آیین بودا چه آداب و رسومی دارد؟

تاريخ : 20 بهمن

یکی از آیین هایی که امروزه هم در برخی از کشورها رایج است، آیین بودا است. این آیین هم مانند دیگر آیین ها آداب و رسوم خاص خود را دارد. اگر می خواهید با آداب و رسوم آیین بودا بیشتر آشنا شوید این بخش گهر را تا پایان مطالعه نمایید.

آیین بودا چه آداب و رسومی دارد؟, پورتال خبری فرهنگی گهر

آیین بودا چه آداب و رسومی دارد؟

بـوداگـرايي دين و فلسفـه اي مبتني بـر آمـوزه هـاي«سيدارتا گوماتا» کـه در حدود ۵۶۶ تا ۴۸۶ ق. م مي زيسته است بنا شد. بنا بر داستانهاي بودايي سيدارتا (به معني کمال جو) در منطقه اي در نپال کنوني بدنيا آمد. پس از زايش توجه پيشگويان به او جلب شد. بدينگونه که سيدارتا در آينده يا پادشاهي جهانگير خواهد شد، يا روحاني بيداردل. پدرش يعني«سودو دانا شاه»، براي اينکه پسرش در راه او قرار گيرد وي را در ناز و نعمت پروراند و در کاخهايي محفوظ قرار داد تا سيدارتا با رنجها و کاستيهاي زندگي آشنايي نيابد. با اين حال وي از کاخ گريخت و در طي اين گريز با چهار منظره از زندگي آشنا شد: پيري، بيماري، مرگ و شخصي پارسا که در پي رهايي از رنجها بوده ديدن اين چهار منظره بر وي تأثيري ژرف نهاد و بر آن شد که زندگي شاهزادگي را نهاده و به جستجوي حقيقت بپردازد. پس از گذراندن مدتي با مرتاضان، در جنگلها، آن راه را، راه راستين حقيقت يابي ندانست راهي ميانه در پيش گرفت.

مطابق اعتقادات بودائيان، سيدارتا پس از شش سال آزمودن و پويش، در مکاني به نام يودگايا، زير درختي بنام درخت بيداري (بودي) به درون پويي (مراقبه و مکاشفه) نشست و پس از چيرگي بر ترفندهاي مارا (ديو ديوان) به دريافت رموز و بيداري کامل رسيد و بودا گشت. واژه بودا يعني بيدار شده، يا به عبارتي به روشني رسيده مي باشد.

بودا مي گفت: علت رنج کشيدن هوس است، هوس و تمايل به زندگي و بدست آوردن چيزهاي بسيار. احساسات قدرتمندي چون عشق دنيوي، نيز باعث رنج کشيدن مي شود. بدنبال اين طرز تفکر چهار اصل را بنيان گذارد. ۱- اول آنکه رنج جزء جدايي ناپذير تمامي مراحل طبيعي زندگي است (تولد، بيماري، پيري، مرگ). ۲- هوس باعث رنج است. ۳- براي غلبه بر درد و رنج مي بايست از تمامي هوسها و خودخواهي ها دور شد. ۴- چهارمين اصل به بيان چگونگي دست يافتن به سه اصل قبلي پرداخته است.

روشي که بودا به تعليم عقايد خود مي پرداخت به راه هشتگانه شهرت دارد که طبق آن مي بايست هشت عمل صحيح را پيش گرفت: پندار نيک، هدف درست، گفتار نيک،رفتار نيک، شغل درست، تلاش صحيح، تفکر صحيح و مراقبه (meditation) هدف مذهب بودا رسيدن به «نيروانا» يا همان عالم صلح و آرامش و آسودگي از رنج است. از جمله عقايد بودائيان زندگي مکرر يا تناسخ است و معتقدند که انسان پس از مرگ، دوباره متولد مي شود. بدين ترتيب هر زندگي بعدي عذاب يا پاداش زندگي قبلي خواهد بود.

بودا یعنی چه؟

بودا (Buddha) به معناى بیدار، لقب گوتاماشاکیامونى (Gautamamuni -Sakya) بنیانگذار مکتب اصلاحى بودیسم است.

به عقیده بوداییان وى که فرزند پادشاه شهر کاپیلاوستو در شمال هندوستان بود، در حدود سال ۵۶۳ ق.م به دنیا آمد و در آغاز سیدارتا یعنى کامیاب نامیده مى‌شد.

ستاره شناسان پیشگویى کرده بودند که این شاهزاده پس از مشاهده نمونه‌هاى بیمارى، پیرى و مرگ و برخورد با یک ریاضت کش دنیا را ترک خواهد کرد و به ریاضت روى خواهد آورد.

بدین سبب پدرش دستور داده بود وى را به دور از ناملایمات زندگى بشرى و در ناز و نعمت پرورش دهند و مراقب رفتار و کردار او باشند.

شاهزاده با دختر عمویش یشودهرا ازدواج کرد و داراى پسرى به نام راهولا شد. وى در ۲۹ سالگى پس از مشاهده موارد مذکور، شبانه از کاخ و تنعمات آن گریخت و تحت ارشاد فردى به نام آلارا زندگى راهبان را برگزید و پس از شش سال ریاضت‌هاى سخت و سنگین در جنگل‌ها سرانجام هنگامى که از وصول به حقیقت از طریق ریاضت نومید شد، ریاضت را کنار گذاشت و به تامل و تفکر و مراقبت معنوى روى آورد.

جهاد اکبر او نیز شش سال طول کشید و پس از آن با هفت هفته توقف زیر درختى که بعدا درخت بیدارى نامیده شد، با مارا یعنى شیطان ویرانگر مبارزه کرد و در نهایت به حقیقت دست یافت و بوداى دوره کنونى شد.

به عقیده بوداییان در دورانهاى پیشین جهان نیز تعدادى بودا آمده‌اند. هر یک از این بوداها قبل از ظهورشان بودى ستو خوانده مى‌شود، یعنى کسى که به معرفت کامل دسترسى دارد یا بوداى بالقوه است.

اندیشه‌هاى اصلاحى بودا

اندیشه‌هاى اصلاحى بودا در مخالفت با تعصب‌هاى برهمنان بود و اختلافات طبقاتى را باطل مى‌شمرد. تعالیم اخلاقى وى در مجموعه‌هایى مانند ترى پیتکا یعنى سه سبدگرد آمده است.

این تعالیم، ترک دنیا، تهذیب نفس، تامل، مراقبه و تلاش براى رهایى از گردونه زندگى پر رنج این جهان را توصیه مى‌کند و براى وصول به نیروانا اهمیت زیادى قائل است و مفهوم آن را توسعه مى‌دهد.

آیین بودا در قرون بعدى بخش عمدمه‌اى از خاک هندوستان را تسخیر کرد و در کشورهاى همسایه نیز گسترش یافت.

در قرون هشتم و نهم میلادى، دو تن از دانشمندان آیین هندو را نوسازى کردند و بر اثر آن، آیین بودا اندک اندک از هندوستان برچیده و آیین هندو جانشین آن شد، اما اشکال گوناگون آن در خاور دور و مناطق دیگر گسترش یافت.

مهم‌ترین اعتقادات آیین بودا

  1. نفی وجود خدا به عنوان موجودی ابدی و ازلی
  2. نفی وجود روح به عنوان عنصری مجرد و جاودان
  3. اعتقاد به قانون کَرمه و تناسخ

چهار حقیقت مقدس بودا

  1. وجود توأم با رنج است.
  2. منشأ رنج امیال نفسانی است.
  3. رفع رنج با سرکوبی امیال ممکن است.
  4. طریق دفع رنج راه میانه و اعتدال است.

مهم‌ترین اصول اخلاقی آیین بودا

  1. موجودات زنده را نباید کشت.
  2. مال دیگران را نباید تصاحب کرد.
  3. زن دیگری را نباید تصاحب کرد.
  4. نباید دروغ گفت.
  5. نوشیدنی‌های مست‌کننده نباید نوشید.
  6. از پرخوری باید اجتناب کرد.
  7. باید از لهو و لعب دوری کرد.
  8. نباید از زیور و عطر و آرایش استفاده کرد.
  9. نباید در بستر نرم خوابید.
  10. نباید از کسی پول پذیرفت.

فرقه‌هاى بودایى

آیین بودا سه فرقه دارد:

  1. مهایانا یعنى چرخ بزرگ، آیین شمالى که در چین رواج دارد.

این شعبه‌ آیین بودا با طیفهایى از اعتقادات و سنن کنفوسیوس و لائوتسه در چین و شینتو در ژاپن در آمیخته است.

یکى از آداب آن که به سانسکریت دهیانا یعنى تامل، به چینى (Chang) و به ژاپنى، زن (Zen) خوانده مى‌شود، شهرت جهانى دارد.

  1. هینایانا یعنى چرخ کوچک، آیین جنوبى که در سرى لانکا (سیلان) و کشورهاى جنوب شرق آسیا مشاهده مى‌شود.

پیروان چرخ کوچک آیین خود را تراوادا یعنى آیین نیاکان و بزرگان مى‌خوانند.

  1. وجریانا یعنى چرخ الماس. این فرقه در تبت وجود دارد و آیین بودا را با سحر و کهانت و توتم پرستى در آمیخته و تشکیلاتى نیرومند براى خود پدید آورده است.

آیین مذکور لامائیسم نیز خوانده مى‌شود و عنوان رهبر مذهبى آن دالائى لاما به معناى رئیس دریاگونه است.

از چیزهاى جالب توجه این فرقه آن است که هنگامى که رهبر مذهبى آن وفات یابد، راهبان براى پیدا کردن جانشین وى به جستجوى کودکى مى‌پردازد که در لحظه درگذشت رهبر به دنیا آمده باشد.

سپس این کودک را با توجهات ویژه پرورش مى‌دهند. وى پس از فراگیرى دانش و گذراندن مراحل مختلف به مقام مورد نظر نائل مى‌آید.

مهم‌ترین اماکن مقدس بودایی

  1. محل تولّد بودا در جنوب نپال
  2. محل به نیروانه رسیدن بودا در شمال شرقی هند در ایالت بیهار
  3. محل نخستین وعظ بودا (باغ گوزن) در شمال شرقی هند شهر بنارس
  4. محل مرگ بودا در شمال شرقی هند ایالت اوتّرپرادش

زیارتگاه‌های بودایی منحصر در سرزمین پیدایش آیین بودا نیست، بلکه تمام کشورهایی که آیین بودا در آن رواج دارد، زیارتگاه‌های متعددی وجود دارد.

آخرين هاي اين بخش
ديگران چه مي خوانند
دیدگاه ها
برای ارسال دیدگاه مرتبط با این مطلب کلیک کنید

گـهـر در شبکه هاي اجتماعي