در راستای فرمایش‌های مقام معظم رهبری در جمع جوانان خراسان شمالی درباره سبک زندگی به‌عنوان بخش اساسی و حقیقی پیشرفت تمدن‌سازی نوین اسلامی برای پرداخت به این مفهوم مهم، آسیب‌شناسی وضع موجود سبک زندگی در ایران و چاره‌جویی درجهت نیل به اهداف و برنامه‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مقاله‌ای درخصوص پاسخ به سؤال «الگوی تفریح سالم کدام است؟» با دکتر علیرضا ملازاده، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد، محقق و مشاور کودک و خانواده به گفت‌وگو نشستیم.
5 رمز داشتن تفریح سالم
امروزه زندگی پرهیاهوی شهری، ازدیاد مشغله ذهنی و کاری باعث شده است که بسیاری از افراد بیشتر اوقات خود را صرف کارهای روزمره خود کنند به همین دلیل ایجاد یک فرصت و فرجه‌ای هرچند کوتاه در روال کاری می‌تواند خستگی راه و مشغله طولانی کار را از بین ببرد. گاه تفریح سالم به پیاده‌روی یا رفتن به باشگاه ورزشی، انجام فعالیت‌های هنری مانند نقاشی، خطاطی یا مطالعه کتاب، شعرخواندن، گوش سپردن به نوای موسیقی، بازدید از سایت‌های مختلف اینترنتی، برقرای تماس با دوست و آشنا و… قلمداد می‌شود که هر فردی بنا بر مقتضیات زمانی و زندگی خود در اوقات مقتضی از آن بهره می‌برد.
در نقطه مقابل این تفریح‌ها می‌توان به تفریح‌های ناسالم اشاره کرد.صحبت‌های ناپسندی مانند غیبت، تهمت و فضولی در امور زندگی دیگران، استعمال موادمخدر اعم از سیگار و…، اعتیاد به اینترنت نیز در زمره تفریح‌های ناسالم تقسیم‌بندی می‌شوند. به‌عنوان مثال ممکن است تمسخر و متلک بار کردن دیگران باعث خنده و تفریح برخی از افراد باشد اما موجب آزار و رنجش بسیاری دیگر از افراد می‌شود. از سوی دیگر فردی که خود مرتکب اینگونه اعمال می‌شود نیز به مرور زمان علاوه بر دور شدن از جنبه‌های معنوی، احساس خستگی و دلزدگی می‌کند و انرژی او رو به زوال خواهد رفت و جنبه‌های مثبت زندگی‌اش نیز تحت تأثیر این حرکات قرار می‌گیرد.
کار روزانه را با تفریح انجام دهید
هر یک از این فعالیت‌های عادی روزمره و شغلی می‌تواند به نوبه خود بعد تفریحی به خود گیرد و فرد هنگام انجام این فعالیت‌ها با لذت به کار خود ادامه دهد. در واقع انجام کارهای روزمره به‌صورت تفریحی خود یک هنر است که افراد کمی از آن بهره می‌برند. بسیاری از بزرگان عرصه علم و هنر، کارآفرین و افراد خلاق از این قبیل افراد هستند. این افراد با انرژی و شادابی به کار خود پرداخته‌اند و کار را به‌عنوان یک تفریح نه به‌عنوان یک فعالیت از پیش تعیین‌شده که در قالب یک چارچوب و قوانین مشخص شده است، می‌نگرند. ما نیز می‌توانیم مانند این افراد، با در نظر گرفتن شرایط و مدیریت زمان، زندگی و شغل خودمان، را به تفریح تبدیل کنیم به‌عنوان مثال خانم خانه‌دار می‌تواند کارهای خانه یا فرد شاغلی که در یک شرکت، تولیدی یا کارخانه‌ای کار می‌کند، فعالیت‌های یکنواخت روزانه‌شان را تبدیل به تفریح کند.
نگرش‌تان را تغییر دهید
تغییر نگرش برای انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات باشد. به‌عنوان مثال اگر شما انجام کاری را با دید منفی و تکراری بنگرید آن کار برای شما خسته‌کننده و دشوار است. شما می‌توانید با تغییر نگرش و دیدی مثبت این کار سخت و طاقت‌فرسا یا خواندن یک درس سخت و دشوار را با لذت به اتمام ببرید. بسیاری از افراد با اینگونه نگرش توانسته‌اند انجام تمرین‌های شدید ورزشی، معادلات ریاضی و محاسبات عددی، رانندگی، خیاطی، آشپزی‌های طولانی را با موفقیت به پایان برسانند.
نکته مهم و اساسی این است که ما نمی‌توانیم چارچوب مشخصی تعیین کنیم و اظهار داریم که انجام برخی از فعالیت‌های سخت،کار و برخی دیگر تفریح هستند بلکه ما باید این نکته را درنظر بگیریم که بسیاری از حیطه‌ها و فعالیت‌ها، انجام دادنش به نگرش و دید ما بستگی دارد. اگر نگرش ما نسبت به آن فعالیت مثبت باشد ما می‌توانیم آن کار را به‌صورت تفریحی انجام دهیم و اما اگر دیدمان منفی باشد، آن فعالیت را به‌عنوان کار سخت در نظر می‌گیریم بنابراین تفریحی یا کاری بودن فعالیت روزانه‌مان امری نسبی و از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت است. در واقع نگرش و نوع نگاه هر فرد است که در نوع تفریحی بودن کارها نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند.
تفاوت نوع نگرش‌ها را در نظر بگیرید
از سوی دیگر نوع تفریح زنان و مردان، کودکان و سالمندان، افرادی با تحصیلات و ملیت‌ها و قومیت‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است به‌عنوان مثال ممکن است بسیاری از اقوام انجام برخی از فعالیت‌های سخت را نوعی تفریح قلمداد کنند درصورتی که افراد دیگر این نوع فعالیت‌ها را جزو کارهای سخت بدانند یا ممکن است بعضی فعالیت‌ها از دید کودکان تفریح به حساب آید در صورتی که بزرگ‌ترها این نوع فعالیت‌ها را تفریح ندانند بنابراین تفاوت نوع نگرش افراد نیز حائز اهمیت است.
وقتی را برای استراحت اختصاص دهید
با انجام تفریح و اختصاص دادن زمانی کوتاه به سلامت جسمی و روحی خود بیندیشید. تحقیقات فراوانی نشان داده‌اند که تفریح‌های سالم، ارتباط تنگاتنگی با افزایش بهداشت روان، ازدیاد انرژی، بهبود روند ارتباطات اجتماعی، افزایش راندمان و بازدهی فعالیت‌های شغلی، شادی، نشاط و موفقیت افراد دارد. متأسفانه برخی از افراد به ظاهر موفق به شدت درگیر کارهای روزمره خود بوده و به علت اختصاص ندادن زمانی اندک به استراحت و تفریح و همچنین ناتوان بودن در تبدیل کار به تفریح در سنین میانسالی یا در اوج فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی دچار خستگی‌های مفرط روحی و جسمی شده که آنان را از انجام فعالیت‌های مثبت و سازنده بازمی‌دارد. گاهی اوقات این افراد قادر نخواهند بود، فعالیت‌های مثبت و سازنده و مناسب خود را ادامه دهند.
تفریح را تبدیل به کار نکنید
متاسفانه برخی از افراد وسواسی و افراد کمال‌طلب و کمال‌زده، تفریح را تبدیل به کار می‌کنند. به عنوان مثال این افراد حتی در هنگام سفر با خود کوله‌باری از مشغله‌های کاری را حمل می‌کنند و حین سفر آنقدر قواعد و چارچوب‌های خشک و غیر قابل انعطاف را به کار می‌برند که نه‌تنها از سفر لذت نمی‌برند بلکه کاری سنگین و خسته‌کننده را هم به انجام می‌رسانند. همیشه برای انجام کارها فرصت است، از زمان فراغت خود کمال استفاده را ببرید و در سفر به کارهای روزمره خود نیندیشید.
منبع: باشگاه خبرنگاران
