مهم ترین نکات درباره مهریه که باید بدانید

تاريخ : 16 تیر

درباره مهریه چه می دانید ؟

مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می¬شود به همسر (زوجه) خود بپردازد. این مال می¬تواند به صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیر منقول (ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار دارد.

مهم ترین نکات درباره مهریه که باید بدانید, پورتال خبری فرهنگی گهر

مهریه همزمان با انعقاد ازدواج در سند رسمی سند ازدواج (نكاح واژه عربي پيمان زناشويي است) ثبت می¬شود. از مهمترین ویژگي های این سند رسمی این است که لازم الاجرا است. يعني با درخواست زن از دفترخانه تنظيم سند ازدواج براي اجراي تعهدات آن از جمله مهريه، مي توان به عنوان مثال مال موضوع مهريه را از همسر (مرد) درخواست كرد و مراجعه به دادگاه براي اين كار الزامي نيست.

مهریه از طریق ارائه دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی خانواده هم قابل مطالبه است. زن مي تواند در صورت تمايل با نوشتن خواسته خود توسط خود يا مشاور يا وكيل دادگستري در فرم مخصوص (همان دادخواست) از دادگاه محل سكونت خود يا همسرش درخواست كند كه حكم الزام همسر را به پرداخت مهريه صادر كند.

همچنین مهریه را می توان پس از صدور اجرائیه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی دریافت کرد. با صدور برگ اجرائيه از دفترخانه تنظيم سند رسمي، متقاضي مهريه مي تواند به اداره اجراي اسناد رسمي ثبت مراجعه و با معرفي نشاني مرد (همسر) درخواست وصول مهريه را ارائه كند. هچنان كه مي تواند مالي از مرد مانند حساب بانكي،‌پلاك ثبتي، سهم يا حتي طلب قطعي وي را از ديگران براي توقيف و وصول مهريه معرفي كند.

در سند رسمی ازدواج معنی عندالمطالبه، امکان درخواست دریافت مهریه در هر زمان است. پس در صورت نوشتن اين عبارت در سند رسمي ازدواج كه به امضاي همسر (مرد) رسيده باشد، زن هر وقت بخواهد مي تواند مهريه را از مرد بخواهد.

در سند رسمی ازدواج عندالاستطاعه یعنی شرط درخواست پرداخت مهریه دارا بودن مرد است. در صورت استفاده از اين عبارت در متن سند رسمي ازدواج، درخواست مهريه از مرد مشروط به داشتن مال و توانايي مرد در پرداخت مهريه است.

مطابق قانون جدید خانواده، برای نپرداختن مهریه بیش از۱۱۰سکه، مرد بازداشت نمی شود. از سال ۱۳۷۷ با تصويب قانون محكوميت هاي مالي و تا پيش از صدور راي وحدت رويه مبني بر امكان طرح ادعاي اعسار (ناتواني و تنگدستي) براي پرداخت مهريه پيش از توقيف و بازداشت مرد بدهكار مهريه، امكان بازداشت همه محكومان مالي – از جمله محكومان به پرداخت مهريه – به استناد آن قانون فراهم شده بود. اما با صدور راي مذكور و اثبات يا احراز اعسار بسياري از مردان بازداشت ايشان تا زمان اثبات دارا شدن آن ها منتفي مي شد. اما قانونگذار اين بار اين تهديد قانوني را براي وصول مهريه هاي تا ۱۱۰ سكه طلا زنده كرده است.

اما اعسار در مهریه چیست؟

حسن فدایی، حقوقدان در گفت‌وگو با «شهروند» در نقد لایحه توسعه ششم مجلس و تغییرات در نحوه وصول مهریه گفت: قبل از هرگونه نقدی باید روی اصل بحث مهریه تمرکز داشته باشیم. ریشه مهریه صداق و دوستی بوده است که مرد برای ازدواج یک هدیه‌ای را به زن پرداخت می‌کند. بنابر این اصل مرد هم باید مهریه را در کمال خوشی  و آرامش تقدیم کند. وی ادامه داد: اما متاسفانه این صداق، نشانه دوستی و مهر به سمت‌وسویی رفته که اکثرا از طریق مجاری دادگاه و با توسل به قوای قضائی این موضوع را پیگیری می‌کنند.

این مشکل در شهرهای بزرگی چون تهران نمود بیشتری دارد و خوشبختانه در شهرستان‌های کوچک چنین نیست. به همین جهت بهتر است قبل از نقد تغییرات فعلی  اشاره کنم به سایر استان‌های کشور و نحوه تعیین و پرداخت مهریه در این استان‌ها که مهریه به مقدار مطلوبی تعیین و پرداخت می‌شود، خبری از دادگاه و زندان نیست و در بسیاری از استان‌ها زندانی برای عدم پرداخت مهریه وجود ندارد. وی تأکید کرد‌ ای کاش فضا برای الگوبرداری از این استان‌ها و رسم و رسومات مطلوب آنها فراهم می‌شد.

مهم ترین نکات درباره مهریه چیست ؟

مشکلات زنان برای دریافت مهریه این کارشناس حقوق خانواده در ادامه افزود: بحثی که در حال‌حاضر پیش‌رو داریم، بحث مهریه و چگونگی مطالبه آن از طریق دادگاه و اداره ثبت است که کار به لایحه برنامه ششم توسعه کشیده شده است. فدایی با نگاهی به فلسفه ایجاد راهکار‌های حقوقی دریافت مهریه تصریح کرد: اگر هدف این است که اقدامی در جهت  بهبود وضع زنان انجام دهیم، بهتر است تمام سازوکارهای مربوط به زنان را مورد بررسی قرار دهیم. اگر قرار به سخت کردن دریافت مهریه است که ماجرا متفاوت خواهد بود، زیرا در بحث دریافت مهریه از طریق اداره ثبت و اسناد با مشکلی روبه‌رو هستیم و مشکلات جدیدی نیز ایجاد خواهد شد.

حق زنان در دریافت مهریه

این کارشناس حقوق خانواده با بیان این جمله که بسیاری از زنان شاغل نیستند و با مشکلات مالی در زمان جدایی روبه‌رو هستند، پرداخت ٣ونیم‌درصد از مهریه زمان ثبت دادخواست در دادگاه برای آنها بسیار سخت بوده و مانعی برای پیگیری حق‌شان می‌شود، ادامه داد: اگر زوجه می‌خواست برای دریافت مهریه دادخواست تسلیم دادگاه کند باید ٣ونیم‌درصداز مهریه خود را به دادگاه پرداخت می‌کرد که همین امر باعث می‌شد شرایط کار برای زنان سخت شود. حال با تغییر قانون، این میزان به ٥‌درصد افزایش یافته و نکته جالب این است که دادخواست دریافت مهریه در دفاتر ثبت باید پیگیری شود که خود سختی‌های جدیدی را به‌همراه خواهد داشت.

زنان توان مالی برای پرداخت ٥‌درصد را ندارند وی در ادامه افزود: در صورتی که اکثر زنان ما، زنان شاغلی نبوده و از نظر توانایی مالی از موقعیت خوبی برخوردار نیستند، بدین جهت این تکلیف مالایطاق به جای آن‌که در روند کار تسهیل و بهبود حاصل کند،  باعث دشوار‌تر شدن امور خواهد شد.

قانونگذار به این امر توجه ندارد که شاید زنی که مطالبه مهریه کرده، توانایی پرداخت ٥‌درصد از مهریه را نداشته باشد، ضمن این‌که در اداره ثبت اعسار پذیرفته نمی‌شود. همچنین اگر کسی در اداره ثبت  ادعا کند از تمکین مالی برخوردار نیست، موردقبول واقع نمی‌شود یا باید همه مبلغ پرداخت شده یا زوجه از پیگیری خواسته خود منصرف شود. این کارشناس حقوقی با اشاره به روند اجرای فرآیند دریافت مهریه توضیح داد: این تغییر قانونی و سخت کردن شرایط دریافت مهریه درحالی انجام می‌شود که زوجه می‌توانست با ارایه دادخواست دریافت مهریه به دادگاه، درخواست اعسار را نیز ارایه کند و در دادگاه بعد از بررسی‌های موجود اعسار پذیرفته می‌شد.

وی ادامه داد: بنابراین اگر قرار به تغییر باشد باید بدانیم همچنان بسیاری با توجه به پرداخت‌ درصد کمتری از مهریه برای شروع فرآیند دادرسی خود و امکان ارایه اعسار و ناتوانی مالی خود طالب ثبت دادخواست در دادگاه باشند، نه در دفاتر ثبت.

پیگیری برای دریافت مهریه

هر چند پیگیری از طریق اداره ثبت نافی پیگیری از طریق دادگاه‌ها نیست و اگر زوج دارای املاک باشد، وصول مهریه به مراتب با سرعت بیشتری صورت می‌پذیرد.این حقوقدان با تأکید بر ضرورت یافتن راهکاری برای کاهش مشکل زنان در آینده گفت: با توجه به معایبی که ذکر شد ازجمله پرداخت ٥درصدی مهریه در ابتدای مطالبه و عدم پذیرش اعسار باید برای زنان چاره‌ای بیندیشند و اقداماتی در جهت تسهیل و تسریع خواسته آنان اعمال کنند.

سرعت بالای دریافت مهریه از طریق اداره ثبت در ادامه فدایی به مزایای مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اشاره کرد و توضیح داد: نباید مزیت‌هایی که در اداره ثبت وجود دارد، از یاد برد، زیرا اگر اموال مرد مورد بررسی قرار گیرد و اموالی به نام او موجود باشد، سرعت وصول مهریه و پیگیری مطالبه حق زن نسبت به دادگاه بیشتر است.

این سازمان می‌تواند با پیگیری، اموالی را که به نام مرد به ثبت رسیده، مطابقت دهد و به نفع زن توقیف کند. شاید سرعت در وصول مطالبه یکی از بهترین مزایای پیگیری از طریق ثبت باشد که نباید نادیده گرفته شود. وی تأکید کرد: مجبور تکرار مجدد هستم که هزینه بالای دادرسی برای زنانی که از تمکین مالی برخوردار نیستند و عدم وجود اعسار از بزرگترین معایب ادارات ثبت محسوب می‌شود.

وی در تشریح نحوه احراز اعسار زوجه  نیز گفت: قاضی دادگاه خانواده بدون درنظر گرفتن تشریفات مطابق با قانون خانواده و بدون درنظر گرفتن ماده ٥٠٤ و ٥٠٥ مواد آیین‌دادرسی مدنی می‌تواند پس از احراز وضع زن او را از پرداخت هزینه معاف کند، این درحالی است که با اقدام به اداره ثبت این اتفاق نمی‌افتد. باید راهکاری بیندیشند با توجه به مقولاتی که گفته شد و مطابق بند ٣ ماده ٢٨ لایحه برنامه ششم توسعه، این اشکال و ایراد عمده در رابطه با هزینه‌های گزاف اولیه مطرح است که نمایندگان مجلس و صاحبنظران در این خصوص چاره‌ای بیندیشند و سازوکاری مشخص کنند که کار برای زنان آسان‌تر شود، زیرا اگر قصد حمایت از خانواده و بانوان است باید شرایط اقدام برای زنان راحت‌تر باشد.

فدایی در بیان راهکار کاهش چالش‌ها در بحث مهریه مجددا به رسوم و آیین ازدواج در شهرهای کوچک اشاره کرد و گفت:   همان‌طور که اشاره شد باید در این زمینه یک مقایسه اجمالی با سایر استان‌ها شکل گیرد، زیرا مهریه‌های تعیین‌شده در حد توانایی مرد است. مرد در این زمینه با مشکل مواجه نمی‌شود و به‌راحتی مهریه را پرداخت می‌کند، هیچ اهرم فشاری در ادامه زندگی پیرامون مسأله مهریه وجود ندارد و زندگی مشترک با آرامش بیشتری هم همراه است.

تضعیف حقوق زنان با پرداخت ٥درصد مهریه نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان این‌که با انتقاد از قانون جدید و تغییر صورت‌گرفته زنان برای اخذ مهریه خود باید به دفاتر ثبت اسناد و املاک مراجعه کنند، تصریح کرد: در این روش زنان پس از مراجعه به دفاتر ثبت اسناد و املاک و استعلام اموال همسر می‌توانند برای وصول مهریه براساس شرایط تعیین‌شده اقدام کنند اما اگر دارایی به نام وی ثبت نشده باشد، هیچ راه دومی برای اخذ مهریه زنان پیش‌بینی نشده است. طیبه سیاوشی‌شاه‌عنایتی در گفت‌وگو با خانه ملت درخصوص دومین ایراد به تغییر شیوه اخذ مهریه در برنامه ششم گفت: با مراجعه زنان به دفاتر ثبت اسناد و املاک برای مطالبه مهریه، زنان باید ابتدا ٥‌درصد مورد مالی سند را پرداخت کنند، به عبارتی درحقیقت زنانی که برای اخذ مهریه خود به دفاتر ثبت اسناد و املاک مراجعه می‌کنند باید در نخستین مرحله ٥‌درصد از مهریه خود را بپردازند تا درخواست آنها ثبت و دنبال شود، این درحالی است که اکثر زنان در کشور توان مالی ندارند.

وصول مهریه از طریق دادگستری سخت اما ممکن است این نماینده مردم در مجلس دهم یادآور شد: هم‌اکنون زنان با مراجعه به دادگستری هم مبلغ کمتر برای طرح دعوای مهریه‌ای خود باید پرداخت کنند و هم پرداخت این مبلغ پیش از طرح دعوا ضروری نیست، اگرچه راه فعلی وصول مهریه یعنی مراجعه به دادگستری سخت است اما درنهایت مهریه زنان محقق می‌شود. اما اصلاح لایحه برنامه ششم توسعه که در شهر مشهد هم پایلوت شده نه‌تنها آسان نیست، بلکه وصول مهریه را غیرممکن می‌کند. سیاوشی‌شاه‌عنایتی با بیان این‌که مهریه پشتوانه مالی زنان محسوب می‌شود، گفت: زنان برای داشتن پشتوانه مالی به دنبال اخذ مهریه خود می‌روند که سخت‌کردن روند وصول این حق به ضرر زنان خواهد بود، از این‌رو در کمیسیون تلفیق برنامه ششم از حق زنان دفاع خواهیم کرد.

نایب رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از این‌که بسیاری از مردان راه‌های فرار از پرداخت مهریه و دور زدن قانون را به کار می‌گیرند، گفت: با این شرایط قانون به‌گونه‌ای باید بررسی و تصویب شود که راه‌ فرار از قانون و عدم وصول مهریه زنان اصلاح شود. واقعیت آن است که زنان اگر تمکن مالی داشتند به‌دنبال اخذ مهریه نمی‌رفتند، پس با این وضع نباید راه‌های دستیابی به پشتوانه مالی آنان را سخت کرد. براساس این گزارش و تغییر قانون دریافت مهریه شرایط برای زنان سخت شده و درنهایت ممکن است آنها از دریافت حق و حقوق خود در رابطه با مهریه پشیمان شوند و این‌گونه قانونگذار به هدف خود در کاهش جمعیت کیفری و ورودی پرونده‌ها دست یابد اما درواقع حق قانونی زنان تضییع خواهد شد. بنابراین نیاز است این طرح مورد نقد بررسی مجدد قرارگیرد تا راهکاری دقیق برای رفع مشکلات ایجاد شود.
منبع

بر طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی زن به مجرد عقد مالک مهر (به فتح میم) یا همان مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد پرداخت مهریه در سند ازدواج یا عند المطالبه است یا عند الاستطاعه که در هر دو مورد زن استحقاق مطالبه تمام مهریه را از شوهر دارد و فقط در مهریه عند الاستطاعه زن باید استطاعت مالی شوهر را برای پرداخت مهریه اثبات کند و به این منزله نیست که زن مستحق دریافت مهریه نیست. در مهریه عند المطالبه نیز با مطالبه زن (دادن دادخواست مهریه) اگر مرد توان یک جای مهریه را نداشته باشد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت دفعی مهریه را تقدیم دادگاه کند و تقاضای تقسیط مهریه کند که در این صورت نیز با پذیرش اعسار شوهر، مهریه تقسیط می شود و البته این هم به منزله عدم استحقاق زن در مهریه نیست.

اگر به طور دقیق نمی دانید که منظور از مهریه چیست؟ باید بگوییم که مهریه یک نوع امنیت خاطر برای زن به شمار می آید که امروزه بر طبق وجه رایج مملکت، به طور عمومی، به تعدادی  خاص سکه طلا تعیین می شود.

آنچه در جامعه امروزی باب شده است و جای تاسف دارد، آن است که خانواده عروس اصرار زیادی به بالا بردن تعداد سکه ها دارد به صورتی که تدریجا از جنبه حقوقی آن خارج شده و شکل چشم و هم چشمی و رقابت به خود گرفته است و بر این اساس برخی ها بالا بودن تعداد سکه های مهریه را افتخاری خاص برای خود محسوب می شود.

برخی بر این اعتقاد هستند که مهریه از زمان اسلام وارد سنت ازدواج شده است، در حالی که باید دانست که دادن مهریه به زنان مسئله ای نیست که با ظهور اسلام وارد اجتماع شده باشد بلکه این امر پیشینه ای تاریخی دارد و از ادوار گذشته و دور در میان همه جوامع پذیرفته شده بود.

این پول یا مالی که به عنوان مهریه تعیین می شود می بایست ارزش اقتصادی داشته باشد و در واقع در عوض عصمت زن به او هدیه می شود و مرد موظف به پرداخت آن است.

مقدار مناسب مهریه

آنچه حقیقت داراد آن است که در دین اسلام حدی و میزان خاصی برای تعیین مبلغ مهریه تعیین نشده است و تاکید بسیار است که آن را سنگین در نظر نگیرند تا امر ازدواج آسان شود، اما این حکم از واجبات نیست و مقدار مهریه بسته به توافق زوجین و خانواده های آنها تعیین می شود.

مهریه در دوره مادرشاهی

دوره مادرشاهی : جامعه شناسان معتقدند در این دوره مرد هنوز به نقش خود در مسأله تولد واقف نبود ؛ لذا در این دوره مالکیت فرزندان از آن زن بود و نه تنها زن فرزندان را از آن خود می دانست ، فرزندان نیز چنین تصوری درباره موجودیت خود داشتند.

البته لازم به ذکر است که به عقیده جامعه شناسان حتی در دوران ماقبل تاریخ افراد از میان قبیله خود همسر برای خود انتخاب نمی کردند.

بلکه در دوران مادرشاهی مردان به صورت طفیلی و تنها به دلیل قدرت جسمانی در قبایل دیگر پذیرش می شدند و مجبور بودند برای اینکه مجوزی جهت ماندن در قبیله داشته باشند ، همواره به کارهایی که نیاز به قدرت جسمانی داشت بپردازند مانند شکار ، بارکشی ، اهلی کردن چهارپایان و رسیدگی به آن ها کندن سنگ از کوه و ساختن خانه و دفاع از قبیله در برابر هجوم قبایل دیگر و در برابر انجام چنین کارهایی زن وجود او را در قبیله می پذیرفت.

مهریه در دوره پدرسالاری

دوره پدرسالاری: در این دوره رفته رفته مرد به نقش اساسی خود در تولد فرزند پی برد و نسبت به فرزندان اعلام مالکیت کرد . در این دوران مرد در بطن قبیله دارای شخصیت بالاتری نسبت به دوران مادرشاهی شد ؛ دیگر این مرد نبود که باید در قبیله دیگر پذیرش می شد.

در این دوران به دلیل وقوع جنگ های بزرگ میان قبایل ، مردان در اکثر مواقع ، زن مورد نظر خود را از میان قبیله دیگر می ربودند و زنهای ربوده شده در اکثر موارد میلی به ازدواج با مرد رباینده نداشتند ؛ به همین جهت مرد مجبور می شد برای جلب رضایت زن ، راه حل های متنوعی را امتحان کند.

مهریه در دوره صلح

دوره صلح : در این دوره از تکامل روابط بشری ، افراد قبایل آموختند که چگونه مسائل به وجود آمده میان دو قبیله را به صورت مسالمت آمیز و بدون نیاز به جنگ و خونریزی حل و فصل کنند.

صلح جای جنگ و خونریزی را گرفت و در این مرحله مرد برای ازدواج ، باید راهی به غیراز ربودن دختر از قبیله دیگر را در پیش می گرفت ؛ بنابراین در این دوره ، مرد می پذیرفت که در قبال موافقت پدرزن با ازدواج او و دخترش ، سالهایی را در قبیله آن ها بماند و برای پدرزنش کارکند.

ما نمونه هایی از انجام این گونه خدمات به جای مهر را در متون کهن و همچنین در قرآن کریم مشاهده می کنیم.

به عنوان مثال در داستان زندگی حضرت موسی (ع ) درقرآن کریم ، به این موضوع اشاره شده است که موسی با حضرت شعیب(ع) توافق کرد که در قبال ازدواج با دختر او سالهایی را برای حضرت شعیب چوپانی کند و یا در داستان خیر و شر هفت پیکرنظامی ، مشاهده می کنیم که خیر پس از بازیابی سلامت چشمانش و ازدواج با دختر مردچوپان سال ها برای او کار کرد.

مهریه در دوره ثروت

دوره ثروت : با بهبود وضع اقتصادی افراد در قبایل ، رفته رفته مردان به این نتیجه رسیدند که به جای اینکه سالها در قبیله دختر برای پدرزن کارکنند، می توانند در قبال این خدمات پولی را به پدرزن بدهند و رضایت او برای وصلت دخترش را به دست بیاورند.

در واقع ، در این دوره ، خدمات با پول معاوضه شد و قراردادن پول برای مهر جایگزین انجام خدمات گشت . البته لازم به ذکراست در این مرحله پولی که به عنوان مهر توافق می شد ، به پدر دختر تعلق می گرفت نه خود او.

این موضوع باعث شد که پدر دختر به مهریه ، بعنوان یک صرفه اقتصادی بنگرد.

لذا اکثر دختران نمی توانستند با فرد مورد علاقه خود ازدواج کنند ؛ چون پدر آنها سعی می کرد آن ها را به عقد کسی در بیاورد که پول بیشتری در ازای ازدواج با او بپردازد .نویسنده ی تفسیر کشاف می نویسد:

هنگامی که دختری برای یکی از آنها ( اعراب جاهلیت) متولد می شد و دیگری می خواست به او تبریک بگوید ، می گفت: هنیئاَ لک النافجهة یعنی این مایه افزایش ثروت تو را گوارا باد ؛ کنایه از اینکه بعداّ این دختر را شوهر می دهی و مهردریافت می کنی.

در دوران جاهلیت پدران و در نبود آن ها برادران چون برای خود حق ولایت و قیمومیت قائل بودند ، دختر را به اراده ی خودشان شوهر می دادند نه به اراده او ، از طرف دیگر مهر دختر را متعلق به خود می دانستند نه متعلق به دختر.

و گاه دختران را معاوضه می کردند به این نحو که مردی به مرد دیگر می گفت : من دختر یا خواهرم را به عقد تو درمی آورم و در عوض دختر یا خواهر تو زن من باشد و او هم قبول می کرد ؛ به این ترتیب ، هر یک از دو دختر مهر دیگری به شمار می رفت.

در دوران جاهلیت این نوع نکاح را ( نکاح شغار ) می نامیدند ؛ که اسلام آن را منسوخ کرد.

مهریه در دوره حاضر

مهریه در دوره حاضر: با ظهوراسلام و تکامل معرفت بشری زیر سایه کلام حق ، اشکال غیر منطقی و نادرست مهریه منسوخ گشت و به این موضوع تأکید شد که مهر متعلق به خود دختر است.

اولأ به نام صدقه ( بضم دال ) نه به نام مهر. صدقه از ماده صدق است و بدان جهت به مهر صدقه یا صداق گفته می شود که نشان راستین بودن علاقه مرداست برای جلب رضایت بی شائبه زن . درواقع در نظر اسلام مهر، پیشکش و هدیه ای است در برابر محبت یگانه زن که حکایت از مهر بی اندازه مرد دارد .

دیگر اینکه با ملحق کردن ضمیر ( هن ) به این کلمه می خواهد به صورت صریح بفرماید که مهریه به خود زن تعلق دارد نه به پدر و مادر او . قرآن می خواهد بگوید که مهر ، مزد بزرگ کردن ، شیردادن و نان دادن به او نیست.

سوم اینکه با آوردن کلمه ( نحلة ) کاملأ تصریح می کند که مهر هیچ عنوانی جز عنوان تقدیمی ، پیشکشی ، عطیه و هدیه را ندارد ؛ و نباید مهر را همانند پولی دانست که در هنگام خرید و فروش کالا مبادله می شود.

فلسفه مهریه

استاد و فیلسوف شهید مرتضی مطهری با تکیه بر نظریه تعدیل و تعادل در جهان خلقت و عدم تشابه احساسات زن و مرد ، فلسفه مهریه را اینچنین توضیح می دهد : قانون خلقت جمال ، غرور و بی نیازی را در جانب زن قرارداده است و نیازمندی ، طلب عشق و تغزل را درجانب مرد قرار داده است . ضعف زن در مقابل نیروی بدنی ، به همین وسیله تعدیل شده است ؛ و همین جهت موجب شده که همواره مرد از زن خواستگاری می کرده است. طبق گفته جامعه شناسان هم در دوره مادرشاهی و هم در دوره پدرشاهی مرد بوده که به سراغ زن می رفته است.

مرد در مقابل غریزه از زن ناتوان تر است ، این خصوصیت همواره به زن فرصت داده است که دنبال مرد نرود و زود تسلیم او نشود و برعکس مرد را وادارکرده است که به زن اظهار نیاز کند و برای جلب رضایت او اقدام کند.

یکی از آن اقدامات این بوده که برای جلب رضای او با احترام هدیه ای را نثار او می کرده است . نقش جنس نر و جنس ماده ( در سیطره خلقت ) هرگز یکی نبوده است . جنس نر همواره حالت و نقش متقاضی را داشته نه جنس ماده و جنس ماده هرگز با حرص و ولع جنس نر به دنبال او نمی رفته است. همواره از خود نوعی استغنا و بی نیازی نشان می داده است.

استاد مطهری مهررا با حیا وعفاف زن هم ریشه می داند و می گوید:

زن به الهام فطری دریافته است که عزت و احترام او به این است که خود را رایگان در اختیار مرد قرار ندهد. همین موارد سبب شده که زن توانسته با همه ناتوانی جسمی ، مرد را به عنوان خواستگار به آستانه خود بکشاند ، مردها را به رقابت با یکدیگر وادار کند ، با خارج کردن خود از دسترس مرد عشق رمانتیک بیافریند ، مجنون ها را به دنبال لیلی ها بدواند و آنگاه که تن به ازدواج با مرد می دهد عطیه و پیشکش از او به عنوان نشانه ای از صداقت او دریافت دارد.

در مطالبی که پیش از این مطرح شد به وضوح معلوم می شود که موضوع دریافت مهر تنها مختص دین اسلام ویا اعتقاد به ادیان آسمانی نیست . حتی در معاشرت کسانی که روابط نامتعارف با یکدیگر دارند مشاهده می شود که همیشه هنگام صرف غذا در رستوران یا میل کردن چای ، قهوه و بستنی و … این مرد است که همواره وظیفه خود می داند که صورت حساب آن ها را پرداخت کند.

پس باید گفت : قانون خلقت در روابط دو جنس به عهده هریک از آن ها نقش جداگانه ای گذاشته است. مهر از احساسات رقیق و عطوفت آمیز مرد ناشی شده نه از احساسات خشن و مالکانه او آنچه از ناحیه زن در این امر دخالت داشته حس خودداری و خویشتن داری مخصوص او بوده نه ضعف و بی اراده بودن او.

مهر تدبیری است از ناحیه قانون خلقت برای بالابردن ارزش زن و قرار دادن او درسطح عالیتری ، مهر به زن شخصیت می دهد ، ارزش معنوی مهر برای زن بیش از ارزش مادی آن است.

مقدار مهریه

در دین مبین اسلام حدی برای تعیین مبلغ مهریه تعیین نشده است هرچند بسیار تأکید شده است که آن را سنگین قرار ندهند تا امر ازدواج آسان شود اما این حکم از واجبات نیست و مقدار مهریه بسته به توافق زوجین مقرر می شود.

مهریه چیست؟

مهریه نوعی امنیت خاطر برای زن محسوب می شود که امروزه بر طبق وجه رایج، عموما سکه ی طلا تعیین می شود.

متاسفانه درجامعه ی امروزی خانواده ی عروس اصرار زیادی به بالا بردن تعداد سکه ها دارد به طوریکه تدریجا از جنبه ی حقوقی آن خارج شده و شکل رقابت به خود گرفته است و بعضی ها بالا بودن سکه های مهریه را افتخار برای خود می دانند.

دادن مهریه به زنان مسئله ای نیست که با ظهور اسلام وارد جوامع شده باشد بلکه این مهم پیشینه ای تاریخی دارد و از زمان های دور در میان همه ی جوامع پذیرفته شده بود.

آخرين هاي اين بخش
ديگران چه مي خوانند
دیدگاه ها
برای ارسال دیدگاه مرتبط با این مطلب کلیک کنید

گـهـر در شبکه هاي اجتماعي