شاید خنده دار باشد برایتان خواندن و یا جستجو کردن این مطلب ، اما در زندگی و علم پزشکی واقعیت هایی وجود دارد مثل همین خارج شدن باد شکم ، گاز روده ، گاز معده و عناوین دیگر.
اما خارج شدن زیاد گاز از معده و یا به اصطلاح گوزیدن در بعضی موارد باعث خجالت شدید افراد و خارج نشدن آن باعث نارحتی وی می شود و دچار استرس و اضطراب می شود که نکند یه یکباره در یک جمع از وی خارج شد و صدا و یا بویی داشته باشد.
در ادامه می خوانید …
چطور کمتر بگوزیم و یا چطور از شر باد معده خلاص شویم
همه کس به خوبی با عوارض وجود گاز اضافی در روده نظیر نفخ، آروغ و گاه مشکلات اجتماعی حاصل از آن آشنایی دارد.اگر چه وجود گاز در روده امری کاملاً طبیعی است، اما میتواند مشکلساز هم بشود. تغییر رژیم غذایی یا مصرف برخی داروها میتواند در پیشگیری یا کاهش گاز روده موثر باشد.
گاز روده چیست
بیش از 99 درصد گازهای روده مخلوطی از همان گازهای بیبویی است که در محیط اطراف ما پراکندهاند. این گازها شامل نیتروژن، اکسیژن، دیاکسیدکربن، هیدروژن و گاه متان هستند.
اما درصد این گازها از فردی به فردی دیگر متغیر است که این امر بستگی به شیمی بدن و رژیم غذایی دارد. نیتروژن، اکسیژن، و بیشتر دی اکسیدکربن موجود در گازهای روده از هوایی میآید که آن را در حال جویدن آدامس، خوردن و آشامیدن و سیگار کشیدن میبلعیم.
واکنشهای شیمیایی که در معده ما اتفاق میافتند، نیز بخشی از دی اکسید کربن موجود در گازهای روده را تامین میکند.
باکتریهایی که به صورت طبیعی در روده بزرگ هستند، هیدروژن و متان موجود در این گازها را تولید میکنند. این باکتری ها از غذای گوارش نشده تغذیه کرده و طی فرآیندی به نام تخمیر، گاز آزاد میکنند.
چه غذاهایی گاز روده را سبب می شوند
نوشیدن نوشابه های گاز دار میتوانند تولید گاز در روده را سبب گردند. همچنین مواد غذایی کربوهیدراتی به دلیل این که حاوی قندهای غیرقابل گوارش، نشاسته و فیبر هستند، نیز مولد گاز هستند.
لاکتوز: شیر و فرآوردههای لبنی از قبیل پنیر و بستنی، همچنین برخی نانهای فرآوری شده، غلات و سسهای سالاد حاوی لاکتوز هستند. بیشتر افراد میتوانند لاکتوز را به خوبی هضم کنند اما برخی در این زمینه با مشکلاتی مواجه هستند ، چرا که همه یا بخشی از آنزیم لاکتاز را که لاکتوز را به بخش های قابل هضم تجزیه میکند، تولید نمیکنند. بدون لاکتوز شیر و سایر غذاهای غنی از لاکتوز در روده تخمیر شده و گاز اضافی تولید میکند.
فروکتوز: هضم کردن پیاز، آرتیشو (کنگر فرنگی)، گلابی، گندم و برخی نوشیدنیهای غیرالکلی و غذاهای فراوریشده حاوی این قند می تواند دشوار باشد.
سوربیتول: سیب، گلابی، هلو، آلو خشک و برخی غذاهای فاقد شکر، آبنبات و آدامس حاوی سوربیتول هستند. هضم این محصول نیز می تواند دشوار باشد.
رافینوز: این قند در لوبیا، کلم پیچ، کلم بروکسل، بروکلی، مارچوبه و غلات سبوسدار یافت میشود.
برنج تنها نشاسته ای است که تقریباً به طور کامل از راه روده کوچک جذب می شود. از آنجایی که نشاسته برنج هرگز به روده بزرگ نمیرسد، باکتری های مولد گاز نمیتوانند آن را تجزیه کنند. اما سایر مواد نشاستهای شامل سیب زمینی، ذرت، رشته فرنگی و گندم گاز تولید میکنند. فیبرهای غذایی موجود در لوبیا و سبوس گندم نیز می توانند مولد گاز باشند.
آیا برخی افراد گاز بیشتری در روده خود دارند
بلی. یک فرد بالغ روزانه به طور متوسط در حدود یک تا چهار پیمانه نیم لیتری گاز تولید کرده و 14 الی 23 بار گاز دفع میکند. گیاهخواران، کسانی که عادت به جویدن آدامس دارند، افرادی که تند تند غذا میخورند، و سیگاری ها، بیش از میزان متوسط گاز تولید میکنند. افرادی که مقدار زیادی غذاهای مولد گاز مصرف میکنند نیز در این گروه قرار دارند.
توصیه هایی برای کاهش گاز روده
رایج ترین راهها برای کاهش گاز روده تغییر رژیم غذایی، پرهیز از بلع هوا و مصرف داروهایی است که بدون نسخه به فروش میرسند.
رژیم غذایی خود را تغییر دهید: اگر دچار کمبود لاکتاز یعنی همان آنزیمی هستید که برای گوارش شیر لازم است، ممکن است پزشک شما توصیه کند که فرآورده های لبنی را از غذای خود حذف کرده و کلسیم مورد نیاز خود را از مکمل های غذایی یا آن دسته از فرآورده های لبنی تامین کنید که لاکتاز بدانها افزوده شده و امکان هضم لاکتوز را فراهم می کنند.
به جز این ممکن است نیازی به توقف مصرف تمامی گروه های غذایی نداشته باشید. در عوض می توانید مصرف تعداد محدودی از غذاهای مولد گاز را برای یکی دو هفته کاهش داده یا قطع کنید. در صورت بهبود علائم مشکل شما حل شده است.
گاز کمتری ببلعید: برای بلعیدن مقدار کمتری گاز از مکیدن آبنبات یا جویدن آدامس خودداری کنید. البته ممکن است این خوراکی ها در دفع گاز به صورت آروغ زدن به شما کمک کند.
آنزیم گوارشی لاکتاز ( با نامهای تجارتی لاکتایید و لاکتراز) ممکن است در کاهش گاز تولید شده به وسیله فرآورده های لبنی موثر بوده و گاز ایجاد شده توسط لوبیا و سایر کربوهیدرات های حاوی قند رافینوز را کاهش دهد.
زمانی که می بایست به پزشک مراجعه کنیم
گاز روده به خودی خود به ندرت علامت و نشانه یک بیماری جدی است. اما در صورتی که گاز روده شما دائمی یا شدید بوده یا با استفراغ، اسهال، کاهش ناخواسته وزن، وجود خون در مدفوع و یا سوزش سردل همراه باشد، به پزشک مراجعه کنید.
گاز اضافی می تواند نشانه بیماری دیگری چون بیماری سلیاک، گاستریت، بازگشت اسید معده به مری (ریفلاکس) یا سندرم روده تحریک پذیر باشد. گاز روده می تواند سبب ناراحتی و اضطراب گردد اما معمولاً تنها نشانه این است که دستگاه گوارش شما به خوبی کار می کند.
ده روش پیشگری گاز رده و معده
اگر نفخ شکم مربوط به بیماری خاصی مثل بیماری های قلبی یا ناراحتی های کبدی نباشد ، می تواند به دلیل گاز های روده باشد.از طرفی دیگر عده ای تصور می کنند که به دلیل تجمع مایعات ، شکم متورم می شود ، در حالی که باید گفت که شکم جایی برای تجمع مایعات نیست و ثانیا تجمع مایعات اغلب در پا و زانو تا زمانی که ایستاده ایم اتفاق می افتد .متخصصان دلیل اصلی گازهای شکم را ناشی از موارد زیر می دانند:
۱- یبوست : عدم مصرف مایعات، فیبر و تحرک کافی منجر به بروز یبوست می شود و نتیجه این یبوست نیز گازهای روده و نفخ و تورم شکم است.
۲- حساسسیت به گندم و عدم تحمل لاکتوز: حساسیت به غذایی خاص باعث تولید گاز روده می شود.اما تشخیص این حساسیت به عهده دکتر می باشد .زیرا تشخیص های سرخود و حذف بعضی از غذاهای سالم و مقوی می تواند مضر باشد.اگر احساس می کنید که به غذای خاصی حساسیت دارید بهتر است با پزشک مشورت کنید.
۳- عجله کردن در خوردن غذا: تعجیل در خوردن غذا باعث می شود که مقدار قابل توجهی از هوا رابه داخل معده هدایت کنید.بنابر این توصیه می شود که غذای خود را به آرامی صرف کنید و از آن لذت ببرید.توصیه می شود که برای هر وعده غذا ۳۰ دقیقه زمان در نظر بگیرید.
۴- مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های کربن دار: از مصرف نوشیدنی های گاز دار اجتناب کنید و به جای آن از آب ساده و لیمو استفاده کنید.
۵- مصرف بیش از اندازه آدامس: جویدن آدامس نیز باعث تورم معده می شود و جمع شدن گاز در روده.بهتر است این عادت را تعدیل کنید و به جای آن از خوراکی های سالم و میوه و سبزیجات استفاده کنید.
۶- مصرف بیش از اندازه غذاهای بدون شکر یا اصظلاحا رژیمی: زیاده روی در مصرف غذاهای رژیمی و یا هر نوع خوراکی با قند مصنوعی باعث افزایش گاز معده می شود.
۷- مصرف بیش از اندازه سدیم: غذاهای پردازش شده و به اصطلاح فست فود ها به نسبت سرشار از سدیم است و فیبر کمتری دارند.بنابر این توصیه می شود که غذاهای سالم و ساده تری را انتخاب کنید و حدالمقدور از مصرف انواع کنسروهااجتناب کنید.
۸- مصرف لوبیا و سبزیجات نفخ آور: اگر عادت به خوردن لوبیا نداشته باشید به راحتی دچار نفخ و گاز روده خواهید شد.سبزیجا تی نظیر بروکلی و کلم و..نیز باعث تولید گاز در روده می شوند.البته این بدان معنا نیست که این غذاهای مغوی را کنار بگذارید .تنها کافی است که این نوع غذاها را در وعده های غذایی خود بگنجانید تا به تدریج عادت کنید.۹- حجم سنگین هر وعده غذایی: توصیه می شود که وعد ه های غذایی خود را با حجم کمتری انتخاب کنید و در عوض توالی آن را افزایش دهید.با این کار می توانید میزان قند خون را به راحتی کنترل کنید .
۱۰ – غذاهای ضد گاز و ضد نفخ را امتحان کنید: مطالعات نشان می دهد که چای نعنا، زنجبیل، جعفری، آناناس و ماست حاوی پروبیوتیک هستند که مانع از نفخ و گاز شکم می شود.نکته آخر این که متخصصان معتقدند که پیروی از رژیم های سنگین و یا روزه گرفتن و حذف وعده های غذایی به تنهایی باعث کم شدن چربی های شکم و یا صاف شدن ظاهر آن نمی شود.یعنی این اعمال به طور کلی می تواند روی وزن شما تاثیر بگذارد و میزان چربی های کل بدن را کاهش دهد وبه نسبتی نیز چربی های شکمی کاهش می یابد و معمولا نیز چربی های این منطقه به میزان کمتری کاهش می یابد، یعنی چربی های این ناحیه پایدارتر است.ولی در عین رعایت مقدار مصرف غذا و یا به عبارتی پیروی از رژیم غذایی لازم است که به طور مرتب نیز ورزش کنید تا به این ترتیب ماهیچه های شکم تقویت شده و ظاهر زیباتری داشته باشد