به فاصله بین حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) بین الحرمین می گویند. اما چرا به این نام نامگذاری شده است؟ گهر در این بخش در مورد بین الحرمین و اینکه دقیقا بین الحرمین کجاست صحبت می کند.
بین الحرمین کجاست ؟ + تاریخچه و فلسفه نامگذاری
شیعیان بین حرم حسین بن علی و حرم عباس بن علی را که ۳۷۸ متر است، بین الحرمین می‌نامند. موقعیت آن در شهر کربلا تقریبا در ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی بغداد است.
بخش‌های مختلف
کف‌العباس یمنی: دست راست حضرت عباس ابن علی (ع)
کف‌العباس یسری: دست چپ حضرت عباس ابن علی (ع)
تل زینبیه: تپه ای که حضرت زینب از آن‌جا به میدان جنگ می‌نگریست
خیمه گاه: محل خیمه گاه اما حسین (ع) و اهل و بیت و اصحاب ایشان
مقام علی اکبر: محل شهادت حضرت علی اکبر
مقام علی اصغر: محل شهادت حضرت علی اصغر
راز فاصله در بین‌الحرمین و صفا و مروه چیست؟
هنگامی‌که از درب شرقی حرم مطهر امام حسین علیه السلام خارج شوید، وارد بین‌الحرمین می‌شوید و اگر از آن‌جا عبور کنید، وارد حرم اباالفضل العباس علیه السلام خواهید شد. فاصله‌ی بین دو بارگاه حدود ۳۷۸ متر است و این فاصله، برابر با فاصله‌ی میان صفا و مروه است.
گفتنی است بین الحرمین میدان جنگ در روز عاشورا بوده و نزدیک حرم اباالفضل العباس علیه السلام محل استقرار سپاهیان یزید بوده است.
کشور عراق، شهر کربلا، ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی بغداد
شما می‌توانید به راحتی با یکی از تور‌های کشور عراق و شهر کربلا همراه شوید و به زیارت حرم‌های این شهر و همچنین بین‌الحرمین بروید.
اصطلاح بین الحرمین
رجوع به کتب تاریخی، زندگینامه‌ها و حتی دانشنامه‌ها و اشعار قدیمی آیینی نشان می‌دهد که تا پیش از تخریب خانه‌های میان حرمین، نام بین الحرمین مرسوم نبوده است. تنها نامی که از بین الحرمین دیده می‌شود، بازار بین الحرمین تهران است که در زمان قاجار ساخته شده است و میان دو مسجد شاه و جامع تهران است. این اصطلاح پس از ساخت بین الحرمین در کربلا وارد ادبیات عاشورایی و آیینی شد.
ساخت بین الحرمین
پیش از ساخت بین الحرمین، حد فاصل حرمین محله‌ای مانند دیگر محلات کربلا بوده و بافتی قدیمی داشته است؛ کوچه پس کوچه‌های باریک و پیچ در پیچ و خانه‌ها و مغازه‌های مردم. سید محسن حکیم در این اندیشه بود که دو حرم را توسعه داده و به هم متصل کند؛ اما تملک خانه‌ها و مغازه‌ها هم هزینه هنگفتی داشت و هم رضایت مالکان سخت و دور از دسترس بود. همچنین در این میان، مدارس و مساجدی بود که این مسأله را دشوارتر می‌کرد.
در ۱۳۹۳ق وزارت اوقاف عراق، اداره عتبات عالیات در عراق را به دست گرفت و در سال ۱۴۰۰ق کارگروهی برای بازسازی و توسعه حرمین تشکیل شد.
بین الحرمین اواخر دهه ۸۰ میلادی پیش از انتفاضه شعبانیه
صدام در محرم ۱۴۰۵ق – ۱۹۸۴م با حضور در کربلا اعلام می‌کند که ده‌ها میلیون دینار برای توسعه حرمین و نیز اتصالشان با میدان واحدی اختصاص خواهد داد. در این طرح اراضی و محلات اطراف حرم تملک شد. مبلغ یک میلیون دینار عراقی – معادل ۱۰ میلیون دلار- برای توسعه حرمین و احداث بین الحرمین به استاندار کربلا داده شد.
بین الحرمین پس از انتفاضه
پس از دو سال، در سوم جمادی الثانی ۱۴۰۷ق /۱۹۸۷م بین الحرمین به همراه دیگر طرح‌های توسعه حرمین مانند تجدید طلاکاری گنبد حرم امام حسین افتتاح شد. در طرح توسعه حرمین، خانه‌ها، بازار و مغازه‌ها به عرض ۴۰ متر از بین رفت. در این میان برخی آثار تاریخی و مدارس علمیه و مساجد قدیمی و همچنین برخی از مقبره بزرگان نیز تخریب شد.
در دو طرف بین الحرمین، ساختمانهایی تجاری ساخته شد. این ساختمان‌ها تا سال ۱۹۹۱ وجود داشت. به دنبال انتفاضه شعبانیه ساختمانهای تجاری اطراف بین الحرمین بر اثر درگیری میان انقلابیون و ارتش بعثی مورد اصابت قرار گرفت. پس از تسلط مجدد صدام بر این منطقه، ساختمانهای اطراف بین الحرمین به طور کامل تخریب شده و فضای بین الحرمین گستردهتر شد. در ۱۴۱۵ق /۱۹۹۴م درختکاری بین الحرمین به همت شیعیان بغداد انجام شد.
قیام شیعیان در انتفاضه ۱۹۹۱م و حمله ارتش بعثی به کربلا، صدمات بسیاری به حرمین کربلا وارد ساخت. اگرچه سالهای بعد، حکومت صدام در پی بازسازی برآمد، اما تا دوره پس از سرنگونی صدام، آثار حمله به حرمین کربلا همچنان باقی بود.
موقعیت بین الحرمین
بین الحرمین حد فاصل بین حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) به طول ۳۷۸ متر است. تصاویر هوایی قدیمی از بین الحرمین گویای آن است که حد فاصل حرمین به صورت فضای آزاد نبوده بلکه بین دو حرم مملو از منازل مسکونی متعددی بوده و تنها باریکهای به اندازه کوچه یا خیابانی کم عرض از حرم امام حسین (ع) تا حرم حضرت عباس(ع) وجود داشته و راه ارتباطی دو حرم بوده است. اما در دوره حکومت صدام بناهای میان حرمین در دو مرحله تخریب و فضای آزاد شبیه خیابان عریضی ایجاد شده و به بین الحرمین شهرت یافته است.
به کارگیری فضای بین الحرمین برای زائران
پس از سرنگونی رژیم صدام و همزمان با اجرای طرح‌های بازسازی عتبات عالیات در عراق، طرح بازسازی و توسعه حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) نیز در دستور کار قرار گرفت. در این میان فضای آزادی که میان دو حرم ایجاد شده بود طی عملیاتی عمرانی مورد استفاده زائران قرار گرفت. به دلیل موقعیت مناسب بین الحرمین به ویژه استفاده این محدوده در عزاداری میلیونی زائران در اربعین حسینی، طرح توسعه بین الحرمین پایه ریزی و آغاز شد.
طرح توسعه بین الحرمین
طرح توسعه بین الحرمین با هدف آماده سازی محوطه بین الحرمین متناسب با فضای معنوی و همچنین تامین امكانات و خدمات لازم برای زائران در این محوطه و تسهیل عبور و مرور آنان بین حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) و نیز تأمین حداكثر فضای مسقف ممكن از مهرماه ۱۳۸۹ آغاز شد. در یکی از پروژه‌های این طرح، عملیات تخریب برخی ساختمان‌ها و هتل‌های موجود در محدوده طرح آغاز شد. مساحت این پروژه حدود یك میلیون و پانصد هزار متر مربع بوده كه از خیابان «میثم تمار» آغاز و با گذشتن از خیابان «جمهوری» به سمت دیگر بین الحرمین منتهی می‌شود.
به دلیل گران بودن ساختمان‌ها و هتل‌های موجود در این منطقه، اعتبار بسیار بالایی برای خریداری و تخریب آن مورد نیاز بوده که بخشی از آن را دولت عراق، مقداری نیز از بودجه شهرداری كربلا و هدایا و نذورات حرمین دریافت شد. قرار است این طرح تا سال ۲۰۳۵ میلادی پایان یابد.
طرح سنگ فرش کردن بین الحرمین
یکی دیگر از پروژه‌های بین الحرمین، پروژه سنگ فرش کردن بین الحرمین بود. عملیات سنگ فرش بین الحرمین با مرمر درجه یك ایتالیایی توسط وزارت بازسازی و مسكن عراق با مبلغی برابر با ۲۵ میلیارد و ۳۹۳ میلیون دینار عراقی و در مساحتی برابر با ۲۴۲۷۰ متر مربع در سال ۱۳۸۹ آغاز شده و در مرداد سال ۱۳۹۲ به پایان رسید. این طرح شامل سنگ فرش بین الحرمین با مرمر، سایبان، توسعه تأسیسات زیربنائی و برقی، آب سردكن و كولر گازی، دوربین مداربسته و دستگاه‌های صوتی بوده است. سنگ به کار رفته در محوطه بین الحرمین نیز دقیقا همانند سنگ به كار رفته در صحن مسجد الحرام است كه ضخامت آن ۵ سانتی متر و دارای ویژگی خنك نگه داشتن محیط است.
در كنار این پروژه، پروژه شبكه آبیاری فضای سبز، شبكه فاضلاب، شبكه برق و روشنائی، تصفیه آب همراه با آب سردكن، وضوخانه و برخی سیستم‌های كنترلی و اطلاع رسانی، پیجر، اعلام حریق و دیگر امكانات مورد نیاز اجرا شده است.
طرح جامع سفینة النجاه در بین الحرمین
طرح سفینه النجاه بزرگترین پروژه توسعه بین الحرمین است که در آن حد فاصل حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس (ع) به صورت بنایی در دو طبقه با حفظ وضعیت فعلی حرم‌ها احداث خواهد شد. این طرح از سوی مهندسان ایرانی ارائه گردید سپس توسط ستاد عتبات عالیات ایران در مناقصه بین المللیِ طرحِ جامع بین الحرمین مطرح شد و در نهایت با تأیید داوران بینالمللی بیشترین امتیاز مناقصه رااز آن خود کرد
