برخی داروها ممکن است با یکدیگر تداخل داشته باشند به همین دلیل عملکرد مناسبی در بدن فرد ایجاد نمی کند و چه بسا داروهایی که همزمان مصرف شوند خطرات جدی برای سلامت فرد به دنبال خواهد داشت.
این داروها نباید همزمان مصرف شوند
یک تحقیق تازه نشان داده است تنها در کشور آمریکا نزدیک به 2 میلیون سالمند روزانه چندین دارو و مکمل را با هم مصرف می‌کنند بدون این که از عوارض مصرف همزمان آنها و علایمی که برای آنها ایجاد می‌کند مطلع باشند.
هرچه سن افراد بالاتر می‌رود نیاز آنها به دارو و مکمل‌های دیگر افزایش پیدا می‌کند. از داروهای رقیق کننده خون گرفته تا قرص‌های کنترل چربی خون و آسپرین و مکمل‌های گیاهی می‌توانند به طور همزمان خطرآفرین باشند.
نکته مهم اینجاست که خطر عوارض جانبی مصرف همزمان داروها در افراد میان‌سال و سالخورده بیشتر است. به عبارت دیگر ممکن است مصرف همزمان چند دارو همیشه تاثیر سوئی نداشته باشد اما چون افراد پیر حساس‌تر هستند این تاثیرات در آنها شدت بیشتری دارد.
مهم‌ترین نکته این است که هر بیمار بداند اگر برای خرید داروی خاصی نیاز به تجویز پزشک و نسخه او نیست، به این معنی نیست که می‌تواند هر مقداری که بخواهد مصرف کند و هیچ مشکلی برایش پیش نمی‌آید. بسیاری از داروها هستند که مصرف همزمان آنها با یکدیگر می‌تواند سلامت را به خطر بیندازد.
کارشناسان معتقدند بیماران حداقل باید صفحه دستورالعمل داخل جعبه دارو و عوارض جانبی آن را بخوانند و قبل از مصرف دارو به پزشک‌شان بگویند چه داروهای دیگری مصرف می‌کنند.
گزارش اخیر بعد از نظرسنجی از 3000 بیمار 57 تا 85 ساله منتشر شد، که چندین دارو را بدون این که از عوارض آن مطلع باشند مصرف می‌کنند. نتیجه این تحقیق که توسط موسسه بین‌المللی سلامت و دانشگاه شیکاگو انجام شده بود، روز چهارشنبه در ژرونال انجمن پزشکی آمریکا به چاپ رسید.
معمولا همراه با بالا رفتن سن مصرف دارو هم در افراد میان‌سال افزایش می‌یابد؛ اما در این مطالعات نتایج تکان‌دهنده‌ای راجع به مشکلات بالقوه‌ای که از مصرف سرخود داروهای مختلف به طور همزمان ایجاد می‌شود، به دست آمده است.
91 درصد افراد در این گروه سنی حداقل یک نوع قرص مصرف می‌کنند که معمولا هم این دارو مربوط به بیماری‌های قلبی یا مشکلات آن است. به این ترتیب، در ایالات متحده 50 میلیون نفر در این سنین حداقل یک نوع قرص مصرف می‌کنند. در عین حال بیش از نیمی از جمعیت سالخورده حداقل از 5 نوع داروی مختلف شامل داروهای تجویزی، داروهایی که نیاز به نسخه ندارند و انواع مکمل‌ها استفاده می‌کنند.
به طور مثال، «وارفارین»، داروی ضد انعقاد خون خوراکی است که برای پیشگیری از لخته شدن خون در رگ‌ها تجویز می‌شود. این دارو در بسیاری از سالمندان، معمولا همراه آسپرین مصرف می‌شود درحالی‌که هر دو خطر خونریزی را افزایش می‌دهند، بنابراین زمانی که با هم مصرف شوند، خطر چندین برابر می‌شود.
محققان می‌گویند زمانی که وارفارین همراه با مکمل سیر مصرف شود هم می‌تواند همین مشکل را ایجاد کند در حالی که هر دو این داروها برای قلب و جلوگیری از انعقاد خون مفیدند. وجود نقاط مختلف کبودی (خونریزی زیر پوست) در بدن یا خونریزی لثه‌ها یا بریدگی‌ها یا وجود خون در ادرار همگی از علائم کاهش انعقادپذیری خون هستند که از مصرف همزمان این داروها به‌وجود می‌آید.
ترکیبات دارویی خطرساز
دیگر ترکیبات دارویی که مصرف همزمان آنها می‌توانند خطرساز باشند عبارتند از:
1 – مصرف آسپرین به همراه کپسول گیاهی «جینکگو» که نیازی به تجویز و نسخه پزشک ندارند، که باعث افزایش خطر خونریزی می‌شوند.
2 – داروی فشارخون «انالاپریل» اگر با مکمل‌های حاوی پتاسیم مصرف شود، باعث می‌شود ریتم ضربان قلب غیرطبیعی شود.
-تجویز داروهای کاهنده کلسترول خون از خانواده «استاتین‌ها» اگر با داروی «نیاسین» (نوعی ویتامین B که برای پایین آوردن کلسترول خون مصرف می‌شود و در آمریکا نیاز به نسخه پزشک ندارد) همراه شود، خطر آسیب دیدن ماهیچه‌ها را افزایش می‌دهد.
آنگونه که رویترز گزارش داده، مطالعات بر اساس اطلاعاتی که در مصاحبه با 2976 نفر به دست آمد، بنا شده است. در این مصاحبه نام داروهایی که به صورت روتین و معمول توسط فرد مصرف می‌شود پرسیده شده است. این نظرسنجی طی سال‌های 2005 تا 2006 انجام شده است.
البته از این افراد پرسیده نشده که آیا تا کنون در اثر مصرف چند قرص همزمان مشکلی برای‌شان پیش آمده است یا نه و این که آیا آنها داروها را با تجویز و مشورت پزشک مصرف کرده‌اند یا نه.
دکتر «جری گورویتز» رییس بخش داروهای سالمندان دانشکده پزشکی ماساچوست به رویترز می‌گوید: مصرف چندین دارو به صورت همزمان ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، اما تا زمانی که بیمار هنگام مصرف مرتبا با پزشک‌اش در ارتباط باشد مشکلی به وجود نخواهد آمد. نمونه‌های زیادی وجود دارد که اگر داروها تحت نظر پزشک و به دلایل کاملا لازم و ضروری مصرف شوند مشکلی پیش نخواهد آمد.
داروهایی که بدون نسخه داده نمی‌شوند بیشتر از داروهای آزاد هستند و البته یک سوم این گروه سنی تقریبا 5 داروی با نسخه دارند.
در آمریکا سایتی هم در این زمینه راه‌اندازی شده که افراد می‌توانند با وارد کردن نام دارویی که مصرف می‌کنند از خطر عوارض جانبی آن و مصرف همزمان آن با داروهای دیگر مطلع شوند. در ایران هم البته تلفن گویای مرکز اطلاعات دارویی با شماره 09646 پاسخگوی سوالات مردم در این زمینه است.
