همانطور که می دانید حیوانات و جانوران زیادی در داخل دریاها و اقیانوس ها زندگی می کنند. بسیاری از محققان و کاوشگران تاکنون گونه های جانوری بسیار زیادی کشف کرده اند. برای آشنایی با جانوران دریایی این بخش گهر را بخوانید. در ادامه مطالبی در مورد حیوانات دریایی و آبزیان و حیوانات آبزی و جانوران آبزی می خوانید.
آشنایی با حیوانات و جانوران دریایی و آبزی
جانوران دریایی
حیوانات دریایی و آبزیان شناخته‌شده‌تر عبارت‌اند از:
- اره‌ماهی
- اسب دریایی
- خارپوست دریایی
- خوک آبی (سیل)
- دلفین
- ستاره دریایی
- سفره ماهی
- سمندر آبی
- شاه‌ماهی
- شقایق دریایی
- شیر دریایی
- شیر ماهی
- عروس دریایی
- عنکبوت آبی
- فک
- فیل دریایی
- قزل‌آلا
- کوسه
- گاودریایی
- گراز دریایی
- گربه دریایی
- مارماهی
- ماهی
- ماهی آبنوس
- ماهی آزاد
- ماهی دهان پرورشی
- ماهی سفید
- ماهی کپور
- مرجان دریایی
- نوک‌اردکی
- نهنگ
- نهنگ آبی
- نهنگ اسپرم
- نهنگ پیلوت
- نهنگ خاکستری
- نهنگ رایت
- نهنگ سفید
- نهنگ عنبر
- نهنگ قاتل
- نهنگ گرینلند
- نهنگ گوژپشت
- نهنگ مینک
- نهنگ کبود
- هشت‌پا
- وال
- وال آبی
معرفی حیوانات دریایی و آبزیان مهم
آبزیان شناخته‌شده‌تر عبارت‌اند از:
اره‌ماهی – اسب دریایی -خارپوست دریایی -خوک آبی (سیل) -دلفین -ستاره دریایی -سفره ماهی -*سمندر آبی -شاه‌ماهی –شقایق دریایی-شیر دریایی -شیرماهی -عروس -ریایی -عنکبوت آبی -فک -فیل دریایی -قزل‌آلا -کوسه -گاودریایی -گراز دریایی -گربه دریایی -مارماهی -ماهی -ماهی آبنوس -ماهی آزاد -ماهی دهان پرورشی -ماهی -فید -ماهی کپور -مرجان دریایی -نهنگ -نهنگ آبی -نهنگ اسپرم -نهنگ پیلوت -نهنگ -اکستری -نهنگ رایت -نهنگ سفید -نهنگ عنبر -نهنگ قاتل -نهنگ گرینلند -نهنگ -وژپشت -نهنگ مینک -نهنگ کبود -هشت‌پا -وال -وال آبی -پلاتی پوس
اسب دریایی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
یک نوع ماهی از خانواده سوزن‌ماهیان (syngnathidae) است که در آبهای حاره‌ای و معتدل سرتاسر جهان یافت می‌شود. طول بدن اسبهای دریایی از 16 میلی متر تا 35 سانتی متر متغییر است. مشخصه ویژه این نوع ماهیها این است که آنها از جمله معدود ماهیانی هستند که در آنها جنس نر حامله می‌شود. طول مدت حاملگی در اسب دریایی تقریباً حدود 2 تا 3 هفته طول می‌کشد. تک همسر داری از جمله دیگر خصوصیات غیر عادی اسبهای دریایی می‌باشد. این ماهی غیر معمول بلند قد دارای سری به شکل اسب هستند و به سمت بالا شنامی کنند به هر حال بیشتر اوقات اسبهای آبی بدون حرکت باقی می‌مانند این حالت را به صورت گیر دادن دم چسبیده خود در لابه لای مرجانها و جلبکهای دریایی انجام می‌دهد و با همین حرکت در مقابل دشمنان ایجاد استتار می‌کند چشمهای او مستقل از سر به طرفین حرکت میکنند و به این وسیله دائما” مراقبت دشمنان بوده و همچنین غذای خود را جستجو می‌کند نوع ماده این حیوان تخمهای خود را در کیسه نوع نر می‌ریزد و در همانجا نوزادان از تخم بیرون می‌آیند که به شکل اسبهای آبی کوچک میباشند.
دلفین یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
دلفین پستاندار دریایی از رده آب‌بازان می‌باشد. خانواده دلفین با ۱۷ جنس و ۳۵ گونه بزرگ‌ترین خانواده زیر راسته نهنگهای دندان دار محسوب می‌شود.اعضای این خانواده در تمام آبهای آزاد جهان و همچنین بعضی رودخانه‌های در امتداد آب شیرین انتشار دارند.این خانواده از دوره آئوسن ظاهر شده‌اند. پوست بدن دلفینها معمولاً صاف و برهنه‌است. ممکن است در سر و تنه تعدادی از آنها مو وجود داشته باشد. از گوشهای خارجی فقط سوراخ کوچکی نمایان است و سوراخ بینی که یک یا دو عدد میباشند در بالا و عقب سر قرار گرفته‌اند تا عمل تنفس در سطح آب را سهولت بخشند این سوراخها به‌وسیله پرده‌ای خود به خود بسته می‌شوند. تعداد دندانها زیاد و در بعضی گونه‌ها به ۲۶۰ عدد می‌رسد و عمدتاً از ماهیها و سرپایان و حتی دلفینهای کوچک‌تر تغذیه میکنند. طول آنها از ۲/۱ الی ۹/۳ متر و وزنشان از ۲۳ تا ۱۳۶ کیلوگرم متفاوت گزارش شده‌است. دانشمندان بر این باورند که هنگامی که یک دلفین می‌خوابد فقط نیمی از مغز او استراحت می‌کند نیمه دیگر بیدار باقی می‌ماند تا دلفین به شکل طبیعی عمل کند پس از مدتی، دو نیمه مغز کارهایشان را با هم عوض میکنند.Click to view full size image
دلفین بینی بطری یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
دلفین بینی بطری (Bottlenose)از گونه دلفینهایی است که به وفور در اکواریومهای دنیا جهت عملیات نمایشی به کار گرفته می‌شود. از نقطه نظر پراکندگی در اکثر اقیانوسهای جهان از جمله خلیج فارس وجود دارد با وزنی در حدود ۲۵۰ تا۶۰۰کیلوگرم طولی معادل ۲تا۴ متر و ردیف دندانهایی که در هر ارواره از ۲۲تا۲۶ دندان تشکیل شده تقزیبا هر ۲ سال یک بار بچهدار می‌شود و دلفینی به طول۱متر و وزنی معادل ۳۷ کیلوگرم را به مدت ۱سال با شیر مادر تغذیه می‌کند و طول عمری معادل ۲۶ تا۳۰ سال دارد.
دلفین سیاه یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
qc71224-D. Common Dolphins (Delphinus delphis). Pacific Ocean. Photo Copyright © Brandon Cole. All rights reserved worldwide. دلفین سیاه گونه‌ای از خانواده نهنگهای خلیج فارس می‌باشد که رنگ تیره بدن وی را از سایر گونه‌های این خلیج جدا میسازد رنگی بین خاکستری تیره مایل به سیاه البته بسیاری از دلفینها پس از مرگ رنگ پوست را با این رنگ تعویض میکنند که شاید موجبات اشتباه را هم فراهم کند. دلفین سیاه به دندانهایی با قطر بیش از ۲۵ میلیمتر مجهرند که به نوعی در برخی موارد حمله اینگونه به دیگر دلفینها را فراهم میآورد اما عمدتاً به علت سرعت کمتر در قیاس با سایر هم گونه‌ها ناکام می‌ماند. از نقطه نظر پراکندگی در اکثر دریاهای گرم و معتدل جهان از جمله خلیج فارس یافت می‌شود. همچنین وزنی معادل ۲تن و طولی بین ۴ تا ۶متر و زمان باروروری ۱۵ ماه و زادآوری بجه دلفینی معادل ۲ متر از دیگر ویژگیهای این گونه محسوب می‌شود.
ستاره دریایی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
ستاره دریایی جانوری آبزی است از شاخه خارپوستان و رده ستاره‌سانان (Asteroidea). این نام همچنین به خانواده‍ای از آبزیان خویشاوند با ستاره‌های دریایی که از رده Ophiuroidea هستند استفاده شده است.
عمومی‌ترین صفات جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر می‌شود، تراز ساختمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک یاخته آغاز میکنند و برخی از تراز بافت بالاتر نمی‌روند، اما بقیه آنها از این تراز می‌گذرند و بدن پیچیده‌تری می‌یابند. بدین ترتیب جانوران (متازوآ) را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر می‌گیرند. در شعبه پارازوآ، بالاترین تراز ساختمانی را بافت تشکیل می‌دهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل می‌شود. همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ تعلق دارند، با داشتن اندام و دستگاه مشخص می‌شوند.
دومین صفت عمومی که بعد از تراز ساختمانی در حین رشد جانوران ظاهر می‌شود، نوع تقارن آنهاست. در ابتدا جنین همه جانوران دارای تقارن شعاعی یعنی به صورت کره‌ای توپر و یا توخالی و متشکل از تعدادی سلول است. بعضی از گروههای جانوری مانند عروس دریایی این تقارن شعاعی را تا مرحله بلوغ حفظ میکنند، اما در بقیه پس از مدتی جنین تقارن شعاعی ثانویه (مانند ستاره دریایی) و یا تقارن دو طرفی می‌یابد و کرمک و جانور بالغ حاصل از آنها نیز معمولاً همین نوع تقارن را نگه می‌دارند. بر همین اساس شعبه یومتازوآ را می‌توان به دو دسته دارای تقارن شعاعی (Radiata) و دارای تقارن دو طرفی (Bilateria) تقسیم بندی میکنند.
هر گونه فضا یا حفره عمومی که کاملاً توسط بافتهای میانپوستی و به ویژه توسط پرده‌های صفاقی احاطه شده باشد، سلوم (Coelom) نام دارد. بنابراین جانوران دارای سلوم را متعلق به گروه سلوماتها، می‌دانند. سلوم دارای اقسام مختلفی است که یکی از انواع آنها آنتروسلها هستند و در فوق شاخه‌ای که خارتنان و طنابداران را شامل می‌شود، دیده می‌شوند. در این حالت مزودرم به صورت یک کیسه جانبی در می‌آید که از آندودرم منشا می‌گیرد.
این کیسه‌ها بعدا از درون‌پوست (آندودرم) جدا و مستقل می‌شوند، اما بخش درونی آنها هنوز به دستگاه گوارش متصل است و بخش بیرونی آنها در امتداد دیواره بدن واقع می‌شود. از آنجا که میانپوست (مزودرم) و سلوم از لوله گوارش بعدی (آنترون) مشتق می‌شود، حفره عمومی را آنتروسل و جانور صاحب چنین حفره‌ای را آنتروسلومات می‌نامند.
بیشتر با داشتن دستگاه و تقارن دو طرفی بعد از طی مراحل جنینی، مشخص می‌شوند. بیشتر جانوران دارای تقارن دو طرفی، این نوع تقارن را حفظ میکنند، اما در چند گروه مانند ستاره دریایی، در حین تغییر شکل و تبدیل شدن به به حالت بالغ، صاحب تقارن شعاعی ثانویه می‌شوند. پنج یا بیش از پنج بازو که از بخش مرکزی بدن این ماهی بیرون زده‌اند، تقارنی شعاعی را در بدن را این جانور بوجود آورده‌اند. در حقیقت گفته می‌شود که بدن نیاکان ستاره ماهیها تقارن دو طرفه‌ای داشته‌اند که ستاره‌های دریایی امروز هم بقایایی از همان ساختار بدنی را حفظ کرده‌اند. چنین جانوران بالغی همانند جانوران دارای تقارن شعاعی، کم تحرک، ساکن و بدون سر می‌شوند.
ستاره‌های دریایی دارای ۵ جفت اندام جنسی هستند که هر جفت درون یک بازو واقع است. در بیشتر موارد، عمل لقاح در درون آب دریا صورت می‌گیرد و حاصل رشد تخم، ایجاد کرمکی شناگر و آزاد به نام بی پیناریا است که تقارن دو طرفی دارد. این کرمک (لارو) سرانجام مراحل دگردیسی بسیار پیچیده‌ای را طی می‌کند و مبدل به موجود بالغ جوانی با تقارن شعاعی ثانویه می‌شود.
چنین الگوی رشدی را عموماً در سایر راسته‌های خارپوستان هم می‌توان دید، اما کرمک آنها در ظاهر اندکی با یکدیگر تفاوت دارند و نامهای مختلفی را به خود می‌گیرند.
شقایق دریایی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
شَقایـِق دَریایی نام گروهی از جانوران آبزی شکارچی است.
شقایق دریایی از رده گل‌سانان (Anthozoa)، زیرردهٔ شِش‌مرجانیان (Hexacorallia) و راستهٔ شقایق‌های دریایی (Actiniaria) است.
شقایق‌های دریایی از وابستگان نزدیک مرجان دریایی، عروس دریایی و هیدر هستند.
شقایق دریایی به شکل کیسه‌ای کوچک است که به وسیله پایی به نام صفحه پایه‌ای به کف دریا چسبیده است و بدنی لوله‌ای‌شکل دارد که به صفحه دهانی ختم می‌شود. دهان شقایق دریایی در میانهٔ صفحهٔ دهانی قرار دارد.
قزل آلا یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
ماهی قزل‌آلا که از نوع ماهیهای سردآبی است دارای بدنی فشرده و داری باله دمی بزرگ‌تر از ماهی آزاد است. ساقه دمی آن مرتفع ، سر کند و قسمت خارجی باله دمی تقریباً صاف است. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی ۱۹ – ۱۴ عدد و بطور متوسط حدود ۱۶ عدد می‌باشد. تعداد خارهای اولین کمان آبشش بین ۵ – ۲ عدد است که به شکل شمشیر بوده و در پایین به شکل دکمه درآمده‌اند. حداکثر طول بدن ماهی قزل آلا ۱۴۰ سانتیمتر و وزن آن تقریباً به ۵ کیلوگرم می‌رسد.
ماهیان قزل آلا به هنگام ورود به رودخانه جهت جفت‌گیری و تخم ریزی لباس عروسی زیبایی به تن میکنند. تخم ریزی آنها بین ماههای بهمن و اسفند است. تعداد تخمها حدود ۱۰ هزار عدد است که تقریباً برای هر کیلوگرم و وزن بدن ماهی ماده ۱۵۰۰ عدد تخم برآورد می‌شود. بیشتر ماهیان بالغ نر و ماده بعد از تخم ریزی زنده مانده و در سال بعد برای تخم ریزی مجدداً وارد آب رودخانه می‌شوند.
لارو این ماهی به‌وسیله نوارهای تیره رنگ با نقطه‌های قرمز زیاد مشخص می‌شوند. بچه ماهیان ۵ – ۱ سال در آب شیرین زندگی میکنند که در شمال اروپا این مدت به ۵ سال می‌رسد. هنگامی که طول آنها به ۲۵ – ۱۵ سانتیمتر رسید وارد آب شده و بیشتر در ساحل دریا بسر می‌برند.
قزل‌آلای رنگین‌کمان یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
این ماهی دارای یک نوار پهن به صورت رنگین کمان در هر طرف بدن است. دوره تخم ریزی از ماههای آخر زمستان تا اواخر بهار و تعداد تخمها بین ۵ – ۱ هزار عدد است. امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به صورت ماهی شماره یک اکثر کارگاههای تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در بیشتر نقاط جهان درآمده‌است.
از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده، سازش آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار است.
کوسه یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
کوسه یکی از آبزیان نسبتاً بزرگ است.
اقیانوسها ۷۰ درصد از سطح زمین را پوشش و بیش از ۲۰ هزار گونه از ماهیها را در خود جای داده‌اند که از این تعداد نزدیک به ۳۷۰ گونه، کوسه هستند. مدت‌ها پیش از به وجود آمدن دایناسورها، کوسه‌ها فرمانروای آبها بودند. آنها نخستین بار بیش از ۴۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفتند و در ۱۰۰ میلیون سال اخیر به ندرت دستخوش تغییر و دگرگونی شده‌اند. امروزه کمتر گونه‌ای از موجودات کرهٔ زمین چنین احترام و ترسی را بر می‌انگیزد.
این شکارچیان حیرت‌انگیز با خوردن موجودات ضعیف و زخمی، در بالای چرخه غذایی دریایی قرار می‌گیرند. آنها با این کار به حفظ تعادل در سیستم طبیعت کمک میکنند.
کوسه‌ها ماشین‌های هستند که برای شکار تنظیم شده‌اند. آنها که متکی به حس شنوایی مخصوصشان برای گرفتن شکار هستند، می‌توانند ارتعاش صدا را در فاصله‌ای بیش از ۳,۰۰۰ پا تشخیص دهند. کوسه‌ها مخصوصاً به ارتعاشات با بسامد پایین که از طرف شکار منتشر می‌شوند، حساسند. ارتعاش صدای بلندگوها که شبیه صدای ماهی زخمی است، کوسه‌ها را به حالت جنون و از خود بیخودشدگی می‌برد. هرچه که کوسه به شکار نزدیک‌تر می‌شود، حس بویایی‌اش بیشتر به کار می‌افتد. کوسه‌ها می‌توانند یک قطرهٔ خون را در ۲۵ گالن آب تشخیص دهند.
آب، درون سوراخ‌های بینی کوسه‌ها که در بخش تحتانی حلزونی شکل قرار گرفته است جاری می‌شود. همچنین کوسه‌ها منافذی کوچک برای جذب سیگنال‌های الکتریکی، که در هنگام حرکت حیوانات ایجاد می‌شود، دارند. این منفذها مانند یک حس اضافی می‌مانند که به کوسه‌ها در یافتن شکار کمک می‌کند، حتی اگر این موجود بداقبال در زیر شنها مخفی شده باشد.همچنین دارای یک بخشی به نام آمپول لورنزینی نیز هستند که یک سیستم حسی بسیار قوی محسوب می شود که در قسمت پشتی و تحتانی پوزه حیوان قرار می گیرد.
هنگامی که به کوسه می‌اندیشیم نمی‌توانیم از فکر دندانهایش خارج شویم. کوسه‌ها به طور مداوم دندانهایشان را استفاده میکنند و از دست می‌دهند. برخی از گونه‌ها در طول عمر خود نزدیک به ۳۰ هزار دندان درمیآورند. عمل جایگزینی دندان در این جانوران دریایی همیشه رخ می‌دهد. هریک از دندان‌های کوسه در ردیفی واقع شده است که با شکستن یکی، دیگری جایگزین آن می‌شود. وجه تمایز کوسه‌ها از دیگر حیوانات به جز دندان‌های آنها در اسکلتشان است. اسکلت کوسه‌ها به جای استخوان، از مادهٔ غضروفی انعطاف پذیری است و چون غضروف از استخوان سبکتر است، بنابراین کوسه‌ها برای شنا کردن نسبت به یک ماهی استخوانی انرژی کمتری مصرف میکنند. پوست سختی تمام بدن کوسه را پوشش داده است و فلس‌های خمیده‌ای که جهت آنها به عقب است، پوست را به سختی یک ورق سمباده میکنند که کوسه را از آسیب محافظت می‌نمایند. همچنین این فلس‌ها هنگامی که کوسه در حال شنا کردن است نیروی مقاوم آب را کاهش می‌دهند.
مزایای فراوانی، کوسه را یکی از نادرترین شکارچیان کره زمین کرده است. بسیاری از کوسه‌ها برای حمله آفریده شده‌اند اما همه آنها حمله نمی‌کنند. در واقع بیشتر کوسه‌ها برای انسان بی‌ضرر هستند (مانند کوسه نهنگی) و فقط گونه‌های محدودی هستند که تا کنون خطرناک شناخته شده‌اند. این آبزیان زیبا و سلاطین اقیانوسها منبعی پر درآمد نیز برای صنعت اکوتوریسم غواصی میباشند.
مارماهی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
مارماهی جانداری مهره‌دار و آبزی از رده شعاع‌باله‌ها (Actinopterygii)، راسته مارماهی‌شکلان (Anguilliformes) است.
این ماهیها استخوانی دارای بدنهایی لوله‌ای شکل بلند و نرم هستند بعضی پولک دارند و بعضی ندارند ماهیهای پولک دار در واقع پولکشان در زیر پوستشان پنهان است مار ماهیها مثل مار حرکت میکنند و شکل S انگلیسی در بدن خود ایجاد میکنند که از سر شروع و به دم ختم می‌شود این عمل آنها را در درون آب به جلو می‌راند این ماهی در آبهای سرد و گرم استوایی یافت می‌شود بعضی از نژادهای مار ماهیها قسمتی از عمر خود را در آبهای گرم می‌گذرانند.
در حدود ۶۰۰ گونه مختلف از مارماهیها وجود دارد که در تمام نقاط مختلف دنیا پراکنده هستند فقط در مناطق قطبی اثری از مارماهیها پیدا نمی‌شود ۳ نمونه که در این صحفه می‌بینید نمونه‌هایی از این ماهی استخوانی هستند.
مارماهیها ماهیهای دیگر را به طور دسته جمعی از بین می‌برند این حقیقت زمانی روشن و واضح می‌باشد که گذر این ماهیها به منطقه خصوصی زندگی مارماهی می‌افتد زمانی که کانال کشتیرانی ولاند بین دریاچه انتاریو و دریاچه اری در کانادا در سال ۱۹۹۲ باز شد مار ماهیها از دریا به دریاچه حمله کردند و بصورت مزاحمهای جدی برای ماهیهادرآمدند دو نژاد از ماهیها ۱- شاه ماهی سفید ۲- ماهی سفید آبهای عمیق و دو نژاد دیگر ۱- قزل آلای دریاچه‌ای ۲- ریش ماهی تقریباً از صحفه روزگار محو شدند.
گونه‌های مارماهی
مارماهی اروپایی
مارماهی الکتریکی
مارماهی بزرگ آبهای شور
مارماهی بی‌آرواره
مارماهی بلعنده
مارماهی دهان‌گرد
مارماهی موری
ماهی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
ماهی یک مهره‌دار خونسرد و آبشش‌دار است که در دریا زندگی می‌کند. ماهیها (با بیش از ۲۷۳۱۵ گونه) یک گروه پراتبار (پارافیلتیک) هستند و به سه گروه ماهیهای استخوانی (استیکتیس Osteichthyes)، با (۲۲۰۰۰ گونه)، ماهیهای غضروفی (کندریکتیس Chondrichthyes با بیش از ۸۰۰ گونه) و گروههای مختلف ماهیهای بدون آرواره (۷۵ گونه) از جمله ماهیهای مکنده و دهان‌گِرد (hagfish) تقسیم می‌شوند. ماهیها در اندازه‌های مختلف به چشم می‌خورند و طول آنها از ۴۵ فوت مثل کوسه نهنگی تا ۸ میلی متر مثل گوبی کوتوله (dwarf goby) متغییر می‌باشد. جانوران آبزی دیگر همانند عروس دریایی و ماهی مرکب ماهیهای حقیقی نیستند.گالری عکس با بیش از ۵۰ نوع ماهی جهت اطلاعات بیشتربرای نمونه برخی از ماهیان چون صخره‌های ناهنجار و برخی مانند کرمهای لولنده هستند. بعضی تخت و مسطح چون کلوچه آردی و پاره‌ای مانند توپ هستند. ماهیان همه گونه رنگی دارند. یعنی همه رنگهای رنگین کمان. بسیاری از ماهیان رنگهای روشن همچون رنگهای درخشان و روشن پرندگان. سرخ تند زرد آبی و ارغوانی و صدها نمونه و گونه رنگ زیبا و دلربا و طرح‌های راه راه و خطوط شبیه توری یا نقطه چین دارند.
کوچک‌ترین ماهی پیگمی گابی فیلیپینی است که کمتر از ۱۳ میلیمتر در کمال رشد طول دارد. بزرگ‌ترین ماهی شارک وال می‌باشد که در رشد کامل ۱۸ متر طول و ۱۴ تن وزن دارد. این ماهی جانوران کوچک دریایی و گیاهان را می‌خورد و به طور کلی بی آزارتر از ماهیان دیگر نسبت به انسان است. خطرناکترین ماهی تنها چند کیلوگرم وزن دارد. سنگ ماهی که برآمدگی زهرداری دارد که می‌تواند با زهرش آدمی را در چند دقیقه بکشد. ماهیها تقریباٌ در همه آبها زندگی میکنند: در آبهای در نقطه یخ زدن قطب شمال و در رودها و جویبارهای بخارآلود جنگلهای استوایی و در جویبارهای خروشان کوهستانها و در آبهای رودهای آرام زیرزمینی. برخی از ماهیان سفرها و مهاجرتهایی سرتاسری اقیانوسی میکنند. ماهیان دیگر بیشتر زندگی خود را درون شنها و کف اقیانوسها می‌گذرانند. بیشتر ماهیان هرگز اب را ترک نمی‌گویند. اما برخی از ماهیان ممکن است ماهها در بستر خشک رودخانه زنده بمانند.
یک نوع ماهی به نام آناباس در سواحل فیلیپین، مالزی و مشرق هند وجود دارد که پس از این که بر اثر طغیان آب از آب دریا بدور و در برکه‌ای خشک شد از میان گل و لای خزان خزان همچون خزندگان راه می‌روند تا خود را به دریا برساند. ماهیان برای آدمی اهیمت بسیار دارند، خوراک میلیون‌ها نفر از مردم از ماهی فراهم می‌شود عده‌ای برای تفریح به شکار ماهی می‌روند و بسیاری آنها را همچون جانوران دست آموز در آکواریوم و غیره نگه می‌دارند. ماهیان در تعادل طبیعت نقش مهمی دارند. ماهیان گیاهان و جانوران آبزی را می‌خورند و باز خوراک گیاهان و جانوران می‌گردند و ماهیان تعادل مجموع کلی گیاهان و جانوران کرده زمین برقرار می‌سازند.
همه ماهیان مهره دار و دارای آلت تنفسی مخصوصی برای دم و بازدم در آب و خونسرد هستند. ماهیان نمی‌توانند حرارت بدن خود را با حرارت محیط اطراف خود میزان کنند. بعلاوه تقریباٌ همه ماهیان باله‌ها و پره‌هایی دارند که در شنا کردن به کار می‌روند. جانوران آبی دیگر مانند دلفینها و وال‌ها شبیه ماهی به نظر می‌رسند گرچه مهره دار و باله دار میباشند ولی بر خلاف ماهیان بچه زا هستند و بچه‌های خود را شیر می‌دهند به علاوه بر خلاف ماهیان با شش دم و بازدم میکنند همچنین خونگرمند.
ماهیهای زیادی در دریا زندگی میکنند که از لحاظ شکل، رنگ، اندازه، نوع غذا، نوع رفتار، محل زندگی با هم تفاوت دارند.
از لحاظ نوع غذا ماهیها را می‌توان به ۳ گروه اجمالی زیر تقسیم کرد:
الف)گوشت خوار مانند:اسکار، کوسه‌ماهی، پیرانیا و غیره ب)همه چیز خوار مانند: گربه ماهی ج)گیاه خوار مانند: مولی
از لحاظ رفتار می‌توان رفتارهای زیر را برای ماهیها عنوان نمود:
الف)ماهیهای صلح جو با رفتار مسالمت آمیز مانند گلدفیش، گوپی، مولی وغیره ب)ماهیهای با رفتار خشن مانند پیرانها، کوسه ماهی، اسکار و غیره ج)ماهیهای انزوا طلب مانند مارماهی، سفره ماهی وغیره د)ماهی‌هایی با زندگی گروهی مانند پیرانها، بارب و غیره
از لحاظ زندگی ماهیها را به دسته‌های زیر تقسیم میکنند:
الف)آب شور مانند کوسه ماهی، نهنگ، دلفین و غیره ب)آب شیرین مانند بارب، قزل آلا و غیره ج)سطح آب د)لایه‌های میانی آب ر)اعماق آب و کف دریا
اسکلت بعضی از ماهیها غضروفی است مانند کوسه ماهی، اره ماهی، ماهی خاویار، سفره ماهی و غیره. داشتن باله و آبشش ماهی را برای زیستن در آب سازگار می‌کند. بیشتر ماهیها دارای فلس هستند. به نوع خاصی از فلس پولک گفته می‌شود.
ماهی به‌وسیله حرکت دادن قسمت عقبی بدن خود به سمت جلو حرکت می‌کند. ماهیچه‌های که دو طرف ستون فقرات (اسخوانهای پشتی) او را پوشانده‌اند حرکت دم او را کنترل میکنند ماهی ابتدا این ماهیچه را به یک طرف می‌کشاند و بعد به طرف دیگر و هم‌زمان دم خود را از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌دهد و به این ترتیب به جلو حرکت می‌کند ماهیها برای حرکت به سمتهای راست و چپ و همچنین بالا و پایین از باله‌های خود استفاده میکنند.
بسیاری از ماهیان سرد آبی و معتدله دارای روده ای کوتاه می باشند این خاصیت مربوط به ماهیان گوشتخوار و همه چیز خوار است . این ماهیان به رژیم غذایی غیر زنده یا مصنوعی نیز عادت می کنند که البته در خصوص آزاد ماهی دریای خزر(Salmo troutta caspius) این تغییر رژیم به سختی امکان پذیر است بطوریکه حتی ماهی غیر زنده را هم نمی خورند.
گوشتخواری این ماهیان سبب می شود تا رژیم غذایی آنها از لحاظ پروتئین های حیوانی غنی باشد و به همین علت تغذیه این ماهی گران تمام می شود .
ماهی قزل آلا فقط مقدار کمی از مواد نشاسته ای قابل هضم را مورد استفاده قرار می دهد ولی مواد چربی بهتر مورد استفاده قرار می گیرد.
در بعضی از گونه های آزاد ماهیان و قزل آلای دریاچه ای مواد چربی ممکن است به عنوان منبع انرژی تا 20درصد از وزن خشک را به جای پروتئین و کربو هیدراتها تشکیل دهد.
این ماهی به روش مونو کاپو ( سیستم روش یک گونه ای ) ، پلی کاپو ( سیستم پرورش چند گونه ای ) به عنوان مثال پرورش همراه گیاه برنج در شالی زار های مازندران صورت می گیرد
هشت پا یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
هَشت‌پا یا اُختاپوس یک جانور آبزی از رده سرپایان است که در بخش‌های گوناگونی از اقیانوسهای جهان، به‌ویژه در آب‌سنگ‌های مرجانی زندگی می‌کند.
۳۰۰ گونه از هشت‌پا شناسایی شده که این تعداد، یک‌سوم از تمامی گونه‌های سرپایان را تشکیل می‌دهد.
هشت‌پاها از زیرردهٔ نیام‌داران (Coleoidea)، بالاراستهٔ هشت‌پاشکلان (Octopodiformes) و راستهٔ هشت‌پایان (Octopoda) است.
هشت‌پاها دارای هشت بازو هستند که بر روی آنها دو ردیف کلاهک مکنده وجود دارد. بر خلاف بیشتر سرپایان، هشت‌پاها تقریباً هیچ اسکلت درونی ندارند و بدنشان کاملاً نرم است. آنها نه مانند ناتیلوس صدف بیرونی دارند و نه مانند سرپاور (ماهی مرکب) استخوان درونی دارند. یک منقار، شبیه به منقار طوطی، تنها قسمت سفت در بدن هشت‌پاها است. این منقار به هشت‌پا توانایی رفتن به لای شکاف‌های باریک بین صخره‌های زیرآبی به هنگام گریختن از دست مارماهی موری و دیگر ماهیان شکارچی را می‌دهد.
نهنگ یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
نهنگ یا وال، پستانداری آبزی است از رده آب‌بازان. او دم بلندی دارد. پشت او پهن و گوشتالو است.او زندگیش را در اقیانوسها می‌گذراند، اگر او را به ساحل بیاورند آن‌قدر به او فشار می‌آید که می‌میرد.نوزاد او وقتی به دنیا بیاید بزرگ است.نهنگ هم مثل بقیه پستانداران شیر می‌مکد. بدن او مو ندارد. هنگامی که او می‌خواهد نفس بکشد،از بالای سرش آب فواره می‌زند. در قرآن آمده است که یک نهنگ یونس را بلعید اما بعد او را به بیرون انداخت. نهنگ سفید یا نهنگ بـِلوگا (نام علمی: Delphinapterus leucas) یکی از آب‌بازان است که در آبهای نزدیک به قطب شمال می‌زید.
سرده (جنس) نهنگ سفید به خاطر صدای زیری که دارند سردهٔ «قناری‌های دریا» نامیده می‌شود.
در متون قدیمی ادبیات فارسی، نهنگ به معنای تمساح به کار رفته است. برای اشاره به این پستاندار آبزی تنومند، همان واژهٔ ماهی به کار می‌رفته است (مانند ماهی عنبر یا داستان «یونس و ماهی»).
مرجان دریایی یکی از حیوانات دریایی و آبزیان
مرجانها فقط ۱٪ از بستر دریاها را پوشش می‌دهند. مرجانها ۲۵٪ از تمام حیات دریا را در خود حفظ میکنند و بسیاری ازانواع ماهیها در مرجانها زند گی میکنند. هر کدام از مرجانها یک اکوسیستم کامل هستند.
در اقیانوس اطلس ۱۵٪ مرجانها تجمع دارند که مجموعی از ۷۰ گونه مرجان میباشند. این مرجانها محل زندگی ۵۰۰ نوع ماهی هست.
اقیانوس هند و آرام ۸۵٪ از ریفهای جهان را با ۷۰۰ نوع مرجان و ۴۰۰۰ گونه ماهی دارا است.
مرجانها مقر زندگی گیاهان و جانورانی است که خودا اکوسیستم کاملی هستند. بیش از ۸۰۰۰۰ گونه حیاتی در مرجانها زندگی میکنند.
مرجانها ۶/۱ سواحل دریاها و خشکیها را محافظت میکنند مثلا: جزیره‌های کم ارتفاع را در برابر خشم امواج و فرسایش دریاها محافظت می‌نمایند.
هر یک متر مربع مرجان از نظر اقتصادی برابر ۴۷۰۰۰ دلار می‌ارزد به طوریکه بزرگ‌ترین صنعت توریست جهان با جذابیتهای طبیعی که ۱۰٪ از کل صنعت توریست را پوشش می‌دهند. از مرجانها جهت تولید داروهای ضد سرطان ونیز و جهت پیوند استخوان استفاده می‌گردد.
مرجانها به غیر از غذا یک مکان برای زندگی موجودات دریایی هستند. این موجودات قدیمی‌ترین اکوسیستم زمین هستند و جوان‌ترین گونه مرجانها ۱۸۰۰۰ سال عمر دارند.
مرجانها گونه‌ای از جاندارانند که نه گیاهند و نه جانور بلکه ماینرال نام دارنند که از موادی به نام زوکسانتیلا تشکیل یافته‌اند.
مرجانها دو دسته‌اند: مرجانهای نرم و مرجانهای سخت. مرجانهای نرم: از اجزایی به نام پلیپس تشکیل شده‌اند. پلیـپسها در درون خود مایعی زله مانند دارند. دهان مرجانهااز اجزایی به نام تنتیکلز تشکیل شده‌است که به وسیله آن پلنکتونها را به دام می‌اندازد.
مرجانها به دو طریق تقسیم سلولی و حرکت لاروها تولید مثل میکنند. مرجانها سیستم دفاعی و تهاجمی هم دارند. مرجانها زندگی همیارگونه‌ای دارند. مرجانها تا جایی که مواد غذایی دارند رشد میکنند، سپس رشد آنان متوقف گردیده و اجازه رشد به گونه‌های دیگری می‌دهند که فرصتهای غذایی مناسب تری دارند.
برطبق آمار سازمان اقیانوس‌شناسی آمریکا مرجانها در حال انقراض هستند.
دمای آب عمق شوری و املاح آب شفافیت آب امواج بستر دریا از سال ۹۲ تا ۲۰۰۰ ۱۰٪ از مرجانها از بین رفته‌اند در صورتی که امروزه در آستانه هزاره سوم٪۲۵ از بین رفته‌اند و ۵۸ ٪ دیگر بر طبق آمار جهانی در خطر میباشند.
