بورس به مکانی می گویند که در آن کالاها و اوراق بهادار قیمت گذاری می شوند. برای آشنایی دقیق تر با بورس و تاریخچه بورس این بخش گهر را تا پایان مطالعه نمایید.
بورس چیست ؟ تاریخچه بورس
در علم اقتصاد، بورس به بازاری اطلاق می شود که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می پذیرد و در یک طبقه بندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.
واژه بورس (Bourse) در زبان فرانسوی به معنای کیف پول است. علاوه بر این، چنین بیان شده است که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک مردی به نام ” واندر بورس زندگی می کرده که صرافان شهر در مقابل خانه او به داد و ستد کالا و اوراق بهادار می پرداختند. از این رو بعدها به کلیه مکان هایی که داد و ستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری در آن صورت می گرفت، بورس گفته شد.
تفاوت بازار بورس -به عنوان یک بازار مالی- با بازار فیزیکی در آن است که در این بازار سهام و اوراق قرضه بجای کالا مورد معامله قرار میگیرد. بازار بورس تابع مقرراتی است که توسط نهادهای قانون گذار تعیین میشود و به منظور جلوگیری از بی نظمی و رعایت حقوق طرفین عرضه و تقاضا، رعایت آنها الزامی است. امروزه بازارهای بورس و اوراق بهادار، شاهراه سرمایهگذاری و انجام معاملات در حوزه بورس کالا و اوراق بهادار در جهان محسوب میشود.
سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر انورس کشور بلژیک تاسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در اوایل قرن هفدهم میلادی یعنی سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی اولین شرکت سهامی به شمار نمیآید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام “ماسکوی” (muscovy) در روسیه ایجاد شد.
بورس، در اصطلاح علم اقتصاد، مکانی است که کار قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام میگیرد و به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار است.
تاریخچه
بورس ایران درسال ۱۳۴۶ راهاندازی شد. بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایهاست که در آن سهام شرکتهای خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید وفروش میشود واز سویی محلی برای جمعآوری پس انداز ونقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژههای سرمایهگذاری بلند مدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود رابرای سرمایهگذاری در شرکتها به کار انداخته و از سود آن به برخوردار شوند.
نام
واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام “واندر بورس” اخذ شده که در اوایل قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژیک میزیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم میآمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار میپرداختند. این نام بعدها(۱۳۰۹) به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است.
به روایتی دیگر واژه بورس در معنای کنونی آن از شهربروژ بلژیک گرفته شده است، مرکز تجاری ای که تجار و بازرگانان به آنجا میرفتند؛ پس از مدتی مردم نیز برای حل وفصل جنبههای مالی خود، شروع به رفتن به آنجا کردند.
تأثیر بورس بر اقتصاد
بورس از طریق جذب و به کار انداختن سرمایههای راکد، حجم سرمایهگذاری در جامعه را بالا میبرد.
بورس بین عرضه کنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار میکند و معاملات بازار سرمایه را تنظیم مینماید. هم چنین با قیمت گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمتها جلوگیری میکند.
بورس مردم را به پسانداز تشویق و بدین وسیله باعث به کارگیری پسانداز مردم در فعالیتهای اقتصادی میشود. بورس سرمایه لازم برای اجرای پروژههای دولتی و خصوصی را فراهم میآورد.
حضور افراد عادی در بورس
برای معامله در بازار بورس، هرشخصی حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و کد معاملاتی دارد. کارگزار در واقع واسط بین معاملهگر و بازار بورس میباشد. طبق آمار شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه(سمات) تعداد افرادی که در ایران کدسهامداری (کدمعاملاتی) دریافت کردهاند از 8 میلیون نفر فراتر رفته است. افراد عادی جامعه نیز میتوانند با دریافت کدمعاملاتی از کارگزاریهای رسمی، خرید و فروش سهام و اوراقبهادار را در بورس انجام دهند. امکان معاملات آنلاین سهام، پیگیری قیمتها و سایر اطلاعات موردنیاز تحلیل سهام از طریق اینترنت، باعث شده است رغبت بیشتری برای حضور در بورس در بین افراد ایجاد شود.
همچنین باید توجه داشت که علاوه بر خرید مستقیم می توان با روشهای غیر مستقیم نظیر صندوقهای مشترک سرمایه گذاری و یا قراردادهای سبدگردانی نیز در بازار سرمایه ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود.