برای اینکه سیستم ترمز و لنت ترمز خودرو، عملکرد درستی را ارائه دهند به روغن ترمز نیاز دارند. بیشتر رانندگان، قبل از حرکت موارد مختلفی را در خودرو بررسی می‌کند که یکی از آن‌ها روغن ترمز است. زیرا اگر میزان روغن ترمز از حد مجاز کمتر باشد ممکن است در ترمزگیری اختلال ایجاد شود و خطرات مالی و جانی به همراه بیاورد. همچنین تعویض روغن ترمز در زمان مناسب اهمیت زیادی دارد و تمام رانندگان خودرو باید به این نکته توجه کنند. در ادامه به اهمیت روغن ترمز، وظیفه و زمان تعویض آن پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
وظیفه روغن ترمز چیست؟
روغن ترمز نوعی مایع هیدرولیک است و زمانی که راننده به پدال ترمز فشار وارد می‌کند، این نیرو از طریق روغن ترمز به روتور های ترمز منتقل می‌شود که در نهایت سرعت خودرو کاهش یافته و متوقف می‌شود. شاید به دلیل نام روغن ترم،ز فکر کنید که وظیفه کاهش اصطکاک میان دو قطعه لنت ترمز یا روان کردن را برعهده دارد اما اینطور نیست. روغن ترمز وظیفه انتقال نیروی وارد شده به پدال ترمز را به لنت ترمز و پیستون را انجام می‌دهد.
یکی از مهمترین ویژگی‌های روغن ترمز تراکم ناپذیری آن است. اگر این خاصیت وجود نداشت هنگام ترمز گرفتن، روغن متراکم می‌شد و دیگر نیروی مورد نیاز لنت ترمز برای توقف تامین نمی‌شد و خطرات جبران ناپذیری را به همراه می‌آورد.
همچنین روغن ترمز برای انجام عملکرد صحیح به دمای بالایی نیاز دارد و اگر دمای لازم وجود نداشته باشد نمی‌تواند وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهد. بنابراین روغن ترمز توسط دو عامل دما و فشار کار می‌کند. روغن ترمز باعث حرکت تمام قطعات سیستم ترمز می‌شود و حضور آن در لوله‌های ترمز خودرو ضروری است و اگر نباشد با فشار دادن پدال ترمز، خودرو هرگز متوقف نمی‌شود و غیر قابل کنترل می‌گردد. فرایند ترمز کردن و وظیفه روغن ترمز عبارتند از:
- – زمانی که راننده تصمیم دارد سرعت خودرو را کاهش دهد و آن را متوقف کند، باید پدال ترمز را به حد لازم فشار دهد. این فشار به کالیپر ترمز منتقل می‌شود که سبب فشرده سازی پیستون درون آن خواهد شد.
- – فشرده‌سازی که در مرحله قبل انجام شد باعث انتقال نیرو و حرکت روغن ترمز در لوله‌های سیستم ترمز ماشین می‌شود که این نیرو به روتور های ترمز می‌رسد.
- – در آخرین مرحله نیرو توسط روتورهای ترمز به لنت ترمز وارد می‌شود، که در نهایت لنت ترمز سبب کاهش سرعت و توقف خودرو می‌گردد.
مقیاس DOT روغن ترمز
روغن‌های ترمز موجود در بازار، طبق مقیاس DOT(دپارتمان حمل و نقل) و بر اساس نقطه جوش طبقه‌بندی شده‌اند. که DOT آن‌ها از 2 تا 1/5 است.
DOT2: کمترین میزان نقطه جوش به این دسته تعلق دارد که 190 درجه سانتی گراد است.
DOT3: دارای نقطه جوش 205 درجه سانتی گراد هستند.
DOT4: نقطه جوش این روغن‌ها 230 درجه سانتی گراد است.
DOT5: این نوع از روغن‌های ترمز دارای نقطه جوش 260 درجه سانتی گراد و دمای جوش بالایی هستند. همچنین خاصیت جذب رطوبت بسیار پایینی دارند. رنگ این روغن ترمز، بنفش است و قابلیت ترکیب با روغن ترمز DOT3 و DOT4 را ندارد. هرگز نباید از این روغن ترمز در خودروهای دارای سیستم ترمز ABS هستند استفاده نمود.
DOT5/1: این روغن ترمز همان DOT4 است و قابلیت ترکیب با DOT3 و DOT4 را دارد. همچنین با نام DOT4 سوپر یا DOT4 پلاس نیز نامیده می‌شود.
انواع روغن ترمز
انواع مختلفی از روغن ترمز در بازار است که بیشتر افراد در هنگام انتخاب آن دچار گمراهی می‌شوند. هر خودرو به روغن ترمز مخصوص خود نیاز دارد. بر اساس سیستم ترمز دو نوع روغن ترمز وجود دارد که عبارتند از:
نوع اول: این روغن ترمز بر پایه سیلیکون است و برای خودروهایی استفاده می‌شود که سیستم ترمز ABS یا ضد قفل را ندارند.
نوع دوم: روغن‌های ترمز بر پایه گلیکول هستند که برای خودروهای دارای سیستم ترمز ABS یا ضد قفل مناسبند.
لازم به ذکر است که اگر خودرویی تا به حال از روغن ترمز بر پایه گلیکول استفاده کرده است نمی‌تواند آن را تغییر دهد. زیرا مقدار کمی از روغن اولیه در خودرو مانده است و از نظر شیمیایی با نوع دیگری از روغن، سازگاری ندارد.
علت تفاوت رنگ روغن‌های ترمز
شاید روغن‌های ترمز با رنگ‌های مختلف آبی، زرد و سبز را دیده باشید و این سوال برای شما پیش آمده است که علت این تفاوت رنگ چیست؟ تنها دلیل تفاوت رنگ آن‌ها نقطه جوش یا مقیاس DOT است. و سازندگان برای راحتی خریداران برای هر DOT، یک رنگ خاص در نظر گرفته‌اند که عبارتند از:
DOT3: رنگ زرد
DOT4: رنگ آبی
DOT5-1: رنگ سبز
چرا روغن ترمز خراب می شود؟
دلیل آن این است که روغن ترمز دارای خواص رطوبت سنجی است که با گذشت زمان، رطوبت را جذب می کند و شروع به تأثیر منفی بر عملکرد اتومبیل شما می کند، به همین دلیل، مهم است که به طور مرتب سطح روغن ترمز خود را بررسی کنید.
زمان تعویض روغن ترمز
روغن ترمز نیز مانند برخی از قطعات اتومبیل به تعویض نیاز دارد. زیرا ممکن است تمام شود یا به دلیل جذب رطوبت هوا عملکرد خود را از دست بدهد، که در این صورت باید تخلیه شود و روغن جدیدی جایگزین آن گردد. زمان تعویض روغن ترمز در تمام خودروها یکسان نیست اما توصیه می‌شود که هر یک سال یا دوسال این اقدام انجاد گردد.
به دلیل نقش امنیتی روغن ترمز نباید زمان تعویض آن را به تاخیر بیندازید و باید از روغن مناسب استفاده کنید. اگر اطلاعی از زمان تعویض دقیق روغن ترمز ماشین خود ندارید بهتر است به یک تعمیرکار مراجعه فرمایید.
نشانه های کم شدن روغن ترمز اتومبیل
گاهی اوقات به دلیل نشتی در سیستم ترمز، سطح روغن از حد مجاز پایین می‌آید و افراد اقدام به اضافه نمودن روغن ترمز می‌کنند، این عمل بسیار اشتباه است. یا در مواقعی خرابی لنت ترمز باعث پایین نشان دادن سطح روغن ترمز می‌شود که بعد از تعویض لنت ترمز، مجددا میزان روغن بالا می‌رود. بنابراین در ابتدا باید علت کاهش سطح روغن را پیدا و سپس آن را رفع کنید.
برخی نشانه‌های زمان تعویض روغن ترمز عبارت است از:
- 1- روشن شدن چراغ چک
- 2- به خوبی عمل نکردن ترمز
- 3- سفت شدن پدال ترمز
- 4- شنیدن صداهای مختلف
