هنوز هم بسیاری از افراد هستند که با اتوبوس به تهران سفر می کنند و یا از تهران به شهرهای دیگر می روند. به همین دلیل اطلاع از فهرست ترمینال ها و پایانه های اتوبوس برای این افراد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گهر در این بخش به معرفی ترمینال ها و پایانه های اتوبوس در تهران می پردازد.
معرفی ترمینال ها و پایانه های اتوبوس در تهران
بسیاری از شهرهای ایران دارای پایانه های مسافربری بین شهری هستند که مسافران را با اتوبوس بین شهرهای مختلف کشور جابجا می کنند. علاوه بر اتوبوس، معمولاً برای مسیرهای درون استانی و شهرهای نزدیک، سرویس مینی بوس و سواری هم وجود دارد.
اولین اتوبوس در ایران توسط یک تاجر بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساخت های حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یکی از تجار ایرانی به نام (معین التجار) فروخته شد. او نیز پس از انقلاب مشروطه اتوبوس خود را به تهران آورد و با کرایه هر نفر 3 شاهی مشغول به فعالیت شد که به مرور زمان تقاضا برای استفاده از این خودرو بیشتر از قبل شد و پس از چند سال با ورود چند اتوبوس توسط تجار مختلف به شهر رونق زیادی در جابه جایی مسافر شکل گرفت. اما اغلب اتوبوس های شاغل با توجه به مسافت طی شده از اروپا تا مقصد به کارگیری در ایران، بعد مسافت و زمان حمل، مستهلک بودند و هزینه حمل و نقل بالایی را طلب می کردند که در نهایت باعث پایه گذاری صنعت اتومبیل سازی در ایران شد. براین اساس اولین اتوبوس های مونتاژ شده در سال 1290 شمسی وارد تهران شدند که حدود 5 درصد جابه جایی مسافران آن زمان توسط 500 دستگاه اتوبوس انجام می گرفت.
برخی از ترمینالهای پر تردد تهران عبارتند از:
- ترمینال غرب تهران
- پایانه شرق تهران
- پایانه جنوب تهران
ترمینال غرب تهران
ترمینال غرب تهران پایانه‌ای است در باختر تهران و در ضلع شمال غربی میدان آزادی و در ابتدای بزرگراه مخصوص کرج می باشد که رفت و آمد مسافران بین تهران و شهرهای غربی ایران از آنجا صورت می‌گیرد.
ترمینال غرب تهران یکی از ترمینال پایانه های بزرگ است که بیشتر نعاونی های اتوبوسرانی در آنجا نمایندگی دارند و به بیشتر استان های غربی کشور (مانند: آذربایجان شرقی وغربی و کردستان و …) و البته به دلیل فراوانی اتوبوس، انواع اتوبوس نیز وجود دارد. (مانند: اسکانیا مدل جدید و قدیم و ولوو b7 دیم و جدید و مانو …) همیشه نیز در آنجا اتوبوس یافت می شود.
پایانه شرق تهران
پایانه شرق تهران، مکانی جهت استفاده و جابجایی مسافر با استفاده از وسایل نقلیه از جمله اتوبوس است.این پایانه در شرق تهران در محدوده تهران پارس و خیابان دماوند و در منطقه ۱۳ واقع شده است.
پایانه شرق با مساحتی حدود ۵٫۳ هکتار در سال ۱۳۶۰ تاسیس شد. این پایانه پس از پایانه جنوب دومین پایانه است که در کلان شهر تهران به منظور جابجایی مسافر افتتاح گردید.
بزودی این پایانه به بزرگترین پایانه مسافربری خاورمیانه تبدیل خواهد شد. عملیات اجرایی آن از بهمن ۱۳۹۰ آغاز شده و فاز نخست آن تا سال ۱۳۹۲ به پایان خواهد رسید. در حال حاضر این پایانه روزانه ۱۵ هزار مسافر را جابجا می کند که با اجرایی شدن عملیات این مقدار به ۱۲۰ هزار مسافر در روز افزایش خواهد یافت.امتداد خط 2 مترو تهران نیز از زیر این پایانه عبور خواهد کرد. کل مساحت ۳۰۰ هکتاری پایانه جدید شامل:
- ۸۰ هزار متر مربع شبکه ارتباطات
- ۴۰ هزار متر مربع پارکینگ
- ۱۱۰هزار متر مربع ساختمان اصلی
- ۲۰ هزار متر مربع ساختمانهای جانبی شامل مهمانسرا،باس واش،تعمیرگاه سبک وسنگین،پمپ بنزین،مسجد و…
- ۱۳۵ هزار متر مربع فصای سبز
پایانه جنوب تهران
پايانه مسافري جنوب كه بيشتر مردم آن را با نام ترمينال جنوب مي‌شناسند، جزئي از سيستم حمل‌ونقل برون‌شهري كشور است كه سرگذشت جالبي دارد. در گذشته با ورود و توسعه وسايل نقليه موتوري بخصوص اتوبوس براي ارتباطات بين‌شهري ، هرگونه خدمات توسط گاراژهاي وابسته به بنگاه‌هاي مسافربري انجام مي‌شد و هر كس قصد سفر داشت، بايد سري به اين گاراژها مي‌زد و بليت مي‌گرفت. گاراژ كلمه‌اي فرانسوي و به معناي جاي سرپوشيده يا دربسته براي پارك كردن خودرو و وسايل نقليه است و معناي لغوي آن به معناي ايستادن است. پيش از اين، گاراژها در مركز شهر و در امتداد محور خيابان‌هايي كه به جاده ارتباطي شهر با خارج از آن مي‌رسيد، مستقر شده بودند. بيشتر گاراژهاي آن زمان در خيابان‌هاي ناصرخسرو، مولوي، باب همايون و سرگرد سخائي مستقر بودند و نام‌هايي ازجمله اتوعدل، تي‌بي‌تي، ميهن‌تور، ايران و… از نام‌هاي آشنا و پرخاطره نسل قديم به مشار مي‌رود.
افزايش جمعيت كشور، تراكم جمعيت در بافت شهري، به وجود آمدن ترافيك و رشد سفرهاي بين‌شهري، همچنين تغيير و تحول در نحوه ارائه خدمات مسافربري، در سال 1353، به ساخت اولين ترمينال تهران يعني ترمينال جنوب از طرف شهرداري تهران منجر مي‌شود. سرانجام پس از پيروزي انقلاب اسلامي و با تصويب قانون ترمينال‌ها توسط شوراي انقلاب، شهرداري تهران تصميم مي‌گيرد سازمان پايانه‌هاي مسافربري را تاسيس كند.
پایانه و پارک سوار بیهقی
پایانه و پارک‌سوار بیهقی در مهرماه سال 1370 به دستور شهردار وقت تهران از شرکت نوسازی عباس‌آباد به معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران واگذار شد و در دی ماه همان سال به عنوان پایانه و پارک‌سوار، در اختیار سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای شهرداری تهران قرار گرفت.
اين پايانه و پارك‌سوار در 22 بهمن 1370 با مساحتی در حدود 13/5 هکتار و ظرفیت 2000 سلول اتومبیل در شرق میدان آرژانتین مورد بهره‌برداري قرار گرفت. ابتدا شرکت‌های مسافربری سیر و سفر و سپس دفتر فروش نمایندگی تعاونی‌های 17گانه و شرکت مسافربری همسفر در محل مستقر شدند.
مشخصات پايانه و پارك‌سوار بيهقي
- مساحت کل پایانه: 13/5هكتار
- مساحت فضاي سبز: حدود 15درصد کل فضای پایانه و پارک‌سوار
- مساحت ایستگاه اتوبوس‌های شرکت واحد: 5000 مترمربع
پایانه پونک
امکانات رفاهی
خدمات بیمه ای- فروش بلیت مسافرتی- کارواش
میدان پونک، بلوار میرزابابایی، تقاطع سردار جنگل، جنب مرکز میوه و تره بار
طول جغرافیایی: 529562
عرض جغرافیایی: 3957526
آدرس: خ سردار جنگل نبش میرزا بابایی
