ازدواج های زیر ۱۸ سال در حاشیه تهران و کرج
محمودآباد برای او هم خانه است هم نیست. چهاردیواری و سقف هست، اما اگر خانه فقط همین باشد. میگوید مغازهای آن حوالی پیدا نمیشود. برق نیست، آب را باید دبهای هزارتومان خرید و خبری از گاز نیست. شش بچه را باید با آب گرمشده حمام کرد. بچهها هر روز یکساعت پیاده تا نزدیکترین مدرسه راه دارند و در زمستان سر تا پا گلی به خانه میرسند. او یک زن حاشیهنشین است و مثل بقیه زنان کوره بچههایش را در خانه به دنیا آورده. زنانی که در کوره با شوهرهایشان قالب پر میکنند و آجر میزنند.
او میگوید زنان باردار کوره به بیمارستان نزدیک نیستند. خانه بهداشت هم تنها دو، سه روز در هفته باز است. بیشتر خانمها در بدنشان عفونت دارند و بچههایشان که به دنیا میآیند اغلب مشکل تنفسی دارند. اما با این حال در کوره زنان چندان به روشهای جلوگیری از بارداری دسترسی ندارند چون با وجود رایگانبودن، آزمایشهای آن برایشان هزینهبر است. اغلب زنان چهار تا هفت بچه دارند. بچهها همراه خانوادهها کار میکنند.
زمستانها که کار نیست کار تولیدی میگیرند. دخترهای کوره اغلب از ۱۳ سالگی ازدواج میکنند و کمتر برای ازدواج به سن ۱۷-۱۸ سالگی میرسند. اعتیاد در کوره زیاد است و کمتر خانهای پیدا میشود که معتاد نداشته باشد. او هفتهای دو نفر را با پای خودش به کمپ میبرد برای ترک.
خانم غلامی تنها یکی از صدها زن حاشیهنشین است که به امکانات بهداشتی و رفاهی دسترسی ندارند. جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی(ع) در همایشی با عنوان «مادرانه» که روز گذشته به منظور شناخت معضلات زنان باردار حاشیهنشین در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار کرد، به این مساله پرداخت. زهرا رحیمی مدیرعامل جمعیت درباره این طرح گفت: «در جمعیت امام علی(ع) طرحی برای حمایت از مادران باردار در معرض آسیب بعد از مواجهه با مشکلات زنان کارتنخواب شکل گرفت. زنانی را دیدیم که در مناطق محروم کشور مثلا با یک سیب در روز در دوران بارداری سر میکنند و هیچ امکانات پزشکی در اختیار ندارند. بخش عمدهای از فقرا را در جهان زنان تشکیل میدهند. زنانهشدن فقر میتواند دلایل متعددی داشته باشد. یکی از مهمترین آنها این است که در مواجهه با فقر اولین قشری که از چرخه آموزش و تحصیل حذف میشوند زنان هستند. مثلا ما در روستاهای سمت گیلان، غرب و کرمانشاه مشاهده کردیم که تا کلاس پنجم امکان آموزش برای همه وجود داشت. بعد از آن پسرها برای مدرسه پیاده به شهر نزدیک میرفتند ولی دخترها اجازه نداشتند بروند و چرخه تحصیلشان قطع میشد.»
رحیمی درباره عوارض جسمی و روحی ازدواج دختران در سنین پایین گفت: «ازدواج در سنین پایین بارداری زودهنگام دخترهای ۱۲،۱۳ساله را به دنبال دارد. بچهای که خود در سن رشد است و آمادگی روحی و جسمی فرزندآوری را ندارد باید یک نفر دیگر را هم در بدن خود رشد دهد. ازدواج زودهنگام خود عاملی میشود برای ازدواجهایی که بچههای حاصل از آن به صورت رسمی نمیتوانند شناسنامه بگیرند. در زنان باردار اعتیاد میتواند لطمات جبرانناپذیری به مادر و کودک بزند. احتمال بروز بیماریهایی مثل فشار خون و دیابت که مادران را در بارداری تهدید میکند، با اعتیاد افزایش پیدا میکند و حداقل عوارض آن در نوزاد اختلال تنفسی است.»
طراوت مظفریان یکی دیگر از اعضای طرح مادرانه با اشاره به آمارهایی که جمعیت امام علی(ع) از اطراف تهران و کرج در شهرری، ورامین و اسلامشهر و کن تهران جمعآوری کردند، گفت: «ازدواج زیر ۱۸ سال در این مناطق ۵۶درصد بود که همراه با بارداری زودهنگام بوده است. ۶۱درصد مادران بیسواد و اغلب بیشناسنامه بودند. میزان آگاهی آنها فوقالعاده پایین بود و سادهترین مسایل بهداشتی را نمیدانستند. اغلب مادران زیر ۳۰ سال در این مناطق ۳ بارداری داشتند و ۴۰درصد برای جلوگیری از روش طبیعی استفاده میکردند زیرا به هیچ امکاناتی دسترسی نداشتند. راهحل پیشروی خیلی از نوزادان ناخواسته آنها، فروش و اجاره برای کار در خیابان است.»
به گفته این عضو طرح مادرانه، بسیاری از مادران با وجود نداشتن امکان رسیدگی به فرزندان ترجیح میدهند بچه دار شوند.
.
او میگوید: «یکی از مادران در دروازه غار در جواب ما که علت بچهدارشدنش را پرسیدیم گفت این تنها راهی است که میفهمم هنوز زندهام.»