استفاده از پشتی در دکوراسیون سنتی ایرانی، دارای جایگاهی ویژه و پررنگ است. پیش از آنکه انواع مبلمان، جای خود را در دل خانه‌های ایرانی باز کند، مدل‌های مختلف پشتی، زینت بخش منازل بود. انواع پشتی‌های ایرانی اعم از پشتی معمولی تا پشتی شاه‌نشین که امروزه بیشتر به عنوان صنایع دستی یزد میشناسیم در گذشته با توجه به بودجه، جایگاه اجتماعی خانواده‌ها و نوع دکوراسیون آن‌ها خریداری و مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
پشتی سنتی شاه نشین یکی از مدل‌های پرطرفدار پشتی ایرانی است؛ تنوع در رنگبندی، طرح، پارچه و تعداد پشتی‌های موجود در هر ست، این محصول را با هر سلیقه‌ای منطبق و سازگار نموده است.
در ادامه این مقاله به بررسی کاربرد، طرح و جنس این پشتی میپردازیم.
پشتی شاه نشین چیست؟
سرویس پشتی شاه نشین به مجموعه‌ای کامل از تشکچه یک‌تکه نشیمن، پشتی، متکای کوچک سنتی و پشتیِ تکیه‌گاه دست، گفته میشود. در گذشته انواع این پشتی‌های سنتی را می‌شد در منازل اعیان و اشراف و بزرگان دید؛ همچنین طبقه متوسط جامعه نیز اتاق‌های مهمان را مزین به شاه‌نشین می‌کردند.
چند تکه است؟
ست پشتی شاه نشین در سه مجموعۀ 5، 7 و 9 تکه به بازار عرضه میشود.
هر ست شامل موارد زیر است که بسته به تعداد ست، تعداد هرکدام از موارد زیر، متغیر است:
- تشکچه بعنوان نشیمن
- پشتی (به شکل مربع یا مستطیل)
- بالشِ گردِ سنتی (که بعنوان پشتی هم مورد استفاده قرار میگیرد)
- پشتیِ مثلثی بعنوان تکیه گاه دست
چگونگی تولید پشتی شاه نشین
مرحله نخست، بافت پارچه است؛ طرح پارچه شاه‌نشین غالبا دارای نقوش سنتی هستند. پس از بافت پارچه، مرحله دوخت شاه‌نشین انجام میشود؛ سپس با الیاف مخصوص، پُر گردیده و روانه بازار میشود.
برای پر کردن داخل پشتی‌ها از پرز قالی، پرز سبک، الیاف هالو بال فایبر و کاموا استفاده می‌کنند.
جنس پارچه این پشتی چیست؟
برای بافت پارچه، الیاف مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. این الیاف با توجه به کیفیت، جنس آن‌ها و درجه مرغوبیت‌شان، علاوه بر اینکه در کیفیت نهایی پارچه موثرند، دارای قیمت‌های متفاوتی نیز هستند.
علاوه بر نوع نخ، تراکم بافت پارچه نیز در کیفیت نهایی محصول اثر مستقیم دارد. پارچه های پشتی سنتی شاه‌نشین دارای تراکم‌های 130،150، 180 و 210 هستند.
الیاف بکار رفته در بافت و دوخت این محصول عبارتند از:
- پلی استر
- لمه
- ابریشم
- آب طلا
- مخمل
- ترمه
- ترکیبی از دو یا سه نوع نخ
انواع مدل‌های پشتی شاه‌نشین
مدل‌های مختلف شاه‌نشین در دوخت و طرح پارچه در بازار موجود هستند؛ از جمله معروف‌ترین و پرطرفدارترین آن‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افشار
- نسترن
- شاهسوند
- خان سالار
- خشتی
کاربرد پشتی شاه نشین در دکوراسیون
در دورانی که مبلمان به شیوه امروزی وجود نداشت، استفاده از پشتی های شاه‌نشین در پذیرایی و اتاق مخصوص میهمان، بسیار مرسوم بود. امروزه نیز میتوان همزمان با استفاده از مبلمان مدرن، از این کالای زیبا و اصیل در چیدمان فضاهای مختلف استفاده کرد.
حتی اگر به دکوراسیون مدرن علاقمندید، تلفیق مبلمان جدید با پشتی شاه‌نشین، جذابیت فضای شما را صد چندان خواهد کرد. ست پشتی شاه نشین را میتوانید در گوشه‌ای از اتاق پذیرایی، نشیمن، تراس، بالکن و… قرار دهید. همچنین امکان دکوراسیون یک اتاق بصورت سنتی و تزیین آن با پشتی‌های سنتی، یک ایده ناب و جالب است.
به دلیل وجود تشکچه نشیمن، میتوانید ست شاه‌نشین را روی زمین قرار دهید. همچنین امکان استفاده از آن روی تخت نیز وجود دارد.
قرار دادن پشتی شاه نشین در فضاهای زیر می‌تواند بسیار جالب توجه باشد:
- رستوران‌ها و کافه‌ها (اعم از سنتی و مدرن)
- سالن‌های پذیرایی
- تالارهای عروسی و جشن
- دکوراسیون منزل
- سفره خانه‌ها و چایخانه‌ها
قیمت پشتی شاه نشین
برای خرید پشتی شاه نشین، لازم است تا به نکات مهمی توجه داشته باشید؛ چرا که مجموعه این نکات در قیمت نهایی، موثر هستند. این ویژگی‌ها را بطور خلاصه ذکر میکنیم:
ست مورد نظر شما چند تکه است؟
5 یا 7 یا 9 تکه؟ این گزینه به تنهایی، عامل مهمی در تعیین قیمت شاه نشین است.
جنس پارچه:
پارچه‌هایی که از ابریشم، مخمل و با روکش آب طلا بافته می‌شوند، مسلما قیمت بالاتری نسبت به پلی‌استر و نخ‌های معمولی دارند.
تراکم بافت:
هرچه میزان تراکم بافت پارچه بالاتر باشد، به معنای کیفیت و طول عمر بیشتر پارچه است.
جنس الیاف داخل پشتی‌ها:
الیاف مرغوب دارای قیمت بالاتری هستند.
برند تولید کننده پشتی شاه نشین:
مسلما یک برند معروف دارای محصول گرانتری نسبت به یک تولیدکننده گمنام و ناشناس است.
تعداد رنگ‌های پارچه:
پارچه‌ها دارای طیف رنگی از یک تا 16 رنگ هستند. این طیف رنگی منحصر به کیفیتِ بخصوصی نیست. بدین معنی که هم پارچه‌های باکیفیت و هم معمولی، میتوانند دارای رنگ‌های کمتر یا بیشتری باشند. معمولا پارچه‌هایی با رنگ‌های بیشتر، قیمت‌های گرانتری نیز خواهند داشت.
طرح پارچه:
برخی از طرح‌های پرطرفدار همچون ترمه، نسبت به سایر طرح‌ها دارای قیمت بالاتری هستند.
چگونه پشتی شاه نشین مناسب را انتخاب کنیم؟
طرح‌های مختلف پشتی شاه نشین، جذابیت و زیبایی منحصربه‌فرد خود را دارند. با اینحال برای اینکه حداکثر رضایت خاطر را از انتخاب و خرید پشتی شاه نشین داشته باشید، پیشنهاد میشود تا نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- اندازه و ابعاد فضای خود را در نظر بگیرید.
- بودجه خود را از قبل تعیین کنید؛ در هنگام خرید، وسوسه نشوید و بیشتر از توان و ظرفیت خود هزینه نکنید.
- رنگ غالب دکوراسیون منزل یا محیط کار خود را مدنظر قرار دهید.
- سعی کنید طرح پارچۀ پشتی شاه نشین با سایر لوازم دکوراسیون شما همخوانی داشته باشد.
- برای انتخاب رنگ روشن یا تیرۀ پشتی، سبک زندگی خود را ملاک قرار دهید نه صرفا زیبایی پارچه را.
با انتخاب پشتی شاه نشین حال و هوای خانه خود را تغییر خواهید داد. این پشتی ها در کنار زیبایی آسودگی را نیز به همراه خواهند داشت. خاطرات خوش روی زمین نشستن را با نشستن بر شاه نشین مرور کنید.
