا سطح سمی ویتامین D وجود دارد تجویز می‌شود. اگر علائمی را که در بالا بیان شد، در شما وجود دارد، باید آزمایش ویتامین D بدهید.
گاهی اوقات از آزمایش ویتامین D به عنوان آزمایش غربالگری برای افرادی که در معرض خطر کمبود ویتامین دی هستند استفاده می‌شود. آزمایش‌های غربالگری قبل از بروز هر گونه علامتی انجام می‌شود. عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به کمبود یا کمبود ویتامین دی را افزایش دهند:
– سن بالای ۶۵ سال
– چاقی
– سابقه جراحی کاهش وزن
– پوکی استخوان
– کاهش توانایی ساخت ویتامین D در پوست به دلیل قرار گرفتن در معرض محدود نور خورشید، استفاده از کرم ضد آفتاب یا رنگ تیره پوست
– بیماری‌های گوارشی که جذب مواد مغذی از غذا را دشوار می‌کند، از جمله بیماری سلیاک و بیماری کرون
– بیماری کلیه و کبد
– استفاده از داروهای خاص
همچنین اگر پزشک مشکوک باشد که سطح ویتامین دی شما به طور غیرعادی بالاست، که به عنوان سمیت ویتامین D شناخته می‌شود، ممکن است آزمایش ویتامین D نیز تجویز شود. این در نتیجه مصرف بیش از حد ویتامین دی در مکمل‌ها به جای قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا مصرف رژیم غذایی اتفاق می‌افتد.
ویتامین D اضافی به شکل مکمل ممکن است باعث شود، بدن شما کلسیم بیشتری از غذا جذب کند و کلسیم را از استخوان‌ها به خون بازجذب کند. این منجر به کلسیم اضافی در خون می‌شود که به آن هایپرکلسمی نیز گفته می‌شود که می‌تواند منجر به علائمی مانند خستگی، گیجی، درد استخوان، حالت تهوع و استفراغ، تکرر ادرار و مشکلات کلیوی شود.
آیا بالا بودن ویتامین D3 دردسرساز است؟
همانگونه که بالاتر توضیح دادیم یکی از انواع ویتامین دی، ویتامین D3 است. ویتامین D3 بیش از حد، می‌تواند منجر به مسمویت شود که برعکس کمبود ویتامین D است. این به ندرت اتفاق می‌افتد و معمولا، در نتیجه مصرف بیش از حد ویتامین D است. قرار گرفتن در معرض نور خورشید منجر به مسمومیت نمی‌شود، زیرا نور خورشید هر ویتامین دی اضافی را در پوست شما تجزیه می‌کند. با توجه به احتمال مسمومیت ناشی از مصرف مکمل، حتما با یک متخصص تغذیه در مورد دوزهای مصرفی خود صحبت کنید.
علائم رایج مسمومیت با ویتامین D3 عبارتند از:
– سنگ کلیه
– بی اشتهایی
– اسهال، یبوست، حالت تهوع و استفراغ
– درد استخوان
– تکرر ادرار
– خواب آلودگی
– سردردهای مداوم
هومکا و انجام آزمایش ویتامین دی در منزل
ویتامین دی ماده‌ای بسیار ضروری در بدن ما است و کاهش یا افزایش غیر طبیعی آن می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌هایی در بدن ما شود. اگر علائمی مثل خستگی، نازک شدن مو و گرفتگی عضلات دارید ممکن است دچار کمبود ویتامین دی شده باشید و در صورتی که علائمی مثل تکرر ادرار، اسهال و سنگ کلیه شوید ممکن است دچار مسمومیت ویتامین D یا همان بالا بودن ویتامین دی شده باشید. بنابراین در چنین شرایطی لازم است که آزمایش ویتامین دی بدهید.
هومکا با همکاری بهترین آزمایشگاه‌ها در استان تهران، کرج، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، اهواز و رشت، همواره بهترین خدمات آزمایشگاهی را به شما ارائه می‌دهد.برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کافی است با شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا از طریق مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، درخواست خود را ثبت کنید.
