شیر تنها ماده شناخته شده مکمل در طبیعت است که مى تواند نیازهاى بدن را به طور متعادل تإمین کند. عمده ترین ویژگى شیر و وجه تمایز آن نسبت به سایر مواد غذایى, ترکیب پروتئینى و وجود املاح در آن مانند کلسیم و فسفر است.
ازجمله پرسشهایی که پرسیده میشود اینکه بهترین و بدترین زمان مصرف شیر چه وقتی است و میزان مصرف آن برای گروههای مختلف سنی چه مقدار باید باشد و هر لیوان شیر چند کالری دارد؟
اگر با مصرف شیر دچار نفخ و دل درد نمی شوید، بهترین زمان مصرف آن قبل از خواب است، زیرا در حین خواب، بدن این فرصت را دارد که کلسیم و پروتئین خود را از این ماده غذایی تامین کند. همچنین چون شیر حاوی تریپتوفان است به برقراری خوابی آرام و راحت کمک می کند.
البته مصرف یک واحد شیر (یک لیوان) در وعده صبحانه نیز توصیه می شود چون موجب رفع بی حالی، بی حوصلگی و عصبانیت می شود و مغز را برای یادگیری بیشتر و یادآوری آسان تر آماده کرده و چون کلسیم شیر از جذب آهن غذا جلوگیری می کند و صبحانه کمترین میزان آهن را دارد، مصرف شیر در این وعده مطلوب است، اما بدترین زمان مصرف شیر در وعده ناهار است، چراکه جلوی اشتها بخصوص اشتهای کودکان را می گیرد و از جذب آهن و روی محصولات گوشتی می کاهد.
در طب سنتی آمده است افراد سالمند مبتلا به پوکی استخوان و آرتروز، شیر را با دارچین میل کنند. دارچین سردی شیر را می گیرد و باعث افزایش جذب مواد مغذی شیر می شود. در ضمن ویتامین C موجود در میوه ها به جذب بهتر آهن و کلسیم شیر کمک می کند، بنابراین مصرف شیر همراه میوه های تازه پیشنهاد می شود.
هر لیوان شیر چند کالری دارد؟
هر لیوان شیر معادل 240 گرم است و یک لیوان شیر بی چربی 90 کالری، یک لیوان شیر کم چربی 120 کالری و یک لیوان شیر پرچرب 150 کالری انرژی تولید می کند.
شیر به طور معمول هنگامی که از گاو، گوسفند، شتر و بز دوشیده می شود، حاوی 3.5 درصد چربی است و شیرهایی با چربی بالاتر از 2.5 درصد پرچرب و پایین تر از آن کم چرب محسوب شده و به آن دسته از شیرهایی که بین 0.5 ـ 0.1 درصد چربی دارد، شیر خامه گرفته می گویند.
شیرهای با 1.5 درصد چربی برای افرادی که تحرک کافی دارند، شیرهای 2.5 درصد برای کودکان و ورزشکاران و شیر خامه گرفته به دلیل نداشتن کلسترول برای مصرف روزانه مناسب است.
چند لیوان شیر بنوشیم؟
بهتر است در طول روز، کودکان زیر هفت سال 1.5 تا دو لیوان، پسرها در سن بلوغ سه لیوان، دخترها در همین سن 2.5 لیوان، افراد بالغ و سالمند دو لیوان و خانم های شیرده و باردار 3.5 تا چهار لیوان شیر در کنار مصرف سایر لبنیات بنوشند.
برای آن که کودک به نوشیدن شیر ترغیب شود بهتر است دو لیوان شیر را به چهار نصف لیوان تقسیم کرده و در فواصل معینی که بهتر است در میان وعده ها باشد به او بخورانید. شیری که به سوپ کودک افزوده می شود جزو واحد شیر محسوب می شود به شرطی که زیاد در غذا نجوشد و اواخر پخت به غذا افزوده شود. اگر طعم و بوی شیر برای خانم های باردار آزاردهنده است می توانند از شیر خشک استفاده کنند.
هشدار:
مصرف شیر و فرآورده هاى آن منجر به افزایش طول عمر, بازده جسمى و فکرى بیشتر, کاهش بیمارىهاى عفونى و استخوانى و رشد مطلوب کودکان و نوجوانان مى شود. مطالعات گسترده انجام شده توسط مراجع بین المللى و مراکز علمى دانشگاهى, نشان مى دهد, بین مصرف سرانه محصولات شیرى و طول عمر و کاهش سن از کار افتادگى, ارتباط مستقیم وجود دارد.