شرایط محرم شدن زن و مرد چیست؟
همانطور که می دانید برای آغاز زندگی مشترک در دین اسلام ، زن و مرد باید با خواندن خطبه عقد و صیغه محرمیت توسط عاقد، با همدیگر محرم شوند. برای آشنایی با شرایط محرم شدن این بخش گهر را بخوانید. در ادامه مطالبی در مورد محرم شدن و محرم شدن زن و مرد و محرم شدن دختر و پسر می خوانید.
شرایط محرم شدن زن و مرد چیست؟
شرایط محرم شدن
دختر و پسر نامحرم با خواندن خطبه عقد و یا صیغه عقد، نه آیه ای از قرآن با هم محرم می شوند . عقد بر دو گونه می باشد .
۱ . عقد دائم .
۲ . عقد غیر دائم و یا موقت .
دستور خواندن عقد دائم : اگر صيغۀ عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگويد :
زَوّجْتُكَ نَفْسى عَلَى الصِّداقِ الْمَعْلُومِ. (يعنى خود را زن تو نمودم به مهرى كه معيّن شده است) ، پس از آن بدون فاصله مرد بگويد: قَبِلْتُ التَّزْويجَ. (يعنى اين ازدواج را قبول كردم)، عقد صحيح است .
دستور خواندن عقد غير دائم : اگر خود زن و مرد بخواهند صيغۀ عقد غير دائم را بخوانند ، بعد از آن كه مدت و مهر را معيّن كردند ، چنانچه زن بگويد : زوَّجتكَ نَفْسى فِى المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ ، بعد بدون فاصله مرد بگويد : قَبِلتُ ، صحيح است .
برای مَحرم شدن دختر و پسر و خواندن عقد ، چه دائم ، چه موقت شرایط دارد ، از جمله :
۱ . عقد ازدواج به عربى صحیح خوانده شود . اگر خود مرد و زن می توانند صیغه را به عربى صحیح بخوانند، بنابر احتیاط واجب باید به عربی صحیح بخوانند . اگر نمی توانند ،چنانچه عقد را به فارسی یا با هر زبان دیگری بخوانند ، باید لفظى بگویند که معناى زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ را بفهماند .
۲ . کسی که صیغه را می خواند ، قصد انشا داشته باشد؛ یعنى اگر خود مرد و زن صیغه را مىخوانند، زن به گفتن «زَوَّجْتُکَ نَفْسِى» قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد .
۳ . کسى که صیغه عقد را میخواند ، باید بالغ و عاقل باشد.
۴ . در عقد موقت باید مهریه و مدت تعیین شود . بدون تعیین مهریه و مدت عقد، عقد موقت صحیح نیست .
۵ . اگر در عقد یک حرف اشتباه خوانده شود که معنا را عوض کند، عقد باطل می شود.
در صورتی که دختر باکره باشد ، به احتیاط واجب اذن پدر دختر شرط می باشد . بدون اذن پدر دختر ، عقد به احتیاط واجب باطل است .
محارم انسان چه کسانی هستند
محرم بودن و نامحرم بودن را با دو اثر میتوان شناخت:
اثر اول: انسان نمیتواند با محارم ازدواج کند، اما با هر نامحرمی میتواند ازدواج کند.
اثر دوم: مرد نمیتواند بیش از گردی صورت و دستها تا مچ را از نامحرمان زن ببیند، اما میتواند به موها و قسمت محدودی از پاها و دستها و بدن محارم که معمولاً در میان محارم پوشانده نمیشود، نگاه کند.
نکته: این دو اثر همیشه جاری است مگر در مورد خواهر زن، که در عین اینکه نامحرم است، نمیتوان قبل از طلاق یا وفات و پایان دوران عدّه طلاق یا وفات خواهرش با او ازدواج کرد.
برای اینکه با محارم آشنا شویم ابتدا محارم نسَبی (خونی) و سپس محارم سببی (به واسطه ازدواج) و در نهایت محارم رضاعی (به واسطه شیر خوردن) ذکر میشود.
*محارم نَسَبی (خونی)
– محارم نسبت به مردان:
- مادر، مادربزرگ پدری و مادری هر چه بالاتر روند.
۲.دختر خود انسان و دخترِ پسر یا دخترِ دختر انسان (نوهها و نتیجهها هر چه پایینتر روند).
۳.خواهر یعنی دختری که مادر او یا پدر او یا هر دوی آنان با مرد مزبور یکی باشد.
۴.اولاد و نوهها و نتیجههای خواهر هر چه پایینتر روند.
- اولاد و نوهها و نتیجههای برادر هر چه پایینتر روند
- عمّه خود شخص و عمّه پدر و مادر و نیز عمّه مادر بزرگها و پدر بزرگها (دختر عمّه و اولاد او محرم نیستند)
۷.خاله خود شخص و خاله پدر و مادر و نیز خاله مادر بزرگها و پدر بزرگها (دختر خاله و اولاد او محرم نیستند)
نکته: عمهی عمّه و خالهی خاله اگر عمّه یا خاله پدر یا مادر انسان هم باشند مَحرمند و الا مَحرم نیستند.
– محارم نسبت به زنان:
۱.پدر و پدر بزرگ پدری و مادری هر چه بالاتر روند.
- پسر خود انسان و پسرِ پسر یا پسرِ دختر انسان (نوه ها و نتیجه ها هر چه پایینتر روند).
۳.برادر؛ یعنی هر مردی که پدر او یا مادر او یا هر دوی آنان با دختر مزبور یکی باشد.
- اولاد و نوهها و نتیجههای برادر هر چه پایینتر روند.
- اولاد و نوهها و نتیجههای خواهر هر چه پایینتر روند.
- عموی خود شخص و عموی پدر و مادر و نیز عموی مادر بزرگها و پدر بزرگها (پسر عمو و اولاد او مَحرم نیستند)
- دایی خود شخص و دایی پدر و مادر و نیز دایی مادر بزرگها و پدر بزرگها (پسر دایی و اولاد او مَحرم نیستند)
نکته: دایی دایی و عموی عمو اگر دایی یا عموی پدر یا مادر انسان هم باشند مَحرمند و الا مَحرم نیستند.
*محارم سببی
محارم سببی کسانی هستند که به واسطه عقد ازدواج صحیح دائم یا موقت به یکدیگر محرم میشوند. چنانکه معلوم است هیچ فرقی از جهت ایجاد محرمیت بین ازدواج دائم و موقت، وجود ندارد.
– محارم سببی نسبت به مردان
به محض جاری شدن صیغه عقد ازدواج دائم یا موقت، مادر و مادربزرگهای عروس هر چه بالاتر روند، نسبت به داماد مَحرم ابدی میشوند. یعنی حتی بعد از مرگ یا طلاق عروس هم مَحرم باقی میمانند.
اگر مرد با زنی ازدواج کند که از شوهر سابق خود دختر دارد، با صرف عقد کردن، این دختر بر شوهر دوم مَحرم نمیشود، بلکه محرمیت بین این دختر و شوهر دوم مادرش، بعد از وقوع نزدیکی بین آن زن و شوهر حاصل میشود.
– محارم سببی نسبت به زنان
بعد از جاری شدن صیغه عقد ازدواج دائم یا موقت، پدر شوهر و پدر بزرگهای شوهر هر چه بالاتر روند برای همیشه به عروس محرم میشوند؛ یعنی حتی بعد از مرگ شوهر یا طلاق گرفتن عروس، این محرمیت باقی میماند.
اگر زن با مردی ازدواج کند که از زن سابق خود پسر دارد، به محض اجرای صیغه عقد دائم یا موقت، محرمیت ابدی بین زن بابا و پسر حاصل میشود و نیازی به وقوع نزدیکی نیست.
نکته: با توجه به آنچه گفته شد، برادر شوهر برای عروس و خواهر زن برای داماد، محرم نیستند و باید حدود نامحرمی بین آنان رعایت شود.