در این محتوا جواب کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی یازدهم به نام آغازگری تنها که شامل قلمرو فکری، قلمرو زبانی، قلمرو ادبی و درک و دریافت در صفحه های 43 و 44 و 49 کتاب ادبیات فارسی دوازدهم می باشد را جمع آوری کرده ایم.
کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی یازدهم
1-هم آوای کلمه «صفیر» را بنویسید و آن را در جمله ای به کار ببرید.
پاسخ: سفیر: آقای محمّدی، سفیر ایران در سوئیس هستند.
2- چهار «ترکیب اضافی» که اهمّیت املایی داشته باشند، از متن درس انتخاب کنید.
پاسخ: اعطای نشان / بی اذن او / نقاط جهان / تصرّف قدرت ها / توفندگی فرزندان / توده های دود / بزرگان طوایف.
3- همانطور که میدانید، هر گروه اسمی، یک “هسته” دارد که می تواند با یک یا چند وابسته پیشین و پسین همراه شود. (ادامه متن در صفحه ۴۳)
اکنون واژه های زیر را یکبار به عنوان «شاخص» و بار دیگر به عنوان «هسته گروه اسمی» در جمله به کار ببرید.
سرهنگ
پاسخ: سرهنگ محمّدی، در نظام خدمت می کند. (شاخص) / او سرهنگِ ارتش است. (هسته گروه اسمی)
سیّد
پاسخ: سیّد مرتضی آوینی، در میدان مین به شهادت رسید. (شاخص) / سیّدِ اهل قلم، لقب او بود. (هسته گروه اسمی)
1- متن درس را از نظر نوع ادبی بررسی کنید.
پاسخ: نوع ادبی متن، ادب پایداری است و نیز با توجّه به بیان عاطفی جنگ ایران و روسیه، از زمینه حماسی و غنایی هم بهره دارد.
2- برای هر یک از آرایه های زیر، نمونه ای از بند هشتم درس (مردم با سنگپاره…) انتخاب کنید و بنویسید.
| آرایه ادبی | نمونه |
| تشبیه | سینه مانند سپر – گلوله های آتشین – اجساد و زخمی ها مانند برگ های خزان زده |
| کنایه | سینه سپر ساختن: کنایه از آماده فداکاری شدن / شمشیر کشیدن: کنایه از جنگیدن |
| تشخیص | گنجه نفس می کشید / باد ناله ها را می برد |
3- در عبارت زیر، بهره گیری از کدام آرایه های ادبی بر زیبایی سخن افزوده است؟
در ایران آن روز، دو دربار بود! دربار بزم و دربار رزم؛ بزم پدر، رزم پسر!
پاسخ: بزم و رزم: جناس ناقص اختلافی و تضاد/ پدر و پسر: جناس ناقص اختلافی و تناسب/ دربار و بزم و رزم: آرایه تکرار.
1- چه عاملی عبّاس میرزا را برای تحقّق آرمانهای ملّی، استوارتر و امیدوارتر می کرد؟
پاسخ: مشاهده صحنه های ناب و توفندگی فرزندان میهن، برای رویارویی با دشمن.
2- در عبارت زیر، مقصود نویسنده از قسمتهای مشخّص شده چیست؟
«مردمی که به خانه های تاریک و بی دریچه عادت کرده اند، از پنجره های باز و نورگیر گریزان هستند.»
پاسخ: جامعه بسته، محدود و افکار پوسیده قدیمی / پیشرفت، شکوفایی، ارتباط با دنیای مدرن و افکار تازه.
3- با توجّه به بیت زیر، شخصیت «عبّاس میرزا» را تحلیل نمایید.
چون شیر به خود سپه شکن باش فرزند خصال خویشتن باش(*خصال: جمع خصلت، خویها، خواه نیک باشد یا بد)
پاسخ: فردی میهن دوست بود که شجاعانه تا پای جان از کشور و مردمش در مقابل دشمن دفاع کرد.
1- متن «آغازگری تنها» و «تا غزل بعد» را از نظر زاویه دید و شخصیت های اصلی مقایسه نمایید.
پاسخ: زاویه دید در «آغازگری تنها» سوم شخص است و راوی از شخصیت های اصلی داستان نیست؛ امّا زاویه دید در «تا غزل بعد» اول شخص است و راوی یکی از شخصیت های اصلی داستان است.
2-در این متن، از چه راهکارهایی در رویارویی با دشواری های اسارت بهره گرفته شده است؟
پاسخ: ایجاد گروه های مختلف / برگزاری مسابقات ورزشی / برگزاری کلاس های آموزشی / اهدای جوایز / اجرای نمایش.
