پروستات چیست ؟ ( توضیحات کامل )
پروستات يكي از اعضاي ويژه مردان است. معمولاً به اندازه گردو بوده و پايين‌تر از مثانه در لگن قرار گرفته است. پروستات قسمت ابتدايي مجراي ادراري آقايان را احاطه مي‌كند.
پروستاتيت عفونت پروستات مي‌باشد كه بيماري ويژه مردان جوان (بين 20 تا 40 سالگي) است.
دو نوع حاد و مزمن دارد.
سرطان پروستات چيست؟
سرطان پروستات عبارت است از رشد سلولهاي بدخيم در داخل پروستات. سرطان پروستات يكي از شايع‌ترين سرطان‌ها در مردان در كشورهاي غربي مي‌باشد. بهتر است بدانيد احتمال بروز اين سرطان با افزايش سن زياد مي‌شود. به طوري كه مي‌توان گفت احتمال اينكه يك مرد 50 ساله تا آخر عمرش از نظر بافت شناختي به سرطان پروستات مبتلا شود نسبتاً زياد است ولي اكثر آنها در طول عمر از نظر باليني بدون علامت باقي مي‌مانند. و تا آخر عمر هيچ مشكلي براي شخص مبتلا ايجاد نمي‌كنند.
علت سرطان پروستات چيست؟
علت آن مانند اغلب سرطان‌ها ناشناخته است.
بهتر است بدانيد خطر ابتلا به سرطان پروستات در كساني كه سابقه فاميلي اين بيماري را دارند بيشتر است اين مردان حتي اگر هيچ علامتي از بيماري نداشته باشند بايد از سن چهل و پنج سالگي به بعد بطور منظم تحت بررسي و معاينه قرار بگيرند.
برخي محققين نشان داده‌اند مصرف چربي زياد در رژيم غذايي شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي‌دهد.
علائم سرطان پروستات چيست؟
سرطان پروستات در مراحل اوليه هيچ علامتي ايجاد نمي‌كند. در مراحل بعدي ممكن است علائم زير ديده شود:
1) علائم اوليه: اين علائم شبيه علائم بزرگ شدن خوش خيم پروستات كه در قسمتهاي قبل گفته شد مي‌باشند.
2) علائم مراحل پيشرفته بيماري پس از دست‌اندازي سرطان به ساير نقاط بدن ايجاد مي‌گردند مانند دردهاي استخواني، بالا رفتن اورة خون، كم خوني و كاهش وزن شديد.
چگونه مي‌توان سرطان پروستات را تشخيص داد؟
– معاينه پروستات توسط پزشك.
– آزمايش PSA خون: (آنتي ژن اختصاصي پروستات در سرم خون). در اكثر موارد سرطان پروستات PSA خون افزايش مي‌يابد.
– نمونه‌برداري پروستات: در صورت معاينه غيرطبيعي بودن PSA خون نمونه‌برداري پروستات انجام مي‌شود تا سرطان پروستات تشخيص داده شود.
بهتر است در مردان بالاي 50 سال، آزمايش PSA خون و معاينه پروستات توسط متخصص اورولوژي انجام گيرد. در بيماراني كه سابقه فاميلي مثبت دارند، اين بررسي‌هاي بايد از 45 سالگي شروع شود.
در صورت عدم تشخيص به موقع سرطان پروستات و گسترش بيماري به ساير نقاط بدن اين بيماري غيرقابل درمان و منجر به مرگ مي‌شود.
راه‌هاي درماني سرطان پروستات:
انتخاب نوع درمان براساس ميزان پيشرفت سرطان است.
– در سرطان محدود به پروستات كه به ساير نقاط انتشار نداشته باشد، باهدف ريشه‌كني بيماري دو انتخاب وجود دارد:
1- جراحي پروستات
2- اشعه درماني
– در سرطان پيشرفته درمان شامل اشعه درماني، هورمون درماني و درمانهاي حمايتي است. توقف هورمونهاي ضروري براي رشد و نمو سلولهاي بدخيم به دو روش قابل انجام است:
1- تجويز داروهاي هورموني خاص: از مهمترين اين داروها مي‌توان به آنالوگهاي GnRh (مثل ديفرلين Diphereline) اشاره نمود كه با تزريق ماهيانه فقط يك آمپول ضمن حفظ بيضه توليد هورمونهاي مورد نياز حيات سلولهاي بدخيم پروستات را مهار نموده، موجب توقف رشد و تكثير اين سلولها گرديده و ميزان PSA (آنتي‌ژن اختصاصي پروستات در سرم خون) را به محدوده طبيعي بر مي‌گرداند و جايگزين مناسبي در درمان بيماراني مي‌باشد كه فاقد معيارهاي لازم جهت عمل جراحي هستند.
2- جراحي و خارج كردن بيضه‌ها
اين روشها فقط رشد سلولهاي سرطاني را متوقف مي‌كند ولي آن را از بين نمي‌برد، بنابراين احتمال عود بيماري پس از چند سال وجود دارد، بنابراين:
تشخيص زودهنگام سرطان پروستات با انجام آزمايش PSA خون و معاينه سالانه از 50 سالگي به بعد امكانپذير مي‌باشد. تشخيص زودهنگام درمان به موقع و ريشه كن نمودن سرطان پروستات را ممكن مي‌سازد.
بيماران با چه علائمي مراجعه مي‌كنند؟
نوع حاد با تب و لرز، درد استخواني و درد تمام بدن تظاهر مي‌نمايد. سوزش ادرار، تكرار ادرار، سخت ادرار كردن، كدر شدن ادرار و احساس سنگيني در ناحيه زير بيضه‌ها و داخل مقعد از علايم اختصاصي آن مي‌باشند. پروستاتيت حاد ممكن است منجر به بند آمدن كامل ادرار شود.
براي درمان معمولاً نياز است بيمار در بيمارستان بستري شود و آنتي‌بيوتيك از راه وريد براي وي تزريق شود. بيماري در عرض چند روز پس از درمان مناسب بهبود مي‌يابد.
ممكن است پروستاتيت حاد تبديل به پروستاتيت مزمن يا آبسه پروستات بشود.
آبسه پروستات نياز به جراحي براي تخليه آبسه دارد.
پروستاتيت مزمن بيماري است كه مدت‌هاي طولاني باعث ايجاد مشكل براي شخص مبتلا مي‌گردد. درمان آن طولاني است و نياز به همكاري مستمر پزشك و بيمار دارد.
بزرگي خوش‌خيم پروستات چيست؟
بزرگي خوش خيم پروستات بيماري شايع مردان مسن مي‌باشد. در اثر بزرگ شدن پروستات، مجراي ادرار تحت فشار قرار گرفته و راه خروجي ادرار مسدود مي‌شود.
در چه افرادي بزرگي خوش خيم پروستات بيشتر ديده مي‌شود؟
شيوع اين بيماري باافزايش سن بيشتر مي‌شود، به طوري كه بيش از پنجاه درصد مردان بالاي 50 سال و 90% بيماران بالاي 80 سال مبتلا به بزرگي خوش خيم پروستات هستند. تاكنون علت بزرگ شدن پروستات مشخص نشده است.
بزرگي خوش خيم پروستات چه علائمي ايجاد مي‌كند؟
علائم اين بيماري به علت فشار پروستات بر مجراي ادراري ايجاد مي‌شوند و عبارتند از:
1) كاهش فشار و قطع و وصل شدن جريان ادرار.
2) تأخير در شروع ادرار .
3) نياز به تخليه مكرر ادرار و احساس باقي ماندن ادرار در مثانه پس ازادرار كردن .
4) قطره قطره آمدن ادرار پس ازاتمام ادرار كردن .
5) تكرر ادرار در روز و شب .
6) زور زدن هنگام ادرار كردن .
بيماراني كه علائم گفته شده را دارند، بايستي به متخصص اورولوژي مراجعه نمايند تا تحت معاينه و بررسي قرار گيرند.
سرطان پروستات نيز به علت بزرگي پروستات گاهاً با علايم فوق ديده مي‌شود.
آيا مي‌دانيد در صورت عدم درمان، بزرگي خوش خيم پروستات مي‌تواند عوارضي به دنبال داشته باشد؟
در صورت عدم درمان عوارض عبارتند از:
1- اسنداد كامل راه خروج و بند آمدن ادرار .
2- خونريزي ادراري .
3- تشكيل سنگ مثانه .
4- عفونت‌هاي ادراري .
5- نارسايي كليه .
6- از كارافتادن مثانه .
در صورت عدم درمان بزرگي خوش خيم پروستات مي‌تواند موجب نارسايي كليه شود.
راه‌هاي تشخيص اين بيماري چيست؟
علائم ذكر شده در قسمت قبل احتمال اين بيماري را مطرح مي‌نمايد. براي تشخيص قطعي بايد كارهاي زير انجام شوند:
– پزشك مي‌تواند با انجام معاينه پروستات آن را لمس كرده و بزرگ شدن اندازه آن را تشخيص دهد.
– براي بررسي بيشتر از آزمايش خون و ادرار و سونوگرافي كليه‌ها، مثانه و پروستات استفاده مي‌شود.
– بهتر است بدانيد بزرگي خوش خيم پروستات علت سرطان پروستات نمي‌باشد، ولي احتمال دارد بزرگي خوش خيم و بدخيم پروستات با هم وجود داشته باشند. بنابراين لازم است در تمامي بيماراني كه با علائم بزرگي خوش خيم پروستات مراجعه مي‌كنند. آزمايش PSA خون و معاينه پروستات انجام شود.
چه راه‌هاي درماني براي بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
درمان به دو صورت دارويي و جراحي مي‌باشد. نوع درمان بستگي به وضعيت بيمار دارد.
چه درمانهاي دارويي براي بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
1- شل كننده‌هاي عضلات پروستات: مهمترين داروهاي استفاده شده در درمان بزرگي خوش خيم پروستات هستند. از جملة اين داروها مي‌توان به پرازوسين (Prazosin)، ترازوسين (Terazosin) و تامسولوسين (Tamsulosin) اشاره كرد. اين داروها موجب بهبود جريان ادراري و تخفيف علائم مي‌شوند، اما تأثيري بر اندازه پروستات ندارند. عوارض اين داروها عبارتند از سرگيجه به هنگام تغيير وضعيت از نشسته به ايستاده، احساس سبكي سر و ضعف…
2- فيناسترايد: دارويي است كه به تنهايي اثر كمي در بهبود علائم ناشي از بزرگي پروستات دارد، ولي در موارد كمي باعث كوچك شدن پروستات مي‌گردد.
3- داروهاي گياهي: مانند پيجيوم كه اثر آنها ثابت نشده است.
بيماراني كه دچار يك يا چند تا از علايم زير در زمينه بزرگي پروستات باشند نياز به عمل جراحي پروستات دارند:
1) عفونت‌هاي مكرر ادراري .
2) سنگ مثانه .
3) خونريزي مكرر ادراري .
4) علايم نارسايي كليه .
5) عدم پاسخ مناسب به درمان دارويي .
چه روش‌هاي جراحي براي درمان بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
1- تراشيدن پروستات از طريق مجرا (TUR-P).
2- جراحي باز پروستات: در مواردي كه اندازه پروستات بزرگ باشد. جراحي پروستات به روش باز انجام مي‌شود.
روش‌هاي جديد درمان بزرگي پروستات
از امواج راديويي، ليزر يا امواج مافوق صوت در درمان بزرگي خوش خيم پروستات استفاده مي‌شود. اين روشها در حال تحول بوده و هنوز نتايج طولاني مدت آنها مشخص نشده است.
منبع: پارسی طب
