مراقبت های بعد از عصب کشی دندان و تسکین درد آن
یکی از راهکارهای دندانپزشکان برای برخی از افراد در مورد دندان هایشان، عصب کشی دندان است. اما این روش با درد بسیاری همراه است. ما در این بخش گهر روش های مراقبت های بعد از عصب کشی دندان و همچنین راهکارهایی برای تسکین درد آن بیان می کنیم.
مراقبت های بعد از عصب کشی دندان و تسکین درد آن
علت درد دندان بعد از عصب کشی
برای ما دندانپزشکان، مواجه شدن با بیمارانی که بهدلیل درد دندان پس از عصبکشی مراجعه میکنند، عادی است اما برخی بیماران کماکان تا چند روز بعد از عصبکشی، درد احساس میکنند و قانع شدن بیشتر آنها در مورد درد بعد از درمان عصب کشی، اغلب کار راحتی نیست چون بیماران به دلیل درد مراجعه میکنند و انتظار رفع درد بعد از درمان، کاملا طبیعی و به حق است…
درمان ریشه (عصبکشی) را بیشتر مراجعان دندانپزشکی در کشور ما، حداقل یک بار تجربه میکنند. بسیاری از افراد قبل از مراجعه برای عصبکشی بدبین هستند و به دلیل توصیفهایی که شنیدهاند یا تجربههای ناگواری که احیانا قبلا داشتهاند، آن را درمانی دردناک و حتی وحشتناک فرض میکنند!
همچنین در ذهن بیشتر بیماران در مورد احتمال درد بعد از عصبکشی سوالهای زیادی مطرح است. معمولا مهمترین سوال بیماران این است که مگر «عصب» دندان کشیده نشده است؟ پس چطور ممکن است دندانی که عصب ندارد، درد بگیرد؟ حقیقت این است درمانی که دندانپزشکان آن را با عنوان «درمان کانال ریشه» میشناسند (در خیلی از کشورهای خارجی هم به همین نام نامیده میشود) و بیماران ما آن را عصبکِشی یا عصبکُشی مینامند، محدود به خارج کردن عصب از داخل دندان نیست.
درمان عصب کشی در اصل شامل پاکسازی و شک دادن داخل کانالهای ریشه در طول مناسب و مسدود کردن مسیر کانالها با مواد صناعی است به طوری که میکروارگانیسمها و میکروبهای داخل کانال ریشه پاکسازی شوند و امکان رشد میکروبها هم در آینده غیرممکن شود. تمام این کارها برای یک دندان ممکن است مستلزم حداقل ۱ تا ۳ جلسه درمانی باشد و کاری دقیق و زمانبر است. بعد از عصبکشی شما ممکن است درد داشته باشید. اگر قبل از عصبکشی درد داشتهاید، احتمال وجود درد بعد از عصبکشی هم بیشتر است.
این درد بیشتر وقتها به کامل نبودن عصب کشی یا وجود اشکال در درمان ربطی ندارد. مکانیسمهای درد بدن انسان مخصوصا در سر و گردن بسیار پیچیده هستند. گاهی حتی باوجود رفع علت اصلی درد، سیستم اعصاب محیطی و مرکزی همچنان تحریک درد را ادامه میدهند و گاهی یک واکنش التهابی در بعضی موارد علت درد شدید و تورم بعد از عصبکشی است، بنابراین وجود درد بعد از عصبکشی مخصوصا در ۲۴ ساعت اول، طبیعی است و جای نگرانی ندارد چون در بیشتر موارد با دارو قابل کنترل است.
حتی تا چند روز بعد از عصبکشی، درد حین غذا خوردن و موقع فشار روی دندان عادی است. برای اینکه بعد از عصبکشی کمترین درد را داشته باشید، داروهای تجویزی یا توصیه شده بهوسیله دندانپزشک را در اولین فرصت بعد از تمام شدن کار درمان شروع کنید. معمولا مسکنها اگر قبل از رفع بیحسی مصرف شوند، اثر بهتری خواهند داشت.
به ترتیب مصرف داروها دقت و سر موقع داروها را استفاده کنید. اگر درد شدید یا تورم داشتید، خونسردیتان راحفظ کنید و با دندانپزشک تماس بگیرید. عصبکشی ذاتا درمان دردناکی نیست ولی در برخی بیماران و در بعضی شرایط، مقداری درد بعد از درمان که با کمک داروها قابلکنترل است، انتظار میرود.
ممکن است این سؤال را دارید که چرا اصلاً دندانی که برایش عصبکشی شده است درد دارد. درد بعد از عصبکشی به دلایل مختلف میتواند وجود داشته باشد. این دلایل میتواند به نوع درمان، درد قبل از کار، واکنش التهابی، عوامل تکنیکی حین کار و … مربوط باشد. مهم این است که در بیشتر موارد درد بعد از کار تاثیری روی موفقیت درمان ندارد و برطرف میشود.
چه قدر درد دندان بعد از عصبکشی طبیعی است؟
حقیقت این است برای جواب این سؤال عدد دقیقی وجود ندارد. درد یک احساس کیفی است. آنچه که شما آن را «حساسیت» مینامید، ممکن است توسط فرد دیگری به صورت درد آزار دهنده احساس شود. آدمهای مختلف ممکن است درد را به صورتهای مختلف تفسیر کنند و شدت آنرا هم بر حسب تجربیات قبلی متفاوت ارزیابی کنند؛ اما با همه این توضیحات بر اساس یک سری از فاکتورها میتوان بهطور حدودی محدوده ای برای درد و حساسیت بعد از درمان عصبکشی در نظر گرفت.
معیار ارزیابی درمان ریشه موفق درد بعد از درمان نیست. ارزیابی موفقیت کوتاه مدت درمان ریشه با استفاده از رادیوگرافی ممکن است. ولی این روش موفقیت یا شکست درمان را حتی در زمان حاضر بهطور صددرصد نمیتواند نشان دهد یا پیش بینی کند. در کوتاه مدت اما رادیوگرافی (عکس دندان) معیار بهتری نسبت به درد بعد از درمان (که بیشتر موارد طبیعی است) برای ارزیابی موفقیت یک درمان است.
درد شدید بعد از عصبکشی همیشه شایع نیست ولی در یک الی دو روز اول طبیعی است. این طبیعی بودن به این معنی نیست که بعد از همه عصبکشیها درد اتفاق میافتد. بلکه به این معنی است که در صورتی که درد بعد از عصبکشی داشتیم، اتفاق طبیعی در حال روی دادن است و نمیتوانیم بگوییم درمانمان دچار خطا بوده است. عصب کشی چند جلسه طول می کشد؟اینجا را بخوانید
درد خفیف بعد از عصبکشی شیوع بیشتر دارد و طول کشیدن آن ممکن است حتی تا هفته اول هم ادامه داشته باشد. درد تحریکی خفیف مانند درد موقع فشار یا ضربه ممکن است حتی تا پایان هفته دوم هم برطرف نشود. همچنین ممکن است درد مربوط به آسیب وارد شده در محل ورود سوزن تزریق یا محل قرارگیری کلامپ رابردم (وسیلهای که در عصبکشی استفاده میشود) باشد.
حساسیت مختصر بافتهای دور دندان بعد از عصبکشی مدتها ممکن است طول بکشد و حتی تا چند هفته زمان طی شود تا شما یک حس نرمال را روی دندان خود احساس کنید. این حساسیت با درد فرق دارد. خود به خودی نیست. ممکن است با فشار بر روی یک نقطه از لثه در محل پای ریشه احساس شود.
فلیرآپ یا فوران درد و تورم بعد از عصبکشی
گاهی بعد از تمام شدن عصبکشی یا در بین جلسات درمان با فوران شدید درد بیم جلسات مواجه هستیم که میتواند توأم با تورم هم باشد. در فلیرآپ شدت درد زیاد است و ممکن است ناتوانکننده باشد و با داروهای ضد درد عادی هم بهطور کامل کنترل نشود. فلیرآپ روی موفقیت درمان چندان تأثیر ندارد و به این معنی نیست که عصبکشی درست انجامنشده است یا اینکه مشکلی در ریشه دندان وجود دارد و تورم به معنی عفونت ایجاد خطرکننده برای بیمار نیست… خود فلیرآپ خیلی شایع نیست و با تجویز دارو توسط دندانپزشک معمولاً بدون مشکل خاص برطرف میشود ولی در موارد خیلی نادر گاهی درد آنقدر ناتوانکننده است که ممکن است کار بیمار را از شدت به درمانگاه یا بیمارستان بکشاند! گاهی فلیرآپ حتی تا یک هفته مراجعین ما را آزار میدهد (در پیشبینی فلیرآپ من نوبت بعدی بیمار را در هفته دوم قرار میدهم) درصورتیکه تورم پیشرونده یا تب بعد از درمان ریشه مشاهده شد، بیمار باید بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه کند.
بعد از عصبکشی چه داروهایی بخوریم؟
درد بعد از عصبکشی دندان با داروهای ساده ضد درد بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن، برطرف میشود. گاهی اما در دردهای شدید (مانند فلیرآپ) نیاز به تجویز داروهای بیشتری وجود دارد. در این صورت تجویز ضد دردهای مخدر یا حتی کورتونها ممکن است در نظر گرفته شود.
درصورتیکه تورم پیشرونده، تب و تورم غدد لنفاوی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز باشد که برای یک دوره محدود از آنتیبیوتیک استفاده کنید.
چه مدت بعد از عصبکشی دندان در صورت وجود درد نیاز به مراجعه است؟
درد عاملی مختلکننده حیات است و شما حقدارید که باوجود درد تا هر زمان بعد از برطرف شدن درد، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. ولی ازآنجاییکه در چند روز اول درد طبیعی است و ممکن است بهصورت مزمن در بعضی افراد دیدهشود تا دو هفته بعد از عصبکشی در صورت وجود درد میتوان تا مراجعه تأمل کرد.
هر نوع درد افزایشی بعد از سپری شدن چند روز اول، هر نوع درد با تب و تورم پیشرونده بلافاصله نیاز به مراجعه دارد. روند درد (افزایشی، ثابت یا کاهشی) به شما و دکتر شما خواهد گفت که آیا مشکلی وجود دارد یا نه.
اگر دندانم معالجه ريشه شده است ، چرا هنوز درد دارم؟
در مرحله ابتدائي درمان ريشه به علت قطع نمودن و خارج كردن عروق و اعصاب از كانال ريشه ، يك زخم و التهابي در اطراف ريشه دندان در استخوان ايجاد مي گردد و مانند هر جاي ديگري از بدن كه اگر عضوي قطع و مجروح شود ، محل آن تا مدتي دردناك و ملتهب خواهد بود ، در مورد دردهاي بعد از درمان ريشه هم علت درد ، زخم و التهاب ناحيه قطع عصب در استخوان اطراف ريشه دندان ( و نه در كانال ريشه تميز شده و پرشده ) مي باشد . بنابراين وجود دردهاي احتمالي بعد از درمان موجب نگراني شما نشود . حالت درد بر اساس شدت التهاب ، عفونت قبلي كانالها ، تعداد كانالها و …. در افراد مختلف فرق مي كند .
– درمان ریشه دندانها در بیش از ۹۰ % موارد با موفقیت همراه است و عدم موفقیت آن گاه با انجام عصب کشی مجدد و قطع ریشه قابل نگهدار ی است.
-دندان عصب کشی شده بعلت نداشتن عصب به پوسیدگی ، سرما و گرما حساس نبوده و در صور ت بهداشت ضعیف براحتی پوسیده می گردد و بعلت خارج کردن عصب و محتویات پالپ دندان مرده همانند یک دندان زنده و محکم نبوده و باید از خوردن غذاهای سفت و شکننده اجتناب کرد . چنانچه پر کردگیهای تاج بسیار وسیع باشد جهت جلوگیری از شکستگی و عود پوسیدگی دندان باید روکش شود.