بنا به روایات سوره ی توبه در زمانی نازل شده که با اعلان جنگ عمومی با مشرکان بود است. چرا سوره توبه بسم الله ندارد را در مطلب زیر بیشتر بخوانید و بدانید…
چرا سوره توبه بسم الله ندارد، حکم گفتن بسم الله
کدام سوره بسم الله ندارد؟
سوره توبه بدون «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز میشود و به مسلمانان دستور میدهد با مشرکان قطع ارتباط کنند و به پیامبر (ص) دستور میدهد برای مشرکان طلب آمرزش نکند. در این سوره همچنین درباره جهاد با کفار و مشرکان و مسئله زکات سخن گفته شده است. سوره توبه در قرآن کنونی، نهمین سوره است.
سوره ای که بسم الله ندارد
√ قسمت مهمی از این سوره پیرامون باقی مانده مشرکان و بت پرستان و قطع رابطه با آنها، و لغو پیمان هایی است که با مسلمانان داشتند، تا بقایای بت پرستی برای همیشه از محیط اسلام برچیده شود.
√ قسمت دیگری از این سوره از منافقان و سرنوشت آنان سخن میگوید و به مسلمانان هشدار میدهد و نشانههای منافقان را می شمارد. در بخش دیگری از سوره مذکور، درباره اهمیت جهاد در راه خدا، سخن به میان آمده و در فرازی دیگر از این سوره برخی از انحرافات اهل کتاب (یهود و نصاری) از حقیقت توحید را یادآور میشود.
√ همچنین دعوت مسلمانان به اتحاد و سرزنش تخلف کنندگان از جهاد و مباحث دیگری مانند: داستان هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آ له) مسأله ماههای حرام که جنگ در آنها ممنوع است موضوع جزیه نوعی عوارض از اقلیتها و پیروان ادیان دیگر و…
در قسمتهای بعد این سوره، مورد توجه قرار گرفته است. (تفسیر نمونه، آیة الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 7، ص 271 ـ 280)
چرا سوره توبه بسم الله ندارد؟
ما روایتی که دلالت بر حذف “بسم الرحمن الرحیم” و آیاتی از سورهی توبه داشته باشد، در کتاب الإتقان سیوطی پیدا نکردیم ولی مضمون چنین روایتی در کتاب دیگری از کتب اهل سنت وجود دارد که در پاسخ باید بگوییم:
حضرت علی ( علیه السلام ) در این مورد میفرماید: “علت نیامدن بسم اللَّه آن است که : بسم اللَّه برای امان و رحمت است ولی سوره برائت برای برداشته شدن امان، نازل شده است . ( حاکم نیشابوری، مستدرک،ج 2 ،ص330)
سوره توبه
اسامی دیگر سوره توبه
♦ الفاضحة، سعید بن جبیر گوید به ابن عباس گفتم: «سورة التوبة» بیدرنگ گفت: «تلک الفاضحة: ـ بله ـ آن رسواگر است. هماره نازل میشد تا آنجا که بیمناک شدیم یکیشان (منافقان) را از قلم نیاندازد و نام ببرد». این سوره را فاضحه نامند از آن روی که دو چهرگان را با آشکار کردن دو روییشان، مفتضح ساخته است.
♦ العذاب، حذیفة بن یمان گوید: سوره توبه خوانندش حال آنکه سوره عذاب است از آن روی که برای عذاب کافران نازل گشت.
♦ المُبعثِرة، منسوب به ابن عباس، زیرا که رازهای منافقان را میکاود و زیر و رو میکند.
♦ المقشقشة، منسوب به ابن عباس، و به معنای پیراینده، چنینش نامیدند، زیرا کسی را که بدان بگرود ـ و دل بندد ـ از نفاق و شرک ایمن میکند و سالم میدارد و از آن روی که در آن به یکتایی (اخلاص) و پیراستن وجود از غیر خداوند، فراخواندهاند.
♦ المُدَمدِمة، از سفیانبن عیینة، به معنای نابودهکننده و ویرانگرِ ـ باطل ـ .
♦ الحافرة، از حسن [بصری] زیرا دلهای منافقان را میکَنَد و آنچه را پوشاندهاند هویدا میسازد. یادآور میشویم که حسن از تابعان بوده است.
♦ المثیرة، از قتادة (تابعی). چون رسواییها و زشتیهایشان را جستجو و آفتابی میکند.
♦ المنِقّرة، از عبید بن عمیر نقل شده است. به معنای کاونده چون آنچه را در دل مشرکان است میکاود، «تا سیه روی شود هر که در او غشّ باشد».
♦ الکاشفة، به نظر میرسد چنین نامیده شده است چون از اسرار نهفته دو سیمایان مزوّر پرده بر میدارد و رازهای سربه مُهرشان به عالم، سَمَر کند، «وین راز سر به مُهر، به عالم سَمَر شود.» یعنی أسرار منافقان آشکار و نَقل محافل و مجالس میگردد.
♦ المُنَکِّلة، به معنای باز دارنده و دور کننده، چون متعمق در آیاتش را از حقپوشی، تزویر و دورویی دور میکند. این عنوان به معنی عقوبتگر و تنبیهگر نیز هست، چون کافران و منافقان را میآزارد و گوشمالی میدهد «گوشمالی بیند از قرآن که اینش پند بس! ».