داروی پیشگیری از «ایدز» تاییدیه گرفت

تاريخ : 29 تیر

به گزارش  باشگاه خبرنگاران، وقتی صحبت از ایدز می‌شود، ذهن بسیاری از مردم به بیماری لا علاجی می‌رسد که به نوعی هاله شرم دورش را گرفته است، چرا که یکی از راههای انتقال آن از طریق تماس جنسی است؛ اینجاست که صحبت از مباحث پزشکی فراتر رفته و ماجرا به ابعاد فرهنگی و اجتماعی هم سرایت می کند و با این تفاسیر، جا دارد که هر موفقیتی در مقابله با آن برای همه کشورهای جهان موفقیت به حساب آید.

داروی پیشگیری از «ایدز» تاییدیه گرفت, پورتال خبری فرهنگی گهر

مراجع کنترل سلامت مواد غذايی و دارو در آمريکا اولين داروی پيشگيری از ابتلا به ويروس اچ آی وی را تاييد کردند تا به اين ترتيب افراد بالغی که ممکن است در معرض خطر ابتلا به اين ويروس باشند، بتوانند از اين شبه واکسن بهره گرفته و مصون بمانند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، اين دارو که ترووادا (Truvada) نام دارد، از سال ۲۰۰۴ به بازار عرضه شده و در طی سالیان گذشته تحت نظارت مراجع کنترل دارو قرار داشته و سرانجام توانسته با پشت سر گذاشتن تمامی مراحل آزمايشی مورد تایید قرار گرفته و به عنوان ابزاری در مقابل گسترش اچ آی وی رسمیت بیابد.

این در حالی است که برخی از کارشناسان بيماری ايدز، اين دارو را يک سلاح موثر در برابر شيوع ويروس اچ آی وی می دانند ولی در مقابل، برخی از مديران و کارشناسان بهداشت عمومی و به خصوص مشاوران روابط جنسی می گويند که در دسترس قرار گرفتن اين دارو ممکن است باعث شود که برخی از افراد به خطر ايدز کمتر توجه کرده و رفتارهای پر خطر جنسی گسترش يابد.

این نگرانی ها از این رو مطرح می شود که در پشت پرده بیماری ایدز، ویروسی قرار گرفته که به نام اچ‌آی‌وی (HIV) شناخته می شود و به نوعی عجیب از قابلیت جهش یافتگی برای عدم مقابله با خود بهره می گیرد؛ به این صورت که ویروس مهاجم بعد از ورود به یک سلول، علاوه بر اینکه مانند سایر ویروس‌ها از دی‌ان‌ای میزبان برای تکثیر خود استفاده می کند، بلکه رد برخی ویژگی های ژنتیکی خود را در دی‌ان‌ای میزبان به جا گذاشته و به نوعی با هر بار تکثیر شدن سلولهای میزبان، بدون اینکه توسط سیستم ایمنی بدن شناسایی شود، بر دامنه گسترش ویروس افزوده خواهد شد.

اکنون کافی است که بدانیم روزانه سیصد میلیارد سلول در بدن انسان ساخته می شود تا ترس ورود ایدز به بدنمان بیش از پیش پر رنگ شود؛ در حقیقت تکثیر روزمره سلول در بدنمان می تواند همراه با خطری باشد که ممکن است تا سالیان سال نهفته بماند تا بالاخره زمانی که بیماری بروز پیدا کرد، فرد بیمار را با انبوهی از مشکلات مواجه کند که شاید در قالب نا توانی سیستم ایمنی بدن در مقابله با یک سرماخوردگی ساده هم به چشم بخورد.

این دورنمای نا امید کننده از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در حالی مطرح است که طی دهه اخیر نقطه ضعف هایی در عملکرد این ویورس شناسایی شده که همواره دانشمندان را در یافتن راهی برای مقابله با آن امیدوار نگه داشته و پروژه های متعددی برای کشف درمان ایدز کلید زده است تا جایی که اکنون مهار شدت گسترش بیماری به کمک برخی داروها ممکن شده و البته ممانعت از ورود ویروس هم تا حد زیادی با داروی ترووادا به تایید رسیده است؛ بر پایه تحقيقات اخیر مشخص شده که استفاده از داروی ترووادا احتمال آلوده شدن افراد سالم از طريق داشتن روابط جنسی با افراد مبتلا به ايدز را حدود ۴۴ درصد کاهش می دهد.

این اتفاق مثبت در حالی مطرح می شود که آمار ها از افزایش درصد مبتلايان به ويروس اچ‌آی‌وی طی سال های اخير می گویند و نگرانی ها مبنی بر آغاز موج جدید ابتلا به این ویروس در بسیاری از کشورها -من جمله کشورمان- روزافزون شده است.

داروی پیشگیری از «ایدز» تاییدیه گرفت, پورتال خبری فرهنگی گهر

اما داروهای ساخته شده قبلی چه می کردند و تفاوت این دارو با آنها چیست؟ این نکته کلیدی ما را بر آن داشت تا سری به دنیای مقابله با بیماری قرن بزنیم و نتایج سال ها تلاش در این باره را بازخوانی کنیم:

تا کنون پنج دسته دارو برای مقابله با ایدز ساخته شده که در مقاطع مختلف ورود و تکثیر اچ‌آی‌وی عمل می‌کنند:

بازدارنده‌های‌ ورودی: مکانیزم این نوع داروها بر اساس ممانعت از ورود ویروس به بدن تمرکز داشته است؛ بدین ترتیب که قرار است داروی موجود در بدن (چیزی شبیه واکسن) به کمین اچ‌آی‌وی نشسته و با چسبیدن به پروتئین‌های موجود بر سطح بیرونی ویروس، مانع از پیوستن آن به پوسته سلول و ورود آر‌ان‌ای آن به پروسه کدسازی ژنتیکی بدن میزبان شود. از این گروه تاکنون تنها یک نمونه (با نام فوزیون) وارد بازار شده است.

بازدارنده‌های گیرنده: عملکرد این دسته از داروها هم مشابه دسته قبل است، با این تفاوت که این بار صحبت از نوعی پروتئین مطرح می شود که قرار است به پوسته سلولهای پذیرنده اچ‌آی‌وی بچسبد و مانند مانعی برای چسبیدن ویروس به سلول عمل کند. از این گروه هم تاکنون تنها یک دارو، (به نام ماراویروک) به بازار راه یافته است.

مهارکننده‌های ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی: مکانیزم این نوع داروها هم بر اثر گذاری بر فرایند نسخه‌سازی ویروس در سلولهای میزبان متمرکز شده و نقش اصلی شان، کنترل سرعت تکثیر اچ‌آی‌وی است و نمونه هایی از آن سالهاست که به بازار آمده و مورد استفاده قرار می گیرند؛ زیدوودین و لامیوودین هم نمونه های این نوع دارو هستند که به بازار رسیده.

مهارکننده‌های ترانس کریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی: این دسته نیز مانند داروهای مهار کننده ای که گفته شد، برای کاهش سرعت تکثیر ویروس به کار گرفته می شوند اما فرایند کارشان با چسبیدن به آنزیمی صورت می گیرد که فرآیند نسخه سازی را هدایت می کند؛ از این دسته نیز داروهایی چون نوی راپین و افاویرنز به بازار راه یافته اند.

مهارکننده پروتئاز: این دسته از داروهای مهار کننده هم مانند دسته های قبلی برای کاهش سرعت گسترش ویروس به کار گرفته می شوند اما این بار فرآیند با تاثیر بر پروتئازها (نوعی از آنزیم ها که باعث تجزیه پروتئین ها می شوند) صورت می گیرد که دست بر قضا اهمیت زیادی در کنترل فعالیت‌های سلولی دارند؛ از این گروه هم ساکی ناویر به بازار راه یافته است.

این در حالی است که همه گروه های دارویی بالا تا کنون نتوانسته اند که به موفقیت زیادی دست پیدا کنند و علی رغم اینکه در کنار هم به مصرف می رسند، تغییر شکل های مداوم ویروس ‌اچ‌آی‌وی به مرور آنها را بی اثر کرده و کار را به جایی می رساند که در برخی موارد از مبتلایان تازه، ویروسهایی ردیابی می شوند که حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می‌دهند.

بدین ترتیب دانشمندان بر آن شدند تا ترکیبی از داروهای مهار کننده بسازند که مصرف آنها به نوعی کارکرد پیشگیری کننده داشته باشد و ترووادا (ترکیبی با دوز ثابت از دو نوع داروی مهار کننده به نامهای تنوفوویر و امتریسیتابین) محصول این تلاش به شمار می رود؛ دارویی گرانقیمت که مصرف سالانه اش چیزی حدود چهارده هزار دلار هزینه در بر خواهد داشت و به نظر نمی رسد که مصرف آن به این زودی ها فراگیر شود.
با این تفاسیر از یک سو دارویی مورد تایید قرار گرفته که در یک جامعه آماری پرخطر (آمیزش جنسی افراد سالم با افراد مبتلا به ايدز) با کاهش ۴۴ درصدی احتمال ابتلا به ایدز تا حد زیادی نقش پیشگیرانه از خود بروز داده و البته طی ۸ سال کماکان موثر مانده و از سوی دیگر برای استفاده از آن نیاز به صرف هزینه های گزاف بوده و علاوه بر دستورالعمل دقیق برای استفاده از آن (که ممکن است گاه مورد غفلت واقع شده و تاثیری شدید بر نتایج کار بگذارد) در نهایت راهی قطعی برای عدم ابتلا به بیماری هم محسوب نمی شود.

بدین ترتیب شاید دستیابی به ترووادا گامی موثر برای مبارزه با افزايش درصد مبتلايان به ويروس اچ آی وی –به ویژه در سال های اخير- باشد، اما قطعا هنوز بهترین راه مبارزه با گسترش ويروس اچ‌آی‌وی، تکیه بر جنبه های پیشگیرانه از انتقال آن است که بیشتر با تاکيد بر روابط جنسی همراه با ايمنی، مشاوره و آموزش های جنسی کامل (خصوصا برای جوانان) و انجام آزمايش های مربوط به تشخيص ايدز به انجام می رسد؛ نکته ای در خور توجه که متاسفانه کمتر مورد توجه مسئولین امر قرار گرفته است!

 

 

گردآوری:گروه سلامت گهر

آخرين هاي اين بخش
ديگران چه مي خوانند
دیدگاه ها
برای ارسال دیدگاه مرتبط با این مطلب کلیک کنید

گـهـر در شبکه هاي اجتماعي