پنج تن آل عبا کسانی هستند ؟

تاريخ : 3 اردیبهشت

آیا می دانید پنج تن آل عبا چه کسانی هستند؟ حضرت محمد (ص)، حضرت فاطمه (س)، حضرت علی (ع)، حضرت حسین (ع) و حضرت حسن (ع) پنج تن آل عبا هستند. گهر در این بخش در  مورد پنج تن آل عبا بیشتر توضیح می دهد.

پنج تن آل عبا کسانی هستند ؟, پورتال خبری فرهنگی گهر

پنج تن آل عبا کسانی هستند؟

پنج تن، عنوانی برای حضرت محمّد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است. اینان به آل عبا، اصحاب کساء یا آل کسا، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نیز مشهورند.

پنج تن آل عبا عبارتند از: پیامبر(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع)

نظر به اینکه همگی آنها به مناسبتی زیر یک کسا (که به عبا ترجمه شده) رفتند، به «پنج تن آل عبا» شهرت یافته اند. حدیثی که این واقعه را بیان می کند به «حدیث کسا» شهرت دارد و از احادیث معتبر است.

این حدیث در منابع متعدد شیعه و سنی آمده است. به یکی از متن های آن بنگرید:

الإمام الرضا عليه السلام عَن آبائِهِ عليهم السلام عَن عَلِيِّ بنِ الحُسَينِ عليه السلام، عَن امِّ سَلَمَةَ قالَت: نَزَلَت هذِهِ الآيَةُ في بَيتي وفي يَومي، كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه وآله عِندي فَدَعا عَلِيًّا وفاطِمَةَ والحَسَنَ والحُسَينَ، وجاءَ جَبرَئيلُ فَمَدَّ عَلَيهِم كِساءً فَدَكِيًّا ثُمَّ قالَ:

اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلُ بَيتي، اللّهُمَّ أذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهِّرهُم تَطهيرًا. قالَ جَبرَئيلُ: وأنَا مِنكُم يا مُحَمَّدُ؟ فَقالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وآله: وأنتَ مِنّا يا جَبرَئيلُ.

قالَت امُّ سَلَمَةَ: فَقُلتُ: يا رَسولَ اللّهِ، وأنَا مِن أهلِ بَيتِكَ، وجِئتُ لِأَدخُلَ مَعَهُم، فَقالَ: كوني مَكانَكِ يا امَّ سَلَمَةَ، إنَّكِ إلى خَيرٍ، أنتِ مِن أزواجِ نَبِيِّ اللّهِ.

فَقالَ جَبرَئيلُ: اقرَأْ يا مُحَمَّدُ: «إنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أهلَ البَيتِ ويُطَهِّرَكُم تَطهيرًا» فِي النَّبِيِّ وعَلِيٍّ وفاطِمَةَ والحَسَنِ والحُسَينِ عليهم السلام. (أمالي الطوسيّ، ص ۳۶۸، ح ۷۸۳)

امام رضا عليه السلام: به نقل از پدرانش به نقل از امام سجّاد به نقل از امّ سلمه: اين آيه در خانه من و در روزى كه پيامبر در خانه من بود نازل شد. پيامبر صلى الله عليه وآله نزد من بود كه على، فاطمه، حسن و حسين را فرا خواند. جبرئيل هم آمد و پيامبر عباى فدكى را بر آنها گستراند و سپس فرمود: پروردگارا! اينان اهل بيت من هستند، خدايا! هرگونه پليدى را از آنها دور كن و كاملًا پاكشان گردان. جبرئيل گفت: اى محمّد! آيا من هم از شمايم؟ پيامبر فرمود: تو نيز از مايى اى جبرئيل.

امّ سلمه: عرض كردم: يا رسول اللّه! من هم از اهل بيت تو هستم و پيش رفتم تا در كنار آنها باشم. پيامبر فرمود: در جاى خود باش اى امّ سلمه، تو به سوى خير هستى، تو از همسران پيامبر خدايى. جبرئيل گفت: اى محمّد بخوان: «إنّما يريدُ اللّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمْ الرِّجْسَ أهْلَ البيتِ ويُطَهِّرَكُم تَطْهيراً»، كه در حقّ پيامبر، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام است.

فضائل پنج تن در قرآن

شهرت پنج تن، در آیات و روایات برگرفته از شأن نزول آیه تطهیر است. این آیه هنگام گردآمدن پیامبر (ص) و اهل بیت وی در زیر عبایی نازل شد. مفسّران شیعه و بسیاری از عامّه، اهل بیت پیامبر (ص) را در آن زمان منحصر به حضرت فاطمه (س) و شوهر و فرزندانش دانسته‌اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنان را به دور از هرگونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.

از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است از جمله:

آیه مباهله که در آن از علی (ع) به نفس پیامبر (ص)، از حضرت فاطمه (س) به زن برگزیده خاندان پیامبر (ص) و از حسنین علیهماالسّلام به فرزندان پیامبر (ص) تعبیر شده است.

آیه اطعام ، که به دنبال روزه گرفتن سه روزه علی، فاطمه و حسنین علیهم السّلام و بخشیدن افطار خود در هر سه شب به مسکین و یتیم و اسیر نازل شد و اخلاص و ایثار ایشان ستایش شد.

آیه مودت که در آن مطابق تفاسیر عامه و خاصه مصداق ذوی القربای (خویشاوندان) پیامبر (ص)، علی (ع) و فاطمه (س) و حسنین علیهماالسّلام بوده و مودّت ایشان اجر رسالت پیامبر (ع) قرار داده شده است.

آیات ۱۹ تا ۲۲ سوره الرّحمن، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می‌آیند.

آیه ۳۷ سوره بقره، فتلقّی آدم من ربّه کلمات، که مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه در تفسیر این آیه، توسل حضرت آدم (ع) به انوار خمسه طیبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان (کلمات) سبب آمرزش و قبولی توبه وی گردید.  در بعضی از این روایات به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین) از اسامی خداوند (محمود و حمید، علی و عالی و اعلی، فاطر و فاطم، محسن و ذوالاحسان و ذوالاسماء الحسنی) با اختلاف تصریح شده است.

نیز در تفسیر و تأویل این آیه و آیه و اذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتمهّن علاوه بر تأویل کلمات به پنج تن و تأویل فَأتَمَّهُنَّ به ۹امام از نسل امام حسین علیهم السّلام، مناقب و فضایل عدیده‌ای در شأن آل عبا نقل شده است.

همچنین در آیه اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین عالین به خمسه طیبه تأویل شده است.

آیات دیگری نیز مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه به مقام پنج تن اشاره دارد که از آن جمله است: نساء:۶۹؛ ابراهیم:۲۴؛ نحل:۴۳؛ طه:۱۳۲؛ فرقان:۷۴؛ ذاریات:۲۷؛ طور:۲۱؛ حشر:۹.

فضائل پنج تن در احادی

گذشته از آیات قرآن، در جوامع روایی عامّه و خاصّه، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است.

در بعضی از روایات نیز جبرئیل ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا) خوانده شده است.

احترام و افتخار به پنج تن در کلمات و احتجاجات و خطبه‌های اهل بیت علیهم السلام نیز به چشم می‌خورد. در بسیاری از مناشدات و معرفی‌های افتخارگونه که از ائمه ایراد کرده‌اند تصریح به نام‌های خمسه طیبه به منزله شاخص در اصالت و حسب و نسب اهل بیت وجود دارد

برتری پنج تن بر سایر امامان

برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمه چهارده گانه به مدد قراین ثابت می‌شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیبه است. نیز شهادت امام حسین علیه‌السلام (۶۱ق) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و زیارات به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است این القاب برای علی علیه‌السلام نیز احتراماً به کار رفته است.

در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است. آنچه مسلّم است پیامبر(ص) بر سایر پنج تن و امیرالمؤمنین بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند و در افضلیت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است

آخرين هاي اين بخش
ديگران چه مي خوانند
دیدگاه ها
برای ارسال دیدگاه مرتبط با این مطلب کلیک کنید

گـهـر در شبکه هاي اجتماعي