بر اساس قانون کشور، مردان پس از سن 18 سالگی مشمول خدمت سربازی می‌شوند و باید به مدت 24 ماه به عنوان سرباز در یکی از مراکز نظامی کشور خدمت نمایند. اما بر اساس قانون نظام وظفه مشمولان خدمت وظیفه عمومی یا سربازی که به برخی بیماری‌های روحی و جسمی مبتلا هستند در صورت دریافت تأیید شورای پزشکی نظام وظیفه می‌توانند از انجام خدمت سربازی معاف شده و کارت معافیت دریافت کنند.
برای دریافت این کارت شما باید به پزشک مربوطه مراجعه کنید و بسته به نوع و شدت بیماری به صورت دائم، موقت و در بعضی موارد به صورت معاف از رزم برای شما صادر می شود. لذا آشنایی با قوانین و مقررات معافیت پزشکی سربازی نکات زیادی را برای مشمولان به همراه خواهد داشت تا در صورت برخورداری از شرایط بتوانند نسبت به دریافت معافیت اقدام نمایند.
معافیت پزشکی خدمت سربازی
معافیت پزشکی نوعی از معافیت خدمت سربازی است که فرد مشمول در صورت حضور در محیط‌های نظامی با مشکلات جدی در رابطه با سلامت روحی و جسمی خود مواجه می‌شود. مشکلات سلامتی برای معافیت پزشکی در دسته‌بندی‌های مشخصی طبقه‌بندی شده که علاوه ب ر بیماری‌های جسمی، بیماری‌های روانی را نیز در بر می‌گیرد.
بر اساس قانون نظام وظیفه همه افراد مشمول خدمت سربازی پیش از اعزام از نظر بررسی سلامت روحی و جسمی مورد معاینه پزشکی قرار گرفته و بر اساس نتیجه در 4 دسته مختلف قرار می‌گیرند. دسته اول که افراد سالم بوده و باید برای انجام خدمت سربازی اعزام شوند. مشمولانی که از نظر نتایج معاینات در دسته‌های دوم، سوم و چهارم قرار بگیرند، امکان دریافت معافیت پزشکی خواهند داشت. مشمولانی که در دسته چهارم قرار دارند به صورت دائم از سربازی معاف می‌شوند و مشمولان دسته دوم و سوم می‌توانند معافیت موقت یا معافیت از رزم دریافت کنند.
مراحل گرفتن معافیت پزشکی
افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری روحی یا جسمی، قصد اخذ معافیت پزشکی سربازی دارند، باید مراحل زیر را طی کنند:
1- تکمیل دفترچه نظام وظیفه
در ابتدا برای درخواست معافیت پزشکی سربازی مشمولین باید به دفاتر الکترونیک انتظامی (پلیس+10) یا نشانی اینترنتی evazife.epolice.ir مراجعه کرده و دفترچه اعزام به خدمت را تکمیل کند. پس از تکمیل دفترچه اعزام به خدمت مشمول باید به یکی از مراکز مورد تأیید سازمان نظام وظیفه مراجعه کرده و برگ معاینه اولیه توسط پزشک در این مراکز تکمیل شود. البته، قبل از مراجعه باید برگه خود اظهاری در پشت برگه معاینه اولیه توسط مشمول تکمیل شده باشد.
2- ثبت درخواست معافیت پزشکی در سامانه
مشمولین پس از انجام معاینه اولیه و تکمیل مدارک خود با مراجعه به دفاتر پلیس+10 یا نشانی اینترنتی evazife.epolice.ir درخواست استفاده از معافیت پزشکی سربازی را در سیستم ثبت می‌کنند. در این مرحله در دفاتر پلیس+10 کلیه مدارک پزشکی به منظور شرکت در جلسه کمیسیون پزشکی به فرد مشمول عودت داده می‌شود.
پس از ثبت درخواست در سیستم برگه معرفی به بیمارستان برای فرد مشمول از طریق پست ارسال می‌شود. مشمول پس از دریافت معرفی‌نامه به بیمارستان به مدت 1 ماه فرصت دارد که برای کمیسیون پزشکی مراجعه کند. در صورت ایجاد مشکل جهت شرکت در کمیسیون تنها امکان تمدید معرفی‌نامه به مدت 1 ماه دیگر امکان‌پذیر است.
3- مراجعه به مراکز درمانی مورد تایید سازمان نظام وظیفه
در این مرحله و پس از دریافت معرفی‌نامه، فرد مشمول باید برای انجام معاینات تخصصی به بیمارستان مورد تأیید سازمان نظام وظیفه که به آن معرفی شده مراجعه کرده و تحت معاینه قرار بگیرد. پس از انجام معاینات و آزمایشات تشخیصی لازم، بیمارستان که زیر نظر معاونت بهداشت و درمان نیروهای مسلح است، جوابیه نهایی را برای حوزه رسیدگی کننده به وضعیت فرد مشمول ارسال می‌کند.
4- تشکیل جلسه کمسیون پزشکی
پس از اینکه بیمارستان جوابیه نهایی معاینات و آزمایشات تخصصی را اعلام کرد، از سوی سازمان نظام وظیفه دعوتنامه‌ای برای فرد مشمول ارسال و از او برای شرکت در جلسه کمیسیون پزشکی دعوت می‌کند. در صورتی که جوابیه بیمارستان در تأیید بیماری فرد مشمول باشد و شورای پزشکی حاضر در جلسه کمیسیون پزشکی این تشخیص را تأیید کنند، با توجه به قوانین مذکور در آئین‌نامه معافیت پزشکی فرد از خدمت سربازی صادر می‌شود.
از جمله مدارکی که مشمولان به منظور رسیدگی به معافیت پزشکی سربازی باید ارائه کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1- برگ وضعیت مشمولان (برگه شماره ۱) تکمیل شده توسط فرد مشمول
- 2- برگ معاینه اولیه مشمولان (برگه شماره ۲) تکمیل شده توسط پزشک معاینه اولیه
- 3- برگ واکسیناسیون تکمیل شده توسط مرکز بهداشت
- 4- تصویر پشت و رو کارت ملی مشمول
- 5- تصویر کلیه صفحات شناسنامه عکس دار
- 6- اصل و تصویر آخرین مدرک تحصیلی یا گواهی فراغت از تحصیل
- 7- ۴ قطعه عکس رنگی ۴×۳ تمام رخ زمینه سفید (علاوه بر عکس‌های الصاقی به برگه‌ها)
بیماری های معافیت از سربازی
بر اساس مواردی که تا به این قسمت توضیح داده شده، مراحل درخواست معافیت پزشکی خدمت سربازی به صورت خلاصه برای مشمولان به شرح زیر است:
- – تاييد بيماری فرد مشمول به وسیله پزشک و تأیید سازمان نظام وظیفه
- – تاييد بيماری به وسیله شورای پزشكی بيمارستان تحت نظارت معاونت بهداشت و درمان نیروهای مسلح
- – تاييد بيماری به وسیله شورای پزشكی سازمان نظام وظيفه عمومی
اما بدون شک سوالی که ذهن بسیاری از مشمولان اعزام به خدمت سربازی را درگیر می‌کند، این است که چه بیماری‌هایی مشمول معافیت پزشکی از خدمت سربازی می‌شوند؟ جدیدترین فهرست بیماری‌های مشمول معافیت پزشکی اعلام شده توسط سازمان وظیفه عمومی ناجا به شرح زیر است:
- 1- بیماری‌های عمومی (مواردی مثل قد و وزن معافیت به دلیل لاغری و چاقی بیش از حد)
- 2- اعصاب و روان (بیماری‌هایی مانند افسردگی، اختلالات خلقی و حتی مواردی مثل همجنسگرایی)
- 3- جراحی مغز و اعصاب (مانند دیسک کمر و هرنی دیسکال، تشنج و صرع)
- 4- قلب و عروق
- 5- خون و انكولوژی (بیماری‌های بدخیم)
- 6- استخوان و اسكلت (مانند معافیت پزشکی به دلیل صافی کف پا، پارگی رباط صلیبی)
- 7- ريه و قفسه صدری (مواردی مانند آسم، کیست‌های ریوی و غیره)
- 8- بيماری‌های غدد مترشحه داخلی (بیماری‌های مانند کم‌کاری غده تیروئید، دیابت و غیره)
- 9- بيماری‌های عفونی
- 10- دستگاه گوارش و جراحی عمومی
- 11- پوست و بافت‌های زير پوست
- 12- گوش، حلق و بينی
- 13- داخلی مغز و اعصاب (نورولوژی)
- 14- چشم و عوارض بينائی (بیماری‌هایی مانند قوز قرنیه)
- 15- دستگاه ادراری تناسلی (مثل واریکوسل و معافیت به دلیل کلیه سنگ ساز)
- 16- فك و دهان و دندان
- 17- روماتولوژی و بافت همبند
بر اساس قانون کشور، کلیه مردان پس از سن 18 سالگی باید به مدت 2 سال به عنوان سرباز در مراکز نظامی به خدمت بپردازند. اما این قانون برای همه افراد نبوده و برخی افراد نیز هستند که به دلیل شرایط مختلف امکان انجام خدمت سربازی را ندارند. به همین دلیل قوانین معافیت از خدمت برای این افراد وضع شده است.
یکی از قوانین معافیت از خدمت سربازی مربوط به معافیت پزشکی است که شامل افرادی می‌شود که به دلیل ابتلا به بیماری‌های مختلف در صورت حضور در مراکز نظامی، با آسیب‌های جدی مربوط به سلامت روحی و جسمی خود مواجه می‌شوند. بر اساس قانون نظام وظیفه این افراد می‌توانند از طریق ارائه مدارک و طی کردن مراحل مختلف نسبت به دریافت معافیت پزشکی اقدام نمایند.
