فرانشیز به آن بخش از هر خسارت که به عهده ی بیمه گذار است گفته می شود. درباره فرانشیز چیست، حق فرانشیز در بیمه یعنی چه ؟ در مطلب زیر با ما همراه باشید…
فرانشیز چیست ، حق فرانشیز در بیمه یعنی چه؟
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که برای دریافت خسارت به شرکت بیمه مراجعه کرده و با مبلغی کمتر از آنچه انتظار داشتید مواجه شده باشید، و یا هنگام استفاده از بیمه درمان خود، بخشی از هزینهها را شخصا پرداخت کردهاید! به این بخش از هزینههای درمان و یا بخشی از خسارت که بیمهگذار پرداخت میکند در اصطلاع فرانشیز بیمه گفته میشود.
فرانشیز بیمه چیست؟ انواع فرانشیز در بیمه
معنای لغوی فرانشیز
اگر بخواهیم معنای لغوی و ریشهای کلمه فرانشیز (franchise) را در زبانهای مختلف برسی کنیم این کلمه در زبان انگلیسی با تلفظِ فرنچایز به معنی حق امتیاز است و در دنیای تجارت و مارکتینگ کاربرد فراوانی دارد، مانند حق امتیاز فروش یک برند در یک منطقه که به شخصی واگذار شود، در زبان فرانسه به معنی حق رای دادن است؛ در زبان فرانسوی قدیمی و معنای ریشهای آن به معنای آزادی، معافیت، حق و امتیاز است.
اما در بیمه با هیچ یک از معانی لغوی این کلمه سروکار نداریم؛ کلمه فرانشیز در عرف بیمه به معنای آن بخش از خسارت است که بیمهگذار پرداخت میکند و به آن سهم بیمهگذار و خودپرداخت هم میگویند.
البته با توجه به نحوه محاسبه فرانشیز بیمه و معنای لغوی آن، استفاده از این لغت کاملا اشتباه است اما در حال حاضر به صورت یک عرف مسلم درآمده است. اگر بخواهیم اصطلاح درستی را بهکار ببریم، در زبان انگلیسی و فرانسه کلمه deductible استفاده میشود و به معنی محاسبهشده و یا کسرپذیر است؛ یعنی مبلغی که قابلیت این را دارد که مبلغی از آن کم شود.
فرانشیز بیمه چیست؟ یا حق فرانشیز به چه معنی ست ؟
فرانشیز : به آن بخش از هر خسارت که به عهده بیمهگذار است و مقدار آن در بیمهنامه مشخص میشود فرانشیز بیمه گفته میشود.
انواع فرانشیز بیمه
فرانشیز به صورت رقمی معین و ثابت
فرانشیز در بیشتر مواقع به صورت رقمی معین و ثابت است که در بیمهنامه مشخص شده و از میزان خسارت پرداختی کسر میگردد.
مثلا در یک قرارداد بیمه مبلغ یک میلیون تومان را به عنوان فرانشیز خسارت مشخص مینمایند و هنگام پرداخت خسارت این مبلغ مشخص شده از مبلغ خسارت پرداختی کسر میشود. (معمولا با “سقف فرانشیز” مشخص میشود)
فرانشیز درصدی از مبلغ مورد بیمه
فرانشیز در بعضی مواقع درصدی از مبلغ بیمه است و در قرارداد بیمه مشخص میگردد و هر چقدر مبلغ موردبیمه بیشتر باشد فرانشیز به همان نسبت بالاتر خواهد بود.
مثلا در یک قرارداد ۱۰۰ میلیون تومانی ۱۰ درصد قرارداد یعنی مبلغ ۱۰ میلیون تومان را به عنوان فرانشیز مشخص مینمایند.
فرانشیز به صورت درصد ثابتی از خسارت
فرانشیز در برخی موارد دیگر به صورت درصد ثابتی از خسارت است. به این معنی که بیمهگذار بر اساس درصد معینی که در بیمه نامه به عنوان فرانشیز درج شده است در پرداخت خسارت با بیمهگر سهیم میشود و معمولا مبلغ اندکی است.
مثلا در یک قرارداد میزان فرانشیز ۲۰ درصد خسارت مشخص شده است، مبلغ خسارت در ضریب فرانشیز ضرب شده و از مبلغ خسارت کسر میگردد.
خسارت ۱۰۰ میلیون تومان
فرانشیز بیمه ۱۰ درصد
میزان خسارت پرداختی توسط شرکت بیمه ۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰ = (۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ × ۲۰%) – ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
فرانشیز ترکیبی چیست ؟
در بسیاری از انواع بیمه برای محاسبه فرانشیز بیمه از ترکیب سقف خسارت (همان رقم معین و ثابت) و درصد فرانشیز استفاده میشود.
مثلا در یک بیمه تعیین میشود که فراشیز بیمه ۱۰ درصد خسارت و یا تا سقف ۱۰۰ هزار تومان است؛ هرکدام که کمتر باشد.
تعیین سقف غرامت فرانشیز
نوع دیگری از فرانشیز بیمه نیز وجود دارد که در آن سقف غرامت پرداختی را مشخص مینمایند و تحت هیچ شرایطی خسارت بیشتری پرداخت نمیشود.
مثلا در یک قرارداد بیمه تعیین میشود که سقف پرداخت غرامت ۵۰۰ میلیون تومان است و باقی خسارت به عهده خود بیمهگذار است؛ معمولا در مواردی که ریسک بیمه بالا است از این نوع فرانشیز استفاده میشود.
فرانشیز چیست ؟
دلایل اِعمال فرانشیز بیمه و توجیه اقتصادی آن
آمارها و تحقیقات نشان میدهد افراد نگران خسارتهای جزئی نیستند بلکه نگران خسارتهای میلیونی هستند که ممکن است برای خودشان و یا دیگران به وجود آید.
مثلا در تصادفات خودرو اگر خسارتهای جزئی مانند سائیدگی مختصر گلگیر و یا شکستن یک چراغ کوچک رخ دهد برای مالک خودرو نگرانی ایجاد نمینماید؛ اما خسارتهای جانی و دیه قطعا موجب نگرانی هر فردی میشود و ممکن است برای جبران خسارات اینچنینی تمام دارایی فرد از دست برود؛ با در نظر گرفتن این شرایط پرداخت فرانشیز و بخشی از خسارت برای بیمهگذار امکانپذیر است.
فرانشیز چیست ؟
دیگری هم برای اعمال فرانشیز وجود دارد از جمله:
وجود فرانشیز بیمه منجر به کاهش تعهدات بیمهگر شده و متعاقبا موجب تخفیف و ارزانتر شدن حقبیمه میشود.
در برخی مواقع وجود فرانشیز، باعث روی آوردن بیشتر بیمهگذاران به قوانین رانندگی شده و رعایت این اقدامات پیشگیرانه به نفع کل جامعه است.
در برخی بیمهها مخصوصا بیمههای درمان تکمیلی، فرانشیز مانع از مراجعات بیدلیل و وسواسگونه و مکرر بیمهشده به مراکز درمانی میشود.
وجود فرانشیز منجر به کاهش مراجعه بیمهگذاران برای دریافت خسارتهای جزئی میگردد و این امر باعث صرفهجویی در هزینههای اداریِ شرکتهای بیمه و در نتیجه کاهش حقبیمه میشود.
بنابراین فرانشیز با اهدافی همچون کاهش و حذف خسارات جزیی، ترغیب بیمهگذاران به مراقبت از موضوع بیمه و همچنین جلوگیری از طرح دعاوی برای خسارتهای جزیی مطرح شده است.