سن شروع روابط جنسی
براساس یافته های پژوهش گسترده سازمان بهزیستی درباره کودکان کار و خیابان، کودکان ١٠ساله بیشترین تعداد کودکان خیابانی را تشکیل می دهند. میانگین درآمد این کودکان ٢٣هزارتومان در روز است. ٣ /١٧درصد کودکان خیابانی حداقل یک بار در عمر مصرف الکل داشته اند. ٢٣درصد این کودکان حداقل یک بار مواد، الکل یا سیگار مصرف کرده اند و٩ /٦درصد این کودکان در شش ماه اخیر مصرف داشته اند. ٢١درصد کودکان تجربه رابطه جنسی داشته اند. میانگین سن شروع روابط جنسی در دختران ٥ /١٢سال و در پسران ٧/ ١٣سال است و ٤ /٥درصد این کودکان آزار جنسی را گزارش کرده اند. سازمان بهزیستی در طول سال، پنج هزار کودک را جمع آوری می کند و این پژوهش نتایج طرح سنجش رفتارهای پرخطر در کودکان کار و خیابان است که از سال ٩١ کلید خورده.
سن ورود کودکان به خیابان چهار تا ١٨سالگی بوده است. میانگین سن ورود به خیابان سه تا ١٠سال بوده و کودکان ١٠ساله بیشترین تعداد کودکان خیابانی را تشکیل می دهند. بیشتر کودکان خیابانی به کارهای متعارف به ویژه دستفروشی (٢ /٧٣درصد)، باربری و پادویی (٦ /٨درصد) و نوازندگی (٦ /٤درصد) یا نیمه متعارف زباله گردی و جمع آوری ضایعات نان (٦ /٩درصد) و تکدی گری (٧ /٥درصد) مشغولند و تعداد بسیار اندکی از کودکان (دودرصد) تنها به مشاغل غیرمتعارف شامل تن فروشی، خریدوفروش مواد و جیب بری می پردازند.
مشاغل نیمه متعارف (زباله گردی و تکدی گری) در پسران و کودکان افغان به شکل معناداری بالاتر از کودکان ایرانی است (٨/٨درصد در مقابل ٨/ ٣درصد). در کودکان ایرانی کولی نیز تکدی گری به شکل معنا داری بیش از سایر کودکان ایرانی است (٤/ ١١درصد) در مقابل (٦/ ١درصد). تعداد اندکی از کودکان (٩درصد) در کنار کار خیابانی کارهای غیرمتعارف شامل تن فروشی و خریدوفروش مواد نیز انجام می دهند. بیشترین فراوانی محل کار و کودکان خیابانی در تهران مناطق ٢ (٥/ ٢٤درصد)، ١٢ (١٨درصد) و یک (١/ ١١درصد) است.
بالاترین سهم متعلق به کودکانی است که بین ساعات ١٣ تا ١٤ در خیابان هستند (٣/ ١٦درصد)، اما ١ /١٣درصد کودکان خیابانی کل روز (از ٨ صبح تا ٢٣) را در خیابانند.
میانگین درآمد این کودکان از مشاغل ذکر شده به عنوان کار اول ٢٣هزارو٤٨٨تومان در روز است که از حداقل روزانه دوهزارتومان تا حداکثر ٥٠هزارتومان نیز تغییر می کند. بیشتر کودکان تمام یا بخشی از درآمد خود را به خانواده می دهند (٧٩درصد). آنها علت کارکردن خود را تامین معاش خانواده می دانند به خصوص در میان کودکان افغان این دلیل به شکل معناداری بیشتر از سایر کودکان است. همچنین در میان ایرانیان کولی کارکردن و کسب درآمد عمدتا وظیفه کودکان خانواده است.
کودکان خیابانی به شکل روزمره، مجموعه ای از آسیب های روانی و اجتماعی را در خیابان تجربه می کنند. مطالعه کمی نشان می دهد که ٢/ ٤٠درصد کودکان تحمل سرما و گرما، ٩/٣٤درصد توقیف اجناس، ٢ /٣٣درصد تصادف با ماشین و ٧ /٢٦درصد مریض شدن را ذکر کرده اند. در میان انواع تجارب کودکان، خشونت از سوی مردم، همسالان و ماموران یک تجربه رایج در زندگی کودکان خیابانی است. یافته های کمی مطالعه نشان می دهد که ٤/ ٢٧درصد کودکان اهانت و کتک خوردن از ماموران، ٦/ ٢٦درصد کتک خوردن از همسالان، ٢/ ١٦درصد اهانت و کتک خوردن از مردم، ٥/٨درصد خفت شدن و ٤/٥درصد آزار جنسی را گزارش کرده اند.
دخترها بیشتر از پسرها در خیابان مریض شده اند (٤/ ٣٢درصد در مقابل ٥/ ٢١درصد) و تصادف کرده اند. (٣ /٤٩ درصد در مقابل ٢ /٢٩درصد) و سابقه آزاردیدگی جنسی (٧/ ١٢درصد در مقابل ٧٥ /٢درصد) و کتک خوردن و اهانت از طرف مردم (٨/ ٢٦ درصد در مقابل ٨ /١١درصد) را گزارش کرده اند. اما توقیف اجناس پسران بیشتر از دختران (٦/٦٥درصد در مقابل ٩ /٤٧درصد) است.
در شش ماه قبل از مطالعه، ٤/ ٤٨درصد کودکان اظهار کرده اند که توسط شهرداری و ٨/١٢درصد توسط نیروهای انتظامی در خیابان دستگیر شده اند. کودکان ایرانی بیش از کودکان غیرایرانی و بزرگ ترها (١٥ تا ١٨ سال) بیش از کوچکترها (١٠ تا ١٤سال) دستگیر شده اند.
یافته های مصرف مواد
کودکان خیابانی در مقایسه با جمعیت عمومی، مصرف الکل بالاتری دارند و مصرف مواد آنها نیز بالا و احتمالا بالاتر از جمعیت عمومی زیر ١٨ سال است. براساس یافته های کمی این مطالعه، ٣ /١٧درصد کودکان خیابانی حداقل یک بار در عمر مصرف الکل داشته اند. مصرف شش ماه اخیر الکل در کودکان خیابانی ٠٧/ ١١درصد است و در حدود هفت درصد کودکان خیابانی هر روز الکل مصرف می کنند.
نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد ٩/ ٦درصد کودکان خیابانی یک بار مصرف یکی از مواد مخدر را (با یا بدون الکل) داشته اند. مصرف حداقل یک بار مواد، الکل و سیگار در جمعیت کودکان خیابانی ٢٣درصد و مصرف شش ماه اخیر مواد در کودکان خیابانی ٩/ ٦درصد است. دخترها از حیث مصرف الکل و سیگار تفاوت معناداری با پسران ندارند. اما پسران به طور معناداری بیش از دختران در خطر مصرف مواد هستند.
مصرف سیگار و الکل در کودکان ایرانی به طور معناداری بیش از کودکان افغان است. اما از حیث مصرف مواد تفاوت معناداری میان دو گروه نیست.
سن شروع مصرف مواد در کودکان خیابانی پایین است به طوری که در حدود ٥٦درصد کودکان مصرف مواد را قبل از ١٤سالگی شروع کرده اند. در عین حال مصرف سیگار، الکل و مواد در کودکان خیابانی بزرگ تر (١٥ تا ١٨سال) به شکل معناداری بالاتر از کوچک ترهاست. بسیاری از کودکان مصرف کننده در مطالعه حاضر دارای خانواده معتاد (عمدتا پدر معتاد) هستند و ٨/ ٤٣درصد کودکان، داشتن پدر معتاد و ٩/٣٦درصد، دوستان نزدیک معتاد را گزارش کرده اند.
یافته های روابط جنسی
کودکان خیابانی به دلیل شرایط و روش زندگی خانواده از سنین پایین با روابط جنسی آشنا شده و آن را تجربه می کنند. سن شروع رابطه جنسی در کودکان خیابانی پایین است. میانگین سن شروع روابط جنسی در دختران ٥/ ١٢سال و در پسران ٧/ ١٣سال است.
بیشتر کودکان خیابانی (٨/ ٧٦درصد) شب ها در خانه خود یا بستگان می خوابند و از حمایت خانوادگی نسبی برخوردارند. اما ٢١درصد کودکان که محل خواب آنها خانه مشترک با دوستان است یا به تنهایی در خیابان، مراکز حمایتی یا در محل کار می خوابند، فاقد مراقبت خانوادگی هستند.
در حدود یک سوم کودکان خیابانی تهران (٣١درصد) سابقه ترک خانه را گزارش کرده اند که تاییدکننده وجود مشکلات در خانواده است. میان دختران و پسران و گروه های سنی مختلف تفاوتی از حیث ترک خانه دیده نشده اما ترک خانه توسط کودکان ایرانی (٩ /٣٦درصد) به شکل معناداری بالاتر از کودکان افغان (٤ /٢١درصد) است. ٩ /٢٣درصد کودکان سابقه آزار جسمی در خانواده را گزارش کرده اند. خانواده های کودکان خیابانی وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارند.
بیکاری و مشاغل کم درآمد پدران، مشارکت ضعیف مادران در درآمد خانواده و جمعیت زیاد خانواده، مهم ترین علل وضعیت نامطلوب اقتصادی خانواده های کودکان خیابانی است. شرایط نامطلوب اقتصادی، فرهنگی و حقوقی افغان ها در ایران نیز سبب کار کودکان افغان در خیابان می شود. نداشتن کارت اقامت در مورد بسیاری از افغان ها، عدم امکان کار رسمی و کسب درآمد کافی، دسترسی سخت کودکان به آموزش رسمی و نیاز خانواده به درآمد کودکان، برخی عواملی هستند که به کار کودکان افغان در ایران منجر می شوند.