کریستال و بلور و شیشه شاید در نظر همه افراد یکی باشند اما آن ها تفاوت هایی با هم دارند به طور مثال اگر روی یک ظرف کریستال ضربه بزنید صدایی شبیه زنگوله دارد ، برای آشنایی با تفاوت کریستال و بلور این بخش گهر را بخوانید.
تفاوت کریستال و بلور چیست؟
تفاوت کریستال و بلور
سرب داخل کریستال در شکل طبیعی کامل بی‌ربط با آنچه است که بصورت جامد بر روی ظروف کریستالی می بینیم بلکه آن را با شیشه ی واقعی به نسبت، 24درصد و یا کمی بیشتر از سرب و 76درصد ویا کمی کمتر از شیشه ترکیب می‌شود.اما در ساخت بلور 99درصد از شیشه استفاده می شود. و همین دلیل وجه تمایز بلور و کریستال است. بعضی مواقع ظروف شیشه‌ای که ساخته می‌شوند کمتر از 24درصد سرب در ساخت آنها استفاده می‌شود که به آن بلور با درصد پایین از کریستال گفته می‌شود که در اصل همان بلور به حساب می آیند. و می‌خواهم خیال شما را راحت کنم که فقط کارشناسان و آن‌هایی که با ظروف کریستال بسیار زیاد در ارتباط هستند میتوانند در یک نگاه متوجه بشوند که ظروف کریستال هستند یا بلور.
کریستال واقعی نسبت به بلور کمی سنگینتر است اما باید به حجم ظروف هم دقت کنید، برای مثال اگر احساس کردید یک تنگ نسبتن سنگین است این کافی نیست باید به این موضوع توجه کنید که آیا تنگ شما ضخیم و تو پر تر از تنگ های معمول نیست. (وزن را نسبت به حجم ظرف بسنجید)
روی ظروف کریستالی ضربه بزنید،ظروف کریستال به دلیل وجود سرب داخلش صدایی پیوسته و زنگوله مانند خواهد داشت.
شفافیت ظروف بلور در صورتی بسیار باکیفیت ساخته شده باشد با کریستال در یک سطح و کیفیت است. اما در مورد موج و حباب روی ظروف کریستال توجیهی وجود ندارد. درضمن خرید گریستال های تراش خورده عیوب احتمالی آن را مخفی خواهد کرد و این موضوع روی ظروف صاف و ساده بیشتر جای برسی دارد
دوست دارید بیشتر درمورد فرق میان کریستال و بلور بدانید؟
در انواع ظروف کریستال رنگها و درخشش متفاوتی نمایان است و مهم ترین نکته ای که کریستال را از شیشه (بلور) متمایز می کند وجود سرب در مواد تشکیل دهنده کریستال است.
چه خوشتان بیاد چه نه، سرب کریستال در دوره زمانی بلند مدت وقتی پای بلور وسط است اصلاً توصیه نمی‌شود.چون کریستال واقعی در طبیعت ساختار شفاف و جامد دارد و مشکلی نخواهد داشت، درحالی که سرب کریستال کاملاً غیر متبلور و غیر شفاف است.
در مورد ریسک سلامت در مقابل استفاده از ظروف کریستالی باید بگم که سرب روزانه بدلیل آلودگی‌های و آب بطور کاملاً ناخواسته وارد بدن ما می‌شود و همانطور که می‌دانیم سرب یک فلز سمی است و مشخصاً برای بدن مضر و ظروف کریستال مقداری سرب آزاد کرده و بیشتر وارد بدن می شود.
این مورد را بدانید که سرب واقعی بسیار گران قیمت است و بعضی شرکت های محدود از سرب اصل استفاده می‌کنند مثل شرکت های Swarovski و Waterford و آنها می‌گوید به این دلیل که از سرب اصل استفاده می‌کنیم که ضرر کمتری دارد محصولات ما گرانتر از دیگر محصولات است. و سرب مصرفی در مواد اولیه ظروف کریستال یک سرب جایگزین و کم ارزش تر و با کمی ضرر بیشتر برای سلامتی.
از لحاظ تاریخی ظروف و تنگ های شیشه سرب دار را افراد ثروتمند مورد استفاده قرار می‌دادند و شراب باارزش خود را داخل این ظروف سرو می کردند. بهمین دلیل مردم پول دار آن دوره در دراز مودت بیشتر در معرض بیماری نقرص قرار می گرفتن و از آنجا شروع شد که محققان تحقیقات خود را در رابطه با اینکه آیا ظروف کریستالی ربطی به سلامت و مرگ و میر انسان دارد یه نه، را شروع کردن.
به طور کلی باید گفت که استفاده از ظروف کریستال در کوتاه مدت و دوره های زمانی کم ضرری در پی نخواهد داشت و می‌توانید با رعایت استفاده کم از این ظروف استفاده کنید. خوب شما بسیار بد شانس هستید اگر یک نوشیدنی در ظروف کریستال خانه خود که برند Waterford نیست، بنوشید و مریض شوید.
اکسید سرب از 1400 سال قبل از میلاد مورد استفاده قرار می گرفته و قدیمی ترین قطعه شیشه‌ای آبی کشف شده در نیپور یک شهر باستانی بسیار مهم سومری است. در قرون وسطی سرب شیشه مکرراً در شیشه‌های رنگی پنجره های مورد استافاده قرار می‌گرفت تا شبیه جواهر بنظر برسند.
براي شخص متوسط، تمايز بين شيشه و بلور در نگاه اول سخت و دشوار است. عده زيادي اين گونه استنباط مي کنند که آنها به جز چند اختلاف ظريف، قطعاً شبيه به هم مي باشند. اما افراد علاقمند به کسب شيشه يا بلور، بايد از اين اختلافات اطلاع داشته باشند، به ويژه زماني که نوبت به ترکيب شيميايي، ضخامت، وضوح و شفافيت، برش، شکست و انکسار، صدا و وزن آنها مي رسد. به علاوه، اطلاع از مسائل سلامتي بالقوه اي که در هنگام انتخاب بين دو ماده موجبات آزردگي شخص را فراهم مي آورند نيز اهميت دارد. اينکه شيشه ها و بلور در فروشگاه بزرگ و يا از فروشگاه خرده فروشي خريداري شوند، مهم نيست، مهم اين است که خريداران قبل از سرمايه گذاري در مجموعه ظروف نوشيدني گران قيمت، بايد خودشان را با اطلاعاتي مجهز کنند.
نماي کلي از شيشه و بلور
جنس شیشه بلور شفاف و براق است و همینطور جنس بلور نسبت به کریستال سبک تر است.
قبل از کاوش اختلافات کليدي بين بلور و شيشه، تعريف معناي آنها در فرهنگ مشهور حائز اهميت است. براي تازه کاران، اکثر مردم از اين مسئله آگاه نيستند که بلور در حقيقت به شيشه سربي اشاره مي کند. در قسمت ذيل درس ترکيب شيميايي و انواع و اقسام شيشه و بلور يافت شده در بازار مطرح مي گردد.
شيشه ها
شيشه ها، ظروفي هستند که با استفاده از شيشه ساخته شده اند. از اين ترم اغلب براي ظروف نوشيدني با دسته يا بدون دسته استفاده مي شود. شيشه، به عنوان يک ماده خام، معمولاً به آهک سوددار اشاره مي کند که بيش از 90 درصد از کل شيشه امروزه توليد شده را تشکيل مي دهد. در قسمت ذيل ترکيب شيميايي انواع و اقسام شيشه ها به طور خلاصه مطرح مي گردد.
شيشه آهک سود دار
شيشه آهک سوددار از آهک، سودا و سيليکا تشکيل شده است. اين عمومي ترين نوع شيشه براي چراغ هاي برق، پنجره ها، لوازم ميز و سفره، و مجسمه هاي سفالي رنگي کوچک مي باشد. از آنجايي که اجزايش به راحتي در طبيعت يافت مي شوند، در نتيجه ارزان ترين ماده نيز به شمار مي رود.
شيشه بوروسيليکات
شيشه بوروسيليکات يا پيرکس از سيليکا، اسيد بوريک، سودا و مواد افزودني ديگر تشکيل شده است. اين نوع شيشه اغلب در آزمايشگاه و آشپزخانه بکار برده مي شود، زيرا در برابر گرما و خوردگي مقاوم مي باشد.
کوارتز ذوب شده
شيشه کوارتز ذوب شده از ذوب بلورهاي کوارتز آلي در دماهاي بالا ساخته شده است. ازاين نوع شيشه، به طور نمونه براي تجهيزات آزمايشگاهي، لامپ هاي هالوژن، و دوربين هاي پيشرفته استفاده مي شود.
بلور
شفافیت ظروف بلور درجه یک ، در یک سطح و کیفیت می باشد اما با کمی دقت متوجه خواهید شد ناهمواری هایی در آن نسبت به ظروف کریستال وجود دارد.
زماني که اکثر مردم در مورد بيرون آوردن بلور صحبت مي کنند، اغلب به نوعي شيشه اشاره مي کنند که از جنس سيليکا، اکسيد سرب، سودا يا پتاس و ساير مواد افزودني مي باشد. بلور سرب به خاطر دوامش و خصوصيات تزئيني اش بسيار باارزش مي باشد، حتي اگر الزاماً داراي ساختار بلوري نباشد. به اين دليل بلور ناميده مي شود که سالها قبل، از کلمه ايتاليايي CRISTALLO براي اشاره به بدل شيشه Mueano استفاده گرديد. بلور سرب معمول ترين نوع بکاررفته براي شيشه هاي شراب و ديگر تزئينات اطراف خانه مي باشد. در ايالات متحده، شيشه هايي با1 درصد مونوکسيد سرب به طور خودکار به عنوان بلور طبقه بندي مي شوند. از طرف ديگر در اروپا، بلور به صورت شيشه اي با مقدار سرب 10 تا 30 درصد تعريف شده است.
نحوه تمايز بين شيشه ها و بلور
صرف نظر از ترکيب شيميايي که در نگاه اول واضح و روشن نيست، راههاي زيادي براي شناسايي جنس ظروف نوشيدني از شيشه يا بلور فقط با مشاهده وجود دارد. در قسمت ذيل برخي از اختلافات کليدي اين دو ماده بيان شده است.
ضخامت بلور و کریستال
در مقايسه با شيشه، بلور خوب نازک تر يا زينتي تر مي باشد زيرا مقدار سرب، دماي کار شيشه را پائين آورده و در نتيجه حجاري آن راحت تر مي شود. معمولاً شيشه بايد در دماي بالا آتش گرفته يا قالب گيري شود. حضور سرب دما را پائين آورده و زمان کار را افزايش مي دهد، در نتيجه بلور در مقايسه با شيشه به شکل آراسته تري تزئين مي شود. اما، هرچند حضور سرب به حجاري آن به شکل مطلوب کمک مي کند، اما بلور را شکننده تر، شکستني و مستعد خراش ظاهر مي کند.
شفافيت بلور و کریستال
شيشه ها، به ويژه شيشه هايي از جنس آهک سوددار، حتي زماني که روبروي نور گرفته شوند، مات و تيره مي باشند. از طرف ديگر، بلور، به خاطر شفافيتش معروف مي باشد. به اين دليل بلور انتخابي مشهور براي لوسترها و شمعدان ها ، جواهرفروشي ها وظروف پايه دار مي باشد. براي عاشقان و دوستداران شراب، بلور بر شيشه ترجيح داده مي شود زيرا ظروف نوشيدني بلور امکان درک راحت تر رنگ و ويسکوزيته مايع را فراهم مي آورند. هر چه مقدار سرب در بلور بالاتر باشد، به همان نسبت، وضوح و شفافيت بيشتر مي باشد.
شکستگی بلور و کریستال
شبيه به شفافيت، کيفيت شکست و انکسار بلور با مقدار سربش نقش مهمي ايفا مي کند. بلور خوب، به ويژه با مقدار سرب بين 36 تا 70 درصد، در نور خورشيد مستقيم مي درخشد. بلور روشن، نوع ديگري که حاوي سرب است، يک گام پيشتر رفته و تا زمان رسيدن به وضعيت بدون اعوجاج و آسيب جلا داده مي شود. اين نوع بلور به خاطر منشورهاي رنگين کماني ايجاد شده هنگام قرار گرفتن زير نور خورشيد، معروف مي باشد. از طرف ديگر، شيشه تيره تر مي باشد.
برش بلور و کریستال
بلور به طور نوعي برش داده شده و به شيوه اي دقيق جلا داده مي شود. به علاوه، داراي سطحي صاف و هموار مي باشد. در مقابل، شيشه شکننده و تيز مي باشد. يک راه براي بلور يا شيشه خواندن يک تکه، احساس کردن رخساره ها و طراحي کلي قلم جنس مي باشد. بلور بسيار صافتر از شيشه مي باشد.
صدای بلور و کریستال
يکي ديگر از اختلافات کليدي بين شيشه و بلور، صدايي که در هنگام ضربه زدن ايجاد مي کنند. بلور، صداي زنگي مثل پينگ توليد مي کند. روي صفحه گرامافون، شيشه صدايي مثل ضربه و هف هف (خفه) توليد مي کند.
وزن بلور و کریستال
ظروف کریستال نسبت به بلور کمی سنگین تر است اما باید به ضخامت و حجم ظروف دقت به عمل آورد
مقدار سرب بلور نيز نقش مهمي در وزنش ايفا مي کند. از آنجايي که سرب يک فلز متراکم مي باشد، در نتيجه بلور بالطبع سنگين تر از شيشه مي باشد. يک راه براي شناسايي بلور يا شيشه بودن قلم جنس، نگهداشتن آن مي باشد. شيشه اغلب سبک مي باشد، در حاليکه بلور سنگين تر مي باشد.
خطرات سلامتي بالقوه
اکثر توليد کنندگان به خاطر امکان آلودگي سرب، نگهداري غذا يا مايع در ظروف شيشه اي بلوري سربي را توصيه نمي کنند. در حقيقت، به خاطر ريسک هاي سلامتي ناشي از سرب، امروزه به سختي شيشه هاي شراب بلور سربي يا ظروف و تنگ ها يافت مي شود.
براي افرادي که به دنبال بلور بدون سرب هستند، برخي از توليد کنندگان به جاي سرب از اکسيد روي، اکسيد باريم، يا اکسيد پتاسيم براي توليد ماده اي مشابه استفاده مي کنند. بلور بدون سرب تقريباً داراي کليه خصوصيات بلورسرب مي باشد با اين تفاوت که سبک تر بوده و توان پاشندگي کمتري دارد. شيشه از جنس آهک سوددار، بوروسيليکات و کوارتز ذوب شده، هيچ گونه خطراتي به سلامتي تحميل نمي کند.
نتيجه گيري
از شيشه ها و بلور براي نوشيدن آب و نوشيدنيهاي ديگر استفاده مي شود. آهک سوددار، بوروسيليکات، و کوارتز ذوب شده برخي از گونه هاي شيشه مي باشند. هرچند بلور نوعي شيشه مي باشد که محتوي سرب است، اما فرهنگ معروف و مشهور آن را بلور مي نامد. هنگام تمايز بلور از شيشه کمک مي کند تا براساس ضخامت، شفافيت، انکسار و شکست، برش، صدا و وزنش به قلم جنس نگاه شود. از لحاظ ضخامت، بلور معمولاً نازک تر و آراسته تر از شيشه مي باشد.
اما شيشه، تيره تر از بلور مي باشد، که به خاطر شفافيتش معروف مي باشد. همانند انکسار و شکست، بلور درخشيده و هنگامي که در نور مستقيم قرار داده مي شود، بر خلاف شيشه،منشورهاي رنگين کماني ايجاد مي کند . به علاوه، علي رغم برش دقيق و جلاي آن، بلور صاف مي باشد.
از طرف ديگر، شيشه، تيز تر مي باشد. زماني که به بلور ضربه زده مي شود، صداي زنگي توليد مي کند، در حاليکه شيشه صداي پائين و محکمي توليد مي کند. زماني که نوبت به وزن مي رسد، بلور هميشه سنگين تر از شيشه مي باشد. اما، معرف ريسک هاي سلامتي نيز مي باشد. سرب بلور مي تواند وارد غذا شود و بعد از مواجهه طولاني مدت، نوشيده شود. اختلافات مهمي بين بلور و شيشه وجود دارد. انتخاب بين اين دو عمدتاً به ذائقه و بودجه فرد بستگي دارد.
