نکات طلایی در روابط عاطفی و احساسی خانواده
روابط عاطفی و احساسی خانواده، نقش پر رنگی در سلامت جامعه خواهد داشت. امروزه با گرایش به سمت برخی اهداف نادرست توسط برخی از مسئولین، می توان شاهد کاهش چشم گیر تمایل به ازدواج و تشکیل خانواده در جامعه بود. روابط احساسی خانواده را می توان در یک جمله؛ دژ مستحکم در برابر مشکلات به شمار آورد.
قبل از هر موضوعی، باید به این بیاندیشیم که امروزه نیاز اصلی جامعه انسانی، حفظ روابط و کمک به بقای آن است. چرا که خوشبختی یک خانواده به صورت کلی و اعضای آن به صورت خرد، خوشبختی یک جامعه انسانی بزرگ است.
نقش روابط احساسی و عاطفی خانواده در جامعه
خانواده جزو نهادهای اولیه و اساسی در تولید شخصیت می باشد. اولین جایی که فرد با زندگی اجتماعی آشنا می شود خانواده است. در خانواده پایه رشد اخلاقی شخصیت فرد گذاشته می شود. کودک از مشاهده رفتار والدین متوجه می شود که پدر و مادر وسایر اعضای خانواده او از میزان های خاصی پیروی می کنند. زندگی خانوادگی در درونی ساختن رفتارها، نگرش ها و ارزشها نقش بسیار موثری ایفا می نماید.
امکاناتی که در درون خانواده برای فرهنگ سازی وجود دارد در هیچ نهاد دیگری نیست. روابط مودت آمیز اعضای خانواده که به راحتی خطاها و کاستی ها را در خود هضم می کند و عرصه ای برای رشد و اعتلای افراد فراهم می سازد و نیزتاثیرپذیری از رفتار والدین که با مکانیسم منحصر به فرد انجام می پذیرد و آن خیر و برکتی که خداوند در باطن وسرشت خانواده قرار داده است همه از ابعاد و انواع امکانات بالقوه و بالفعل این نهاد اجتماعی محسوب می شوند.
افراد از الگوها و مشاوران در زمینه های مختلف تاثیر می پذیرند. این تاثیرپذیری در شرایط وحوزه های گوناگون متفاوت است.به عنوان مثال ایجاد روابط عاطفی میان افراد می تواند میزان تاثیرات متقابل را افزایش دهد و در شرایطی که انسان نیاز به همدمی دارد که با او دردل کند، آمادگی بیشتری برای پذیرش افکار و مواضع وی از خود نشان می دهد. بنابراین کسانی که در شرایط بحرانی نقطه اتکای افراد قرار می گیرند و به اصطلاح محرم راز تلقی می شوند، بیشترین تاثیر را در القای احساسات و افکار خود برجای می گذارند و آگاهانه یا ناآگاهانه نقش گروه مرجع را ایفا می نمایند.
علت اصلی کاهش روابط درون خانواده ای
افراد از الگوها ومشاوران در زمینه های مختلف تاثیر می پذیرند. این تاثیرپذیری در شرایط و حوزه های گوناگون متفاوت است. به عنوان مثال ایجاد روابط عاطفی اعضای خانواده می تواند میزان تاثیرات متقابل را افزایش دهد ودر شرایطی که انسان نیاز به همدمی دارد که با او دردل کند، آمادگی بیشتری برای پذیرش افکار ومواضع وی از خود نشان می دهد. بنابراین کسانی که در شرایط بحرانی نقطه اتکای افراد قرار می گیرند و به اصطلاح محرم راز تلقی می شوند، بیشترین تاثیر را در القای احساسات وافکار خود برجای می گذارند و آگاهانه یا ناآگاهانه نقش گروه مرجع را ایفا می نمایند.
چرا جوانان از تشکیل خانواده فراری هستند ؟
افزایش تعداد زوج های جوان و هم چنین افزایش جمعیت ارتباط مستقیمی با خوشبختی یک جامعه نخواهد داشت. چه بسا بسیاری از کشور های مرفه و ثروتمند جهان، جمعیتی کم و اندک دارند. ولیکن عدم گرایش به سمت ازدواج که اولین مرحله برای تشکیل صحیح و هدفمند خانواده است، در صورت عدم توجه بسیار نگران کننده خواهد بود.
روابط عاطفی و احساسی خارج از حریم خانواه، بنای مستحکمی نداشته و این امر ارتباط مستقیمی با کاهش انگیزه ازدواج در آینده یک جوان و یا نوجوان خواهد داشت.
واکاوی موضوع عدم تمایل به ازدواج در جوانان
یک جمعیت شناس با بیان اینکه تأخیر در ازدواج یکی از عوامل مرتبط با کاهش موالید در ایران است، نقش موارد دیگری چون افزایش سطح توقعات و انتظارات، کاهش نفوذ نیروهای سنتی و شبکه‌های فامیلی و خانوادگی را در کاهش تمایل افراد به ازدواج‌های به هنگام مؤثر دانست.
حاتم حسینی، عضو هیئت مدیره انجمن جمعیت شناسی ایران نا امنی شغلی را یکی از عوامل مهم کاهش تمایل جوانان به ازدواج دانست و گفت: بسته‌های تشویقی افزایش موالید به تنهایی نمی‌تواند نقش مهمی در ترغیب جوانان به ازدواج به هنگام و تشکیل خانواده ایفا کند.
حسینی با تأکید براینکه نمی توان سیاست‌های جمعیتی و بازنگری آنها را از بستر اقتصادی، اجتماعی که باعث کاهش میزان باروری و ازدواج شده جدا کرد، گفت: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، بسته‌های تشویقی موالید بیشتر گروه‌ها و طبقات پایین اجتماعی و افرادی که هم‌اکنون در شرایط زندگی نامناسبی به سر می‌برند را تحت تأثیر قرار می دهد و این امر سبب می شود جامعه در چرخه باطل فقر و توسعه‌نیافتگی قرارگیرد.
او ضمن بیان اینکه مطابق بررسی‌های انجام‌شده حدود 28 درصد کاهش موالید در کشور ناشی از افزایش میانگین سن ازدواج است، گفت: دوره تولیدمثل محدود است وقتی افراد دیرتر ازدواج کنند، شمار سال‌هایی که در معرض فرزندآوری قرارمی گیرند و شمار نهایی فرزندانی که یک زوج می توانند تا پایان دوره‌ی فرزندآوری به دنیا بیاورند، محدودتر می شود.
عضو هیئت مدیره انجمن جمعیت شناسی با اشاره به اینکه افزایش سطح سواد و تحصیلات به طور مستقیم باعث تأخیر در ازدواج نمی‌شود، گفت: چون امکان دست یابی افراد تحصیلکرده به فرصتهای شغلی در جامعه ما ساده تر است، جوانان برای کسب استقلال که پیش زمینه ازدواج است مجبور به ادامه تحصیل هستند، بنابراین ازدواج آنها به تأخیر می افتد
خانواده های امروزی و ضعف های پیدا و پنهان
شکی نیست که خانواده امروز ایرانی با خانواده متعادلی که باید سنگ بنای یک جامعه سالم باشد، فاصله زیادی دارد . اين خانواده ، از یک سو هنوز گرفتار بعضی سنت های غلط گذشته مانند بی عدالتی و ظلم به زنان بوده و از سوی دیگر آموزه های مدرن مانند انکار تفاوت های جنسیتی، اختلاط نقش ها، فرد گرایی و اصالت لذت های دنيايي ، سلامت، ثبات و حتی کیان خانواده را به خطر انداخته و آسیب های جدی اجتماعی به وجود آورده است.
در حاليكه این موضوع چنان که بایسته است، به دغدغه اصلی اندیشمندان و مسئولان جامعه تبدیل نشده و عمده طرح ها و بودجه هایی که به نام خانواده تصویب می شود، عملا در حوزه مسائل زنان قرار می گیرد؛ و اين در حالی است که سلامت خانواده شرط لازم برای آسایش و سلامت زنان است و با هدف گیری آن، تعالی کل جامعه نیز حاصل می شود؛ لذا آسیب شناسی این نهاد باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
برای این مهم، ابتدا باید تعریفی از خانواده متعادل، منطبق با آرمانها و آموزه های اسلامی ارائه كرد تا بر اساس آن، میزان و جهت انحراف نهاد خانواده امروز ایرانی مشخص شده و برنامه ریزی های لازم برای آسیب زدایی از آن به عمل آید. برای تعریف خانواده متعادل، دو بعد کارکردها و ساختار خانواده را مورد بررسی اجمالی قرار می دهیم.
چرا خانواده برای هر جامعه ای مهم است ؟
خانواده در این عصر پر هیاهوی تردید ها ، نیازمند حمایت است. حمایت از نهاد خانواده دارای ابعاد اقتصادی ، علمی و فرهنگی است. اگر خانواده از نظر تفکر و عملکرد و از نظر مادی و معنوی توانمند شود، آن گاه می تواند سر بلند و مقتدر به مسئولیت ها و وظایف خود عمل کند و به عنوان واحد بنیادین جامعه در سلامت جامعه هم نقش موثر داشته باشد.
ما می دانیم که نیاز ها و چالش های پیش روی خانواده ها به تدریج و با توجه به تغییر در شرایط زندگی اجتماعی تغییر می کند. پس کار مراقبت و حمایت از خانواده ها نیز مقطعی و گذرا نیست و باید برای آن برنامه ریزی های بلند مدت، پیگیر و همه جانبه انجام شود.
چنانچه خانواده برای ایفای نقش و انجام وظایف خطیر خود ضعیف باشد ، به معنی نفی ضرورت وجودش در جامعه نیست بلکه هشداری است برای جامعه که به اهمیت رابطه ی متقابل خود و خانواده و اهمیت نقش خود در توانمند کردن خانواده ها بیش از پیش توجه داشته باشد.
