زمانی که در خیابانهای شهر مشغول راه رفتن هستید، حتما افرادی را دیدهاید که گدایی میکنند، برخی از این افراد واقعا به لحاظ اقتصادی دارای مشکل هستند اما برخی نیز از روی عادت و با تحریک احساسات مردم اقدام به گدایی میکنند.
*گدایی از دیدگاه اسلام
تکدیگری در منابع دینی با عناوینی چون «سوال» مطرح است، قرآن کریم در این باره میفرماید: «وَ فی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»؛ و در اموالشان براى سائل و محروم حقى بود.
با کمی دقت در این آیه میتوان فهمید که در اموال نیکوکاران حقى براى سائل و محروم در نظر گرفته شده است. این تعبیر به خوبى نشان مىدهد که آنها خودشان را در برابر نیازمندان و محرومان مدیون مىبینند، و آنان را طلبکار و صاحب حق مىشمرند، حقى که به هر حال باید پرداخته شود، و هیچگونه منتى در پرداختن آن نیست و محروم شخص آبرومندى است که براى معیشت خود نهایت تلاش و کوشش را انجام مىدهد، در عین حال دستش به جایى نمىرسد و کسب و کار و زندگیش بهم پیچیده است و با این حال خویشتندارى کرده، از کسى تقاضاى کمک نمىکند.
حال که اسلام نسبت به سائل و درخواست از مردم در صورت نیاز نگاه مثبت دارد، آیا چنین رویکردی، دلیل و توجیهی برای اصرار و سماجت در تقاضای کمک هم میشود، که با مطالعه برخی از روایات میتوان فهمید که تقاضای کمک مالی از دیگران همراه با اصرار مورد تایید شرع نیست و رسول خدا(ص) در این مورد میفرمایند: «خدا دشمن مىدارد دشنامگوى بىآبرو و گداى مبرم را» و گدای مبرم به کسی گفته میشود که با اصرار از مردم درخواست کمک دارد و این امر مورد تایید اسلام نیست، چرا که ممکن است کسی که از تقاضای کمک میشود، در تنگنای مالی قرار داشته اما با سیلی صورت خود را سرخ نگهمیدارد و با این اصرار مجبور میشود از حق زن و فرزند خود به اجبار صرف نظر کند.
گدایی از نظر مراجع عظام نیز مورد تایید نبوده و احکام مشابهی در این زمینه وجود دارد که از جمله آن نظر مقام معظم رهبری در این زمینه است.
«اگر این عمل ترویج دروغ، بیکارى و تکدّىگرى و تخلف از قانون باشد باید از آن اجتناب شود. مىتوانید به مؤسسات مورد اطمینانى که در این زمینه فعال هستند کمک کنید.»
*گدایی از دیدگاه اجتماعی
گدایی و یا دریوزهگری از دیدگاه اجتماعی نیز امری نادرست بوده و یکی از ناهنجاریهای اجتماعی محسوب میشود.
گدایی یا تکدی گری، علاوه بر زشت جلوه دادن چهره شهر، موجب از بین رفتن تعاون و همکاری و انجام امور نابه هنجار به جای رقابت سازنده میشود، از همین رو یکی از معضلات اجتماعی محسوب میشود.
شاید گدایی در ساهای پیشین بیانگر وضعیت نابهنجار و نابسامان فرهنگی و اجتماعی بود، اما با وضعیتی که در جامعه امروزی وجود دارد، گدایی و تعدد گداها راه حل مناسبی برای سنجش وضعیت اجتماعی جامعه نیست، چرا که امروزه گدایی به شیوههای نوین در حال انجام است و دیگر شاهد گداهایی نیستیم که با سر و وضع نامرتب درخواست کمک دارند، بلکه گداهای مدرن با لباسهای شیک و مدرن از شما درخواست کمک دارند.
*انواع گدایی
در جامعه امروزی انواع مختلفی از گدایی وجود دارد و روز به روز بر تعدد آنها افزوده میشود و همه افراد جامعه روزانه با چندین نفر از این گداها مواجه میشوند.
*گدای چسبنده، نوعی از گدایی است که با آویزان شدن از لباس شما درخواست کمک دارد و تا به مقصود خود نرسد، شما را رها نخواهد کرد.
*گدایی از طریق دعافروشی، این نوع گدایی که شیوه نوین این گروه از افراد جامعه است ابتدا با فروش دعا آغاز و زمانی که دعافروش «متکدی» از خرید دعا ناامید میشود از شما درخواست میکند که مبلغی را به او کمک کنید، در حال حاضر این نوع گدایی توسط کودکان و افراد جوان در سر چهارراهها و معابر شلوغ صورت میگیرد.
*گدایی از طریق گل فروشی، نیز همانند گدایی به صورت دعا فروشی است و اغلب در چراغ قرمزها صورت میگیرد، این نوع گدایی اغلب توسط کودکان پنج تا شش ساله صورت میگیرد تا حس ترحم بیشتری در افراد ایجاد شود.
*گدای مسافر که اغلب در ترمینالهای مسافربری مشاهده میشوند، از شما تقاضای مبلغی را دارند که به شهر و دیار خود برگردند، اما هیچوقت به مقصد نمیرسند.
*گدای نسخهدار و بیمار، نیز افراد بیماری هستند که همیشه به یک بیماری لاعلاج مبتلا هستند وتوان پرداخت هزینههای آن را ندارند.
*گدایی خانوادگی، که به وسیله یک پدر و فرزند و یا مادر و فرزند نیز راهکاری برای کسب درآمد و ایجاد حس ترحم در رهگذران است و از درآمد بالایی نیز برخوردار است.
*گداهای معلول، که این نوع گدایی نیز توسط افراد جوان انجام میشود، و فردی که به این کار اقدام میکند، همواره دارای زن و دو فرزند است که توان اداره زندگی آنها را ندارد.
*گدایی به صورت تیمی، این نوع فعالیت کردن نیز یکی از روشهای متداول برای کسب درآمد است، که اعضای یک گروه چند نفره با پراکنده شدن در نقاط مختلف شهر گدایی کرده و در پایان روز درآمد خود را توسط رئیس باند تقسیم میکنند.
*گدای زنجانی که یک گونی سکه داشت
نکته مهم دیگری که در امر گدایی وجود دارد، درآمد بالای آن است، به گونهای که از منزل یکی از این گداها که شاید شما هم بارها او را دیده باشید، یک گونی سکه کشف شده است و این گونی سکه توسط برادر این گدا تحویل کمیته امداد استان زنجان شده است.
ماجرا از این جا آغاز میشود که یکی از شهروندان زنجانی برای تحویل مقدار زیادی صدقه با حوزه مشارکتهای مردمی کمیته امداد زنجان تماس گرفته و پس از مراجعه به این نهاد یک گونی مسکوکات را به امدادگران تحویل میدهد، که با تعجب امدادگران نیز مواجه میشود.
*ماجرای جمعآوری سکهها
این شهروند زنجانی پس از مراجعه به کمیته امداد، زمانی که با تعجب امدادگران در زمینه تحویل این میزان صدقه مواجه میشود، اظهار میکند: سکهها توسط برادرم و با گدایی جمعآوری شده است، ما هیچ مشکلی از نظر مالی و تامین هزینههای زندگی نداریم و تنها امری که موجب انجام این کار توسط برادرم میشود، عادت کردن به گدایی است، از همین رو از مسئولان کمیته امداد و افرادی که در این زمینه مسئول هستند درخواست داریم با هر اقدامی که صلاح است، برادرم را از این کار منع کنند و از مردم نیز درخواست دارم در صورت مواجه شدن با چنین مواردی عقل و منطق را بر احساسات خود غلبه کنند و به اینگونه افراد کمک نکنند.
*گدایی امری زشت و ناپسند است/ کمک به گدا موجب عادت کردن او به این کار میشود
معاون توسعه مشارکتهای مردمی کمیته امداد استان زنجان در گفتوگو با فارس با زشت و ناپسند خواندن فعالیت به عنوان یگ گدا اظهار داشت: متاسفانه گدایی یکی از اموری است که در چند ماه اخیر در استان متداول شده است.
رضا حسنلو با اشاره اینکه بسیاری از گداهای خیابانی نیاز مالی ندارند، افزود: برخی از این افراد از روی عادت اقدام به این کار میکنند.
وی همچنین با اشاره به گدایی توسط افراد جوان نیز اشاره داشت و گفت: متاسفانه برخی از افراد جوان با داشتن نیروی کار اقدام به گدایی میکنند و با تحریک احساسات مردم از درآمد خوبی نیز برخوردارند.
معاون توسعه مشارکتهای مردمی کمیته امداد استان زنجان با بیان اینکه در حال حاضر موسسات خیریه بسیاری برای کمک به افراد نیازمند وجود دارد، اذعان داشت: این موسسات بر اساس نیازهای افراد به آنها خدمت ارائه میدهند.
این مسئول همچنین به اقدامات کمیته امداد در رسیدگی به افراد نیازمند اشاره داشت و گفت: افرادی که اینگونه اقدام به گدایی میکنند، از مددجویان کمیته امداد نیستند، چرا که گدایی در ملا عام با عزت و کرامت انسانی در تضاد است.
حسنلو با بیان اینکه مددجویان کمیته امداد افرادی آبرودار و دارای عزت نفس بالا هستند، اضافه کرد: فعالیت اینگونه گداها موجب بدنام شدن برخی از افراد نیازمند میشود که هیچگاه نسبت به این کار اقدام نکردهاند.
وی با تاکید بر اینکه گدایی به این صورت موجب زشت جلوه دادن چهره شهر میشود، از مردم استان خواست در صورت مواجه شدن با اینگونه موارد از روی ترحم و دلسوزی به آنها کمک نکنند،چرا که این امر موجب عادت کردن گداها به انجام این عمل زشت میشود.
منبع: فارس نیوز
