تاریخ ایران ؛ مختصر و مفید
همانطور که می دانید ایران تاریخ و تمدن بسیار طولانی و وسیعی دارد که خواندن و دانستن ان به زان بسیار زیادی نیاز دارد. گهر در این بخش به طور خلاصه و مفید شما را با تاریخ ایران آشنا می کند.
تاریخ ایران ؛ مختصر و مفید
کشور ایران، یکی از قدیمی ترین کانون های شکل گیری تمدن در دنیا محسوب می شود و با داشتن بیش از ۹ هزار سال قدمت، در زمره کشورهایی با تاریخ کهن قرار دارد.
تاریخ اسکان بشر در فلات ایران به دوره نوسنگی بازمی گردد و قدیمی ترین کانون های سکونت بشر در ایران، در مجاورت کوه های زاگرس و البرز شکل گرفته است.
مهم ترین کانون های باستانی ایران عبارت از تپه سیلک کاشان، تپه حصار دامغان، تورنگ تپه گرگان، تپه حسنلو در آذربایجان، تپه مارلیک در رودبار و هم چنین شوش که در خوزستان است. کاوش های باستان شناسی در این کانون ها، حاکی از وجود آثاری است که قدمت برخی از آنها به هزاره پنجم پیش از میلاد بازمی گردد.
مهاجرت قوم های آریایی به فلات ایران از هزاره دوم پیش از میلاد آغاز شد.از میان قوم آریایی، پارت ها در خراسان، مادها در غرب و پارس ها در جنوب ایران مستقر شدند که در این میان امپراتوری مادها در هگمتانه یا همدان کنونی پا گرفت.
هخامنشیان پس از پیروزی بر مادها و تسخیر پایتخت آنان، نخستین امپراتوری بزرگ ایران را تشکیل دادند. به طوری که حدود متصرفات آنان در زمان داریوش اول (۴۸۵ -۵۲۲ ق.م) از جلگه رود سند در مشرق تا مرزهای یونان در مغرب می رسید.
بناهای تخت جمشید و پاسارگاد از آثار این دوره اند که جزو باارزش ترین بناهای باستانی ایران و جاذبه های جهانگردی جهان به شمار می روند.
پس از انقراض هخامنشیان و به آتش کشیده شدن تخت جمشید توسط اسکندر، سلوکی ها به مدت کوتاهی بر ایران تسلط یافتند. در حدود سال ۲۵۰ ق.م پارت ها که یکی از قوم های سوارکار آریایی بودند از خراسان به سمت غرب و جنوب غربی پیشروی کردند و امپراتوری خود را در تیسفون بنیان نهادند. این امپراتوری تا سال ۲۲۴ پس از میلاد دوام یافت.
ساسانیان با پیروزی بر آخرین پادشاه پارتی در ۲۲۵ م . امپراتوری جدیدی به وجود آورند که تا اواسط قرن هفتم میلادی دوام آورد.
از دوره ایران باستان، آثار تاریخی و بناهای بسیاری به جامانده است که در این زمینه می توان علاوه بر تخت جمشید و پاسارگاد به شوش، شوشتر، همدان، فیروز آباد، نقش رستم، تاق بستان، سروستان و نیشابور اشاره کرد.
پیشروی اسلام در ایران در نیمه اول قرن هفتم میلادی و پس از فروپاشی امپراتوری ساسانی روی داد. از آن پس دوره جدیدی در تاریخ ایران آغاز شد که دگرگونی های بنیادی بسیاری در اوضاع اجتماعی، سیاسی، مذهبی، حکومت و مردم به وجود آورد. با روی کار آمدن خلفای اموی و عباسی جنبش های استقلال طلبانه قابل توجهی در ایران شکل گرفت و در ادامه منجر به تسلط قوم های بیگانه آسیای مرکزی مانند ترکان سلجوقی، مغول ها و تیموریان شد.
در دوره صفویان دومین امپراتوری بزرگ ایران پا گرفت و مذهب تشیع رسمیت پیدا کرد. با انحطاط و سقوط صفویان، حکومت های افشاریان و زندیه بر اریکه قدرت تکیه زدند.
پس از حکومت زندیان، حکومت قاجار روی کار آمد و زمینه برای نفوذ قدرت های بیگانه نظیر روس و انگلیس فراهم شد. در همین دوره جنبش های اجتماعی تنباکو، انقلاب مشروطیت، قیام جنگل و قیام شیخ محمد خیابانی به وقوع پیوست و پس از سقوط قاجار ، با روی کار آمدن رضا خان میرپنج، سلسله پهلوی روی کار آمد.
پس از سقوط دولت رضا خان، محمد رضا پهلوی، پس از پدرش به حکومت رسید. وی که دومین و آخرین پادشاه ایران محسوب می شود با کودتای ۲۸ مرداد، قدرت خود را تحکیم کرد. اما سرانجام به رهبری حضرت آیت الله خمینی و خواست اکثر مردم ایران، انقلاب شکوهمند اسلامی در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید.
با برچیده شدن سلسله پهلوی، نظام سیاسی ایران پس از ۲۵۰۰ سال از نظام سلطنتی به نظام مقدس جمهوری اسلامی تغییر یافت. بدین ترتیب در ۱۲ فروردین سال ۱۳۵۸ با رای ۹۸/۲ درصد مردم، نظام جمهوری اسلامی ایران با شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی به عنوان نظام رسمی ایران شناخته شد.
