آبسه دندان یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن روبرو هستند. آبسه دندان علل مختلفی دارد و روش هایی نیز برای درمان آن وجود دارد. گهر در این بخش به معرفی علل آبسه دندان و راه هایی برای درمان آن می پردازد.
علل آبسه دندان و راه هایی برای درمان آن
حفره پرچرکی است که در داخل یا اطراف ریشه دندان تشکیل می شود. آبسه معمولا بدنبال پوسیدگی دندان ایجاد می شود که بتدریج مینا و عاج را تخریب کرده و به میکروب ها اجازه تهاجم به مغز دندان (پالپ) را می دهد و گاها ممکن است آبسه دندان تشکیل شود.
انواعی از آبسه هم به علت مشکلات پریودنتال (بافت نگهدارنده دندان) ایجاد می شوند.به آنها ابسه پریودنتال گفته می شود.
آبسه دندانی می تواند بی نهایت دردناک باشد و ممکن است سبب سست شدن دندان در حفره دندانی شود.
آبسه دندان دلایل زیادی دارد.یکی از رایج ترین دلایل آبسه دندان وقتی است که حفره دندان ( پوسیدگی) به قدری بزرگ و عمیق شود که به اتاق پالپ برسد. یک فرآیند التهابی در دندان صورت می گیرد. التهاب پالپ ( پالپیت) چیزی است که به عنوان دندان درد می شود. التهاب پالپ با آزمایش هایی که توسط دندانپزشک به صورت برگشت پذیر و برگشت ناپذیر انجام می شود. التهاب برگشت پذیر به این معنا است که پالپ دچار سوزش شده است، اما فرصت بهبود را دارد. التهاب پالپ برگشت ناپذیر به این معناست که التهاب بهبود پیدا نمی کند و پالپ در حال از بین رفتن است. وقتی پالپ مرد، با گسترش عفونت از دندان به لیگامان لثه و استخوان فک در زیر آن، آبسه بوجود می آید.اغلب، در صورتی که مراحلی برای برطرف سازی عفونت در سطوح ابتدایی صورت بگیرید، می توان دندان مرده را نجات داد.
از دلایل دیگر بافت مردگی دندان و آبسه کردن دندان می توان به مواردزیر اشاره کرد: 1) صدمه وارد شدن به دندان، 2) درمان درمان از قبیل قرار دادن تاج یا پرکردن دندان که به اتاق پالپ بیش از حد نزدیک می شود یا 3) آسیب به دندان ناشی از دندان قروچه کردن یا برهم فشردن دندان ها. در هر شکل از آبسه دندان، اتاق پالپ به شکل بدی تحت تاثیر قرار می گیرد و نمی تواند از آسیب بوجود آمده بهبود پیدا کند. وقتی منبع خون از بین رفت، منبع تغذیه از بین می رود. در نتیجه، پالپ به سرعت می میرد. آسیب ناشی از دندان قروچه کردن یا برهم فشردن دندان ها ( آسیب جفت شدگی دندان نامیده می شود) یک آسیب تدریجی و دیراثر است.
همه دندان ها می توانند دچار آبسه شوند، اما دندان های عقل بیشتر مستعد آبسه دندان هستند، زیرا به سختی می توان دندان های عقل را تمیز کرد و دچار پوسیدگی می شوند، بدون اینکه متوجه شوید. دندان های عقل اغلب برای جلوگیری از این عوارض کشیده می شوند.
بهتر است بدانید علائم اصلی آبسه دندان بتدریج ظاهر شده و ممکن است شامل موارد زیر باشد :
1 درد شدید در لمس دندان مبتلا و حین گاز زدن و جویدن
2 سست شدن دندان مبتلا به آبسه
3 تورم حساس و قرمز رنگ لثه روی ریشه دندان
4 آزاد شدن چرک به داخل دندان
قابل توجه است که اولین علامت این آبسه های خطرناک به طور معمول تب بالا و بی حالی می باشد.در این شرایط حال عمومی بیمار خوب نیست و فرد احساس درد، دشواری در بلعیدن غذا و آب دارد، با توجه به این که پزشک می تواند این آبسه را احساس کند و تشخیص دهد باید به محض بروز علایم به دندان پزشک مراجعه کرد.در این مرحله بسیار مهم است که مشخص شود، عفونت در کجا وجود دارد تا به موقع بتوان از طریق جراحی به آن رسیدگی و عفونت را تخلیه کرد که در این مرحله باید فرد در بیمارستان بستری و با عمل جراحی، این آبسه و چرک تخلیه گردد و درمان شود.در این مورد مصرف آنتی بیوتیک خوراکی بی فایده است و باید در بیمارستان آنتی بیوتیک به صورت وریدی به بیمار تزریق شود.به گزارش خبرنگار سایت پزشکی دکتر سلام، اگر آبسه درمان نشود، ممکن است عفونت از دندان به سطح لثه کانال زده و یک تورم دردناک که آبسه دندان نامیده می شود، شکل بگیرد. اگر آبسه دندان بترکد چرک به داخل دهان آزاد شده و درد را کاهش می دهد. اگر عفونت گسترش یابد ممکن است صورت متورم و دردناک شود و گاها تب نیز ایجاد شود. اگر به آبسه دندان مشکوک شدید بایستی هر چه سریع تر با دندانپزشک خود مشورت نمایید.
درمان
راهبردهای از بین بردن عفونت، محافظت از دندان و جلوگیری از عوارض، اهداف درمان آبسه دندان هستند.
برای از بین بردن عفونت، آبسه باید تخلیه شود. تخلیه از طریق دندان و با استفاده از روش درمان ریشه دندان صورت می گیرد. این شیوه همچنین برای از بین بردن هر بافت ریشه مریض پس از خارج شدن عفونت توصیه می شود. در این صورت، یک تاج روی دندان قرار داده می شود.
همچنین ممکن است دندان کنده شود تا تخلیه از طریق حفره دندان صورت گیرد. در نهایت، شیوه سوم تخلیه آبسه برش بافت لثه متورم است. آنتی بیوتیک ها برای برطرف سازی عفونت تجویز می شوند. به منظور کاهش درد و ناراحتی مرتبط با دندان آیسه کرده، شستشو با آب نمک گرم و مسکن های موجود در بازار از قبیل ایبپوپرفن را می توان مورد استفاده قرار داد.
التهاب و درد آبسه با یک لیزر سطح پایین برطرف می شود و باعث می شود بیمار تزریق کم دردتری را دریافت کند.
درمان اولیه
در سریع ترین زمان ممکن به دندان پزشک مراجعه کنید. دندانپزشک عموما چرک ها را خشک می کند و این کاراغلب باعث می شود که درد دندان بخوابد. این کار یا با برش آبسه با لانست یا با ایجاد سوراخی کوچک در دندان برای تخلیه چرک صورت می گیرد. گاهی اوقات، در صورت نبود عفونت، چند روز پس از تخلیه چرک یک داروی آنتی بیوتیک تجویز می شود تا هر نوع عفونت باقی مانده از بین برود. با این حال، در اغلب مواقع پس از تخلیه چرک به آنتی بیوتیک نیاز نیست.
در صورتی که در مراجعه به دندانپزشک تاخیر ایجاد شود، یک پزشک یا پرستار یک آنتی بیوتیک تجویز می کند تا مانع از تشدید آبسه یا گسترش آن شود. هنوز باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید. توجه: در صورتی که با خوردن پاراکتامول و ایبوپروفن به تنهایی درد تسکین پیدا نکرد، هر دو دارو را با هم بخورید. بعضی از افراد نیاز دارند که پزشک مسکن های قوی تری برای آنها تجویز کند.
درمان آبسه پری اپیکال
درمان این نوع آبسه عموما به صورت عصب کشی است. این شیوه درمانی بخش داخلی مرده یا آسیب دیده بدن ( پالپ) را نجات دهد و ترمیم کند. به طور خلاصه- دندان پزشک دندان مرده را سوراخ می کند و باعث می شود چرک از دندان بیرون برود و سپس بافت پالپ مرده را جدا می کند. سپس یک ماده پرکننده ریشه داخل دندان قرار داده می شود تا فضای خالی را پر کند و از عفونت بیشتر جلوگیری کند. ( توجه: حتی اگر درد با بیرون کشیدن اضطراری اولیه چرک از بین رفته باشد، هنوز احتمالا به عصب کشی نیاز دارید. این به خاطر این مساله است که عفونت و آبسه قطعا برمی گردند،مگر اینکه بافت پالپ مرده جدا شده باشد و جای آن پر شده باشد).
در صورتی که علی رغم عصب کشی عفونت باقی مانده باشد، پزشک باید دندان را بکشد.
درمان آبسه پریو دنتال
وقتی چرک بیرون کشیده شد، دندان پزشک پاکتی را که آبسه در آن شکل گرفته تمیز می کند. پس از آن دندانپزشک سطوح ریشه دندان را صاف می کند تا لثه دوباره به دندان نزدیک شود و هر نوع پاکتی از بین برود. این کار باعث می شود که عفونت مجددا سرایت نکند. در صورتی که به صورت مکرر آبسه پریودنتال داشته باشید باید به جراح دهان مراجعه کنید. جراح دهان برای شکل دهی مجدد بافت لثه یک عمل جراحی انجام می دهد.
مراقبت های بهداشتی از دهان و دندان باعث کاهش خطر آبسه کردن دندان می شود.همچنین، در صورتی که دندان شما آسیب دید ( مثلا لق شد یا تکه ای از آن کنده شد)، سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.