صندوق های سرمایه گذاری جسورانه که ونچر کپیتال نیز نامیده می شوند، صندوق هایی هستند که بیشتر دارایی خود را روی شرکتهای نوپا و تازه تاسیس سرمایه گذاری میکنند. در اصطلاح به این نوع کسب و کارهای تازه تاسیس استارتاپ می گویند. در متد سرمایهگذاری در صندوقهای جسورانه، سرمایهگذار سعی دارد با متنوع نمودن داراییها و با احتساب ریسک مشخص، از بازده احتمالی بیشتری در دراز مدت برخوردار گردد.
در این روش، با سرمایهگذاری روی استارتاپها نه تنها در دراز مدت میتوان از سود قابل توجهی بهرهمند شد ، بلکه اسباب رشد و تامین سرمایه اولیه این کسب و کارهای نوپا را نیز فراهم آورد.
برای مثال در سالی که بازار سهام دچار ریزش شد صندوقهایی بودند که تا 300 درصد بازدهی داشتند در همان دوران به طور کلی یکی از اهداف سازمان بورس و اوراق بهادار از تشکیل صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه، تامین سرمایه اولیه شرکتهای تازه تاسیس است تا بتوانند در بازه زمانی مشخص رشد کرده و به بازدهی برسند.
عملکرد صندوق سرمایهگذاری جسورانه
عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه به این صورت است که در یک دوره زمانی خاص در یک صنعت خاص وارد شده و صندوق تشکیل میگردد. در سالهای اولیه تشکیل، تلاش صندوق در زمینه جذب سرمایه اولیه شرکت است.
پس از آن شرکت شروع به رشد کرده و رفته رفته به بازدهی میرسد و در نهایت این صندوقها حداکثر پس از هفت سال منحل میگردند. جهت دانستن چگونگی عملکرد صندوق سرمایهگذاری جسورانه لازم است نحوه محاسبه ریسک، شیوه خرید، ترکیب داراییها و تحلیل بازار را نیز بشناسیم.
صندوق جسورانه نوعی صندوق سرمایهگذاری مشترک است. اگر با انواع صندوقهای سرمایهگذاری مشترک آشنایی ندارید وارد شوید و از این سرمایهگذاری جذاب عقب نمانید.
محاسبه ریسک
باید به این نکته نیز توجه داشت که احتمال ریسک در این نوع سرمایهگذاری بسیار بالاست. در کسب و کارهای نو به دلیل مشخص نبودن بازده، ریسک بالایی در سرمایهگذاری وجود دارد اما از زاویه دیگر در صورت رسیدن به بازدهی مناسب نیز سود قابل توجهی نصیب سرمایهگذار میشود.
شیوه خرید
معمولاْ سرمایهگذاری در این روش، اغلب از طریق صندوقها صورت میگیرو و خود اشخاص کمتر به این امر میپردازند. به طور کلی برای خرید میتوان از طریق بازار بورس، سایتهای رسمی این صندوقها و یا دفاتر مورد تایید آنها اقدام نمود.
واحدهای سرمایهگذاری این صندوقها نیز از طریق کارگزاریها و با در دست داشتن کد معاملاتی عملیات خرید را انجام میدهند. در هنگام خرید حتما لازم است به این نکته توجه شود که فعالیت این صندوقـها تنها هفت سال پس از تاسیس ادامه دارد و پس از این مدت منحل خواهند شد.
ترکیب دارایی ها
هدف اصلی ونچر کپیتال ها تامین منابع مالی برای شرکتهای نوپایی است که احتمال رشد و بازدهی بالایی دارند و این سرمایه را از طریق سرمایهگذارانی جمعآوری میکنند که قصد دارند روی استارتاپها سرمایه گذاری کنند، بنابراین تلاش میکنند تا فقط بین پنجاه تا شصت درصد از کل دارایی را روی کسب و کارهای جدید سرمایهگذاری کنند و باقی دارایی را در قالبهای دیگر از قبیل سپردههای بانکی و یا خرید اوراق قرضه سرمایهگذاری کنند.
مدیریت منابع مالی توسط این صندوقها با ایجاد پرتفوی انجام میگردد. معمولا ونچر کپیتالها حدود بیست و پنج تا سی درصد کل سرمایه را به عنوان داراییهای کم ریسک سرمایهگذاری میکنند تا به این روش ریسک سیستماتیک در سرمایهگذاری روی استارتاپها کاهش یابد.
تحلیل بازار
ونچر کپیتالها برای آنکه بتوانند منابع مالی مورد نیاز استارتاپها را تامین کنند لازم است رفتار بازار را از طریق تحلیلگران بسیار متبحر و باتجربه مورد بررسی قرار دهند. تحلیل شرکتهای تازه تاسیس نسبت به تحلیل بازارهای مالی دیگر از قبیل بازار بورس متفاوت و قدری مشکل تر میباشد زیرا برای تامین سرمایه جهت کسب و کارهای نوپا، باید تمامی جوانب سرمایهگذاری از لحاظ بازارپذیری، دوره بازگشت و تخمین میزان بازده احتمالی بررسی شود.
اگر به سرمایهگذاری در بخش املاک با سرمایه ی کم علاقهمند هستید، حتما مقالهی مربوط به صندوق املاک و مستغلات را مطالعه کنید تا از جزئیات این نوع سرمایهگذاری عقب نمانید.
مزایای صندوق سرمایهگذاری جسورانه
پس از عرضه سهام استارتاپها، صندوقهای سرمایهگذاری و اشخاص حقیقی به منظور کسب سود و درآمد شروع به سرمایهگذاری روی این شرکتهای نوپا میکنند که هم برای سرمایه گذار و هم سرمایه پذیر مزیتهایی دارد. این مزایا به شرح ذیلاند:
1- کمک برای تامین سرمایه اولیه در طرحهای سودآور نوپا
2- امکان کسب سود بیشتر در مقایسه با میانگین بازدهی بازار
3- بازدهی ایمن در درازمدت نسبت به سایر سرمایهگذاریها
4- تقسیم دارایی بین چند مورد سرمایهگذاری مختلف و درنتیجه تقسیم ریسک
معایب صندوق سرمایهگذاری جسورانه
از آنجایی که شرکتهای نوپا در سالهای اولیه مشغول به تامین سرمایه اولیه هستند و حجم معاملات روزانه کمی دارند و همچنین بازده احتمالی آنها پیشبینی نشده است، از ریسک بالاتری برخوردار بوده و برای سرمایهگذاری معایبی دارند که عبارتند از:
1- نداشتن بازدهی در کوتاه مدت
2- کم بودن میزان نقدشوندگی
3- وجود ریسک بسیار بالا
4- وجود نداشتن هیچگونه تضمینی برای سود و یا اصل سرمایه
تفاوت صندوق سرمایه گذاری جسورانه با دیگر صندوقهای سرمایهگذاری
در ونچر کپیتالها ریسک بسیار بالایی نسبت به سایر روشهای سرمایهگذاری وجود دارد تا حدی که هیچ گونه تضمینی برای نقدشوندگی نیز وجود ندارد. پتانسیل رشد و توسعه نیز در کسب و کارهایی که سرمایهشان توسط ونچر کپیتالها تامین میشود، از سایر سرمایهگذاریها بیشتر است.
سرمایهگذاری در صندوقهای جسورانه بیشتر توسط نهادهای مالی و افراد ثروتمند صورت میگیرد زیرا ریسک بالایی دارد و از بازده احتمالی آن نیز اطلاعی در دست نمیباشد. در حالیکه در روشهای دیگر سرمایهگذاری تمامی افراد امکان سرمایهگذاری دارند.
در ونچر کپیتالها در حدود پنجاه تا شصت درصد کل دارایی روی استارتاپها با ریسک بالا و بازدهی نامعلوم سرمایهگذاری میشود. در صورتی که در صندوق با درآمد ثابت، تقریبا هفتاد و پنج درصد کل دارایی به خرید اوراق با درآمد ثابت اختصاص داده میشود که هم ریسک کمتری دارد و هم سود بیشتر.
از جانب دیگر در صندوق سرمایهگذاری پروژهای، بیش از نود درصد کل دارایی به پروژه مورد نظر اختصاص مییابد و این در حالی است که هم سود و هم ریسک آن نسبت به صندوق جسورانه کمتر میباشد.
صندوق جسورانه برای چه کسانی مناسب است؟
پیش از این توضیح دادیم که سرمایهگذاری در صندوقهای جسورانه به شجاعت، جسارت و ریسکپذیری زیادی احتیاج دارد بنابراین بیشتر برای شرکتها و نهادهایی با ریسکپذیری بالا مناسب میباشند تا جایی که در برخی صندوق های سرمایهگذاری جسورانه، برای افراد حقیقی هنگام شروع سرمایهگذاری، حداقل میزان سرمایهگذاری مشخص میکنند.
با این تفاسیر مشخص میشود که بهترین گزینه برای سرمایهگذاری جسورانه، شرکتهایی هستند از قبیل: شرکتهای بیمه، نهادهای مالی و افرادی که از صبر و حوصله کافی در سرمایهگذاری درازمدت برخوردار بوده و یا دارایی قابل توجهی دارند تا فقط بخشی از دارایی خود را در صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه سرمایهگذاری کنند.
جمع بندی
صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه یکی از روشهای بسیار محبوب سرمایهگذاری در بسیاری از کشورهای جهان هستند اما ونچر کپیتالها در ایران به دلیل ریسک بالا و عدم بازدهی کوتاه مدت زیاد مورد توجه قرار نمیگیرند.
با اینکه بررسیهای آماری نشان میدهد یکی از مناسبترین و بهترین روشهای حمایتی برای رشد و توسعه طرحهای نو و خلاقانه، سرمایهگذاری در صندوقهای جسورانه جهت تأمین منابع مالی استارتاپهاست اما در عمل استقبال زیادی از این نوع سرمایهگذاری نمیشود.
در حالیکه میتوان با حمایت از طرحهای دیر بازده اقتصادی نه تنها به رشد و توسعه این کسب و کارهای تازه تاسیس کمک نمود بلکه موجبات اشتغالزایی و امکان ایدهپردازی طراحان طرحهای سودآور اقتصادی را نیز فراهم کرد.