زایمان طبیعی به روش اپیدورال یکی از روشهایی است که در سالهای اخیر برای مادران باردار مورد استفاده قرار می گیرد. زایمان طبیعی یا سزارین یکی از دغدغه های مادران باردار است و اغلب پزشکان زایمان فیزیولوژیک را به آنها پیشنهاد می کنند. در مورد مزایای زایمان طبیعی به روش اپیدورال و همینطور در مورد معایب این نوع زایمان در این مطلب می توانید اطلاعات بیشتری را به دست آورید.
زایمان طبیعی به روش اپیدورال
مزایا و معایب زایمان طبیعی به روش اپیدورال
اگر با این سوال مواجه هستید که چه کسانی زایمان طبیعی راحتی دارند، باید گفت این مطلب برای شما بسیار کمک کننده است، بخصوص برای آن دسته از مادران بارداری که نمی خواهند به صورت سزارین زایمان کنند اما به دنبال زایمان طبیعی بدون درد هستند.
در ابتدا باید بدانید که این روش زایمان برای همه مادران باردار مناسب است یا نه؟
آیا می‌توان از این روش برای همۀ افراد استفاده کرد؟
برخی از بانوان نمی‌توانند مورد بیحسی اپیدورال قرار گیرند. فشار خون پایین، اختلالات خونریزی‌دهنده، عفونت خونی، عفونت‌های پوست که کاتتر باید در آن قرار گیرد و حساسیت به داروهای بیحسی موضعی از جمله شرایط منع استفاده از روش اپیدورال است.
حالا باید در مورد چگونگی این نوع بی حسی مطالبی را با هم بخوانیم.
بیحسی اپیدورال چیست؟
بیحسی اپیدورال، روشی‌ست که ضمن حفظ هوشیاری، قسمت تحتانی بدن بی‌حس میشود. در این روش، کاتتر (لوله‌ای بسیار باریک و انعطاف‌پذیر) را در فضای اپیدورال که در بیرون غشای پوشانندۀ طناب و مایع نخاعی قرار دارد، مستقر کرده و از طریق آن، داروی بیحسی را تزریق می‌کنند. در حال حاضر بیحسی اپیدورال، پرکاربردترین روش بیحسی برای کاهش درد در زایمان محسوب میشود.
بیحسی اپیدورال به چه شکل القاء میشود؟
برای کار گذاشتن کاتتر، فرد باید کمی به جلو خم شود (در وضعیت نشسته یا خوابیده). در مرحلۀ بعد، پزشک، سطح موضع مورد نظر در قسمت تحتانی کمر را ضدعفونی و بی‌حس کرده و سپس یک سوزن را وارد موضع می‌کند. بر خلاف انتظار، این اعمال با حداقل در صورت می‌گیرد. در مرحلۀ بعد، پزشک کاتتر را از سوزن عبور می‌دهد و سپس سوزن را خارج می‌کند. حال نوبت به تزریق دارو از راه کانتر می‌رسد.
پزشک ابتدا یک «دوز آزمایشی» تزریق می‌کند تا نسبت به قرارگیری کاتتر اطمینان حاصل کند و سپس دوز اصلی دارو تزریق میشود. در طول این مراحل، ضربان قلب نوزاد و فشار خون مادر به‌طور مداوم تحت نظارت پزشک قرار دارد.
داروهایی که در بیحسی اپیدورال به کار می‌روند، عموماً ترکیبی از بی‌حس‌کننده‌های موضعی و مخدرهاست. این داروهای ترکیبی، بدون سلب امکان حرکت دادن پاها، حس قسمت تحتانی بدن را به میزان مطلوبی از بین می‌برد.
اثر بیحسی اپیدورال، حدود ۲۰ دقیقه پس از تزریق نمایان میشود. البته اعصاب رحم در دقایق ایتدایی پس از تزریق بی‌حس خواهند شد. در طول زایمان، تزریق داروی بیحسی به میزان لازم، تداوم خواهد داشت. پس از زایمان، کاتتر بدون ایجاد درد خارج میشود.
مزایای بیحسی اپیدورال
– اثربخشی بسیار بالا که تا پایان زایمان نیز پابرجا خواهد بود.
– مراحل مختلف زایمان با شدت‌های متغیر درد همراه است. با به کارگیری روش بیحسی اپیدورال، پزشک قادر خواهد بود تا در صورت لزوم، دوز تزریق داروی – بیحسی را افزایش دهد تا با تشدید درد زایمان مقابله کند.
– در این روش، مادر کاملاً هوشیار است، بدون اینکه دردی احساس کند. این هوشیاری در هنگام هُل دادن نوزاد به بیرون، بسیار کارآمد است.
– برخلاف بیهوشی سیستمیک، در روش اپیدورال، تنها مقدار ناچیزی از داروهای بیحسی به نوزاد می‌رسند.
از دیگر مزایای زایمان طبیعی بدود دردر می توان به موراد زیر اشاره کرد:
شل شدن عضلات:
اگر نوزاد شما در زمان زایمان نمی تواند از کانال زایمان عبور کند، استفاده از بی حسی اپیدورال به او در چرخیدن و خروج از کانال زایمان کمک می کند.
استراحت و خواب کافی:
اگر مدت زمان زایمانتان طولانی است و انقباضات رحمی نمی گذارد شما استراحت کنید، این بی حسی به شما در کاهش درد کمک می کند و شما می توانید بخوابید.
اگر مادر نیاز به انجام عمل سزارین داشته باشد:
اگر پزشک در طول زایمان تشخیص دهد که مادر به عمل سزارین نیاز دارد، بی حسی اپیدورال باعث میشود در طول عمل نیازی به دریافت بی هوشی عمومی نباشد و در طول جراحی مادر هوشیار باشد.
کاهش اضطراب:
وجود استرس و اضطراب در طول زایمان باعث کاهش سرعت زایمان و عدم پیشرفت آن می شود وجود مسکنها در کاهش درد و اضطراب موثر است و ممکن است زایمان سریعتر پیشرفت کند.
عوارض زایمان طبیعی با بیحسی اپیدورال
بی حسی اپیدورال اگر به درستی انجام شود روشی بسیار امن است اما ممکن است بین ۵ تا ۱۰ درصد از موارد کنترل درد به میزان لازم ایجاد نشود بعلاوه اینکه ممکن است بی حسی بیش از حد بالا رود و در تنفس راحت اختلال ایجاد کند! در زیر برخی از عوارض بی حسی اپیدورال را مشاهده می نمایید:
عدم توانایی در راه رفتن:
زمانی که بی حسی اپیدورال وارد بدن شما می شود شما عملا نمیتوانید از تخت پایین بیایید! چرا که شما تحت فشار وارده به پاهایتان را ندارید و اگر به سرویس بهداشتی نیاز داشته باشید بایستی از لگن بیمار استفاده کنید.
فشار خون پایین:
در این روش بی حسی ممکن است فشار خون مادر بیش از حد پایین بیاید که این امر در پایین آمدن ضربان قلب نوزاد موثر است و بالطبع فرایند زایمان را پیچیده خواهد کرد. در این شرایط معمولا با دادن مایعات وریدی اثر این مسئله را می توان کم کرد اما در موارد نادر ممکن است نیاز به سزارین باشد.
عدم توانایی در دفع ادرار:
در بی حسی اپیدورال ممکن است مثانه شما را بی حس کند و شما متوجه نشوید که نیاز به دفع ادرار دارید. در این شرایط سوند ادراری در داخل مثانه گذاشته می شود.
تب:
گاهی اوقات بدن هیچگونه عفونتی ندارد اما درست بعد از بی حسی اپیدورال فرد تب می کند که در این شرایط درمان با آنتی بیوتیک شروع و نوزاد جهت درمان به بخش مراقبتهای ویژه نوزادان منتقل می شود.
آیا بیحسی اپیدورال برای نوزاد خطرناک است؟
جدیدترین پژوهش‌های صورت گرفته با بررسی‌هایی که روی نمرۀ آپگار انجام شده، حاکی از بی‌خطر بودن روش اپیدورال برای نوزاد هستند. نمرۀ آپگار، معیاری برای ارزیابی سلامت نوزاد است که در لحظه‌های ابتدایی تولد سنجیده میشود.
تحقیقات بیشتر در زمینۀ خطرات احتمالی بیحسی اپیدورال در حال انجام است؛ اما مسلماً بی حسی اپیدورال، روشی به مراتب مطمئن‌تر و کم‌خطرتر از روشهای سیستمیک است.
مقایسه زایمان طبیعی بدون درد با زایمان سزارین
شاید برای شما هم سوال باشد که چرا مادران و حتی پزشکان توجه لازم نسبت به زایمان طبیعی را از خود نشان نمی دهند؟
در اصل اغلب پزشکان زایمان طبیعی به دلیل صرف وقت بیشتر نسبت به عمل سزارین و کم بودن هزینه انجام، آن را به صرفه نمی دانند هرچند که این موضوع در سالهای اخیر با نظر مثبت وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی در مورد اصلاح تعرفه روبه رو شده است.
همچنین دلیل اینکه چرا خانمها از این روش استقبال نمی کنند ترس از درد زایمان است که خوشبختانه با پیشرفت در رشته بیهوشی، زایمان بی درد با کمک متخصصین بیهوشی امکانپذیر شده است فلذا در هیچ کشور پیشرفته ای مادران عمل سزارین را انتخاب نمی کنند مگر اینکه از لحاظ پزشکی زایمان طبیعی برای مادر و جنین خطرناک تشخیص داده شود. البته بد نیست بدانید که در زایمان سزارین پزشک بعد از سزارین با کمک پمپ ضد درد میزان درد مادر را کم می کند. مقاله آشنایی با پمپ درد در سزارین به شما در دانستن عملکرد این روش و نحوه استفاده از آن کمک می کند.
به یاد داشته باشید اگر مادر به هر دلیلی به بیماری زگیل تناسلی مبتلا بود پزشک برای زایمان به او پیشنهاد می کند جنین خود را با زایمان سزارین به دنیا بیاورد چرا که در زایمان طبیعی، ویروس زگیل تناسلی به جنین منتقل خواهد شد.
نکته نهایی در مورد زایمان طبیعی به روش اپیدورال
در نهایت درد زایمان از همان ابتدا با زنان همراه بوده است و انسان به شیوه های متفاوت برای رفع آن اقدام کرده است. در دوره ای بوسیله عمل سزارین مانع از ایجاد درد حاصل از زایمان میشد و امروزه با روشهایی مانند بی حسی اپیدورال این درد را حتی الامکان کاهش می دهند.
در بیشتر کشورهای پیشرفته بیش از ۳۰ سال است که روش زایمان طبیعی بدون درد انجام می شود و در واقع پزشکان و متخصصان معتقدند با روشهای جدید و بدون عوارض جانبی غیر قابل کنترل یک مادر می تواند لذت زایمانی طبیعی بدون درد و مشکلات دیگر را تجربه کند.
امیدواریم این مطلب در مورد زایمان طبیعی بدون درد برای مادران مفید واقع شود و با هوشیاری بیشتر در انتخاب روش زایمان موفق شوند و یک تجربه شیرین را در زندگی خود داشته باشند.
